نقش موزه های علوم و فناوری در تعامل دانشگاه ها و جامعه
الموضوعات :
1 - استاديار، مديريت آموزشي، گروه آينده پژوهشي، موزه ملي علوم و فناوري، تهران، ايران
الکلمات المفتاحية: موزه علوم و فناوری, مراکز علم, دانشگاه نسل چهارم, نظام دانشگاهی, جامعه, توسعه علمی,
ملخص المقالة :
این پژوهش با هدفبررسی نقش موزه ها بخصوص موزه های علوم، مراکز علم و سایر نهادهای ترویج علمدر تعامل نظام دانشگاهی و جامعه انجام شده است.در جهت رسیدن به این مهم ابتدا در بخش مبانی نظری با مروری بر تاریخچه دانشگاه هاوتحولدرنقشوکارکردهای موزه های علوم در طول تاریخ به نقش تعاملی و ارتباطی آنها بین جامعه علمی و عموم مردم به عنوانییکی از محوری ترین نقش های موزه های علوم تاکید شده است. در ادامه با تشریح و بسط مفهوم ترویج علم به کارکردها و تاثیرات آن در جامعه،انواع مدل های ترویج علم را ارائه می دهد. سپس با استفاده از روش استقرائی به بحث در مورد روابط، نقش و تاثیرات موزه های علوم و مراکز علم در تعامل بین نظام دانشگاهی و فضای اجتماعی و به تَبع آن توسعه کشور خواهد پرداخت. در پایان ضمن بازخوانی تجربه ایرانی موزه ملی علوم و فناوری در برقراری ارتباط بین نظام دانشگاهی و جامعه براساس نتایج بدست آمده، پیشنهاداتی در جهت بهبود عملکرد موزه های علوم و فناوری و مراکز علم در جهت رشد و گسترش ارتباط دو سویه بین جامعه دانشگاهی و اقشار مختلف جامعه در جهت رسیدن به اهداف توسعه پایدار ارائه می گردد.
. دومین همایش تعامل نظام دانشگاهی و فضای اجتماعی .(1399). مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور. تهران ایران قابل بازیابی در: https://conference.nrisp.ac.ir/iass/fa/
. پایا، علی. (1398). نظام دانشگاهی، چالش های بومی و جهانی، و تعامل با فضای اجتماعی. رهیافت, 29(76), 1-22. doi: 10.22034/rahyaft.2020.13795.
. محمودپور، بختیار .(1395). طراحی مدل پیشران های تجاری سازی تحقیقات علوم انسانی. مجله آموزش عالی ایران. زمستان 1395 – شماره 32 صص 51تا77.
. agy J and Robb A(2007); Can universities be good corporate citizens?, Critical Perspectives on Accounting, in press.
. مهدی، رضا و شفیعی، مسعود .(1398). نقش‌آفرینی و ظرفیت سازی دانشگاه‌های نسل چهارم برای توسعه محلی و منطقه‌ای، نشریه صنعت و دانشگاه، 35 (10)،صص 1-22.
. Etzkowitz, H (2003); Research groups as ‘quasi-firms’: the invention of the entrepreneurial university, Research Policy, Vol.32,pp: 109–21.
. Baldini, N., Grimaldi, R. and Sobrero, M (2006); Institutional changes and the commercialization of academic knowledge: A study of Italian universities, patenting activities between 1965 and 2002, Research Policy, Vol.35, pp: 518- 32.
. Mok, K (2005); Fostering entrepreneurship: Changing role of government and higher education governance in Hong Kong, Research Policy, Vol.34 : 537-54.
. Etzkowitz, H (2003); Research groups as ‘quasi-firms’: the invention of the entrepreneurial university, Research Policy, Vol.32,pp: 109–21.
. Weckowska, D.M. (2015). Learning in university technology transfer offices: transactions-focused and relations-focused approaches to commercialization of academic research. Technovation, 41 & 42, 62–74.
. Etzkowitz, H. and Leydesdorff, L (2000); The dynamics of innovation: from National Systems and ‘‘Mode 2’’ to a Triple Helix of university–industry government relations, Research Policy, Vol.29,pp: 109–23.
. Etzkowitz, H., Webster, A., Gebhardt, C., Regina, B. and Terra, C (2000); The future of the university and the university of the future: evolution of ivory tower to entrepreneurial paradigm, Research Policy, Vol.29 ,pp: 313–30.
. وایسما، یوهان جی، اتزکوتیز، هنری. گیب، آلن.(1395) دانشگاه نسل سوم و دانشگاه کارآفرین. انتشارات دانشگاه علوم پزشکی بوشهر، 1322 .ص 2.
. دولتی، علی اکبر؛ سیادت، سید علی؛ امین بیدختی، علی اکبر؛ نیستانی، محمد رضا. (1400). تحلیل مشارکت اجتماعی دانشگاه‌ها در جامعه؛ با تأکید بر انتظارات جامعۀ محلی. جامعه شناسی کاربردی., 32(1), 59-82 doi: 10.22108/jas.2020.121141.1858
. برادران حقیر، مریم؛ نورشاهی، نسرین؛ روشن، احمدرضا .(1398). مفهوم سازی مسئولیت اجتماعی دانشگاه در ایران، فصلنام هپژوهش و برنامه ریزی درآموزش عالی، دوره بیست و پنج، شماره 3 صص 1-26.
. Lukovics M, Zuti B. New Functions of Universities in CenturyXI Towards "Fourth Generation". Universities. Journal Transition Studies Review 2015;22:32-49.
. محمودپور، بختیار(1393). موزه های علوم و سرمایه فرهنگی، مجله ترویج علم. دوره 5، شماره 1، بهار و تابستان 1393، صفحه 25-37.
. ICOM.(2022).icom.museum/en /museum-definition. Available at:
icom.museum/en/resources/standards-guidelines/museum-definition/
. محمودپور، بختیار(1393). موزه های علوم و سرمایه فرهنگی، مجله ترویج علم. دوره 5، شماره 1، بهار و تابستان 1393، صفحه 25-37.
. Hein, G.H. (2005). The role of museum in society: Education and social action. Seminar for MuseumLink:
. محمودپور، بختیار(1393). موزه های علوم و سرمایه فرهنگی، مجله ترویج علم. دوره 5، شماره 1، بهار و تابستان 1393، صفحه 25-37.
. برنال، جان، (1356)، علم در تاریخ، تهران: انتشارت امیر کبیر، جلد دوم.
. زلفی گل، محمد علی (1383). از ترویج علم تا تولید ثروت از دانش. رهیافت. شماره 33.
. محمودپور, بختیار. (1399). بازسازی معنایی تجربه بازدیدکنندگان از جشنواره علم برای همه. رهیافت, 30(78), 97-106. doi: 10.22034/rahyaft.2020.13810
. پایا، علی (1390). «دو شیوهی نا متعارف ترویج علم در حوزه عمومی» مجله ترویج علم، دوره 1، شماره 1، پاییز و زمستان 1390، صفحه 8-16.
. حیدری، آزاده .(1390). راهکارهای ارتقاء وضعیت ترویج علم در ایران؛ یا بررسی دیدگاه صاحب نظران و متولیان. فصلنامه دانش شناسی (علوم کتابداری و اطلاع رسانی و فناوری اطلاعات) سال چهارم، شماره 15. صص 23- 41.
. Raza, G (2009).Introduction Mapping Public Understanding of Science. Science Technology & Society, Vol. 14, No. 2, Pp. 211-219.
. حیدری، آزاده؛ حسین زاده، محمد؛ حریری، نجلا؛ نوشین فرد، فاطمه .(1391). سازوکار ملی ترویج علم در ایران؛ با تمرکز بر سیاست گذاری و پیاده سازی. فصلنامه سیاست علم و فناوری. سال چهارم، شماره 3 . صص 17- 38.
. قدیمی، اکرم. (1396). ترویج علم؛ روش ها، شاخص ها و نمونه های موردی، تهران، انتشارات مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور.
. صبوری، علی اکبر (1381). بررسی کارنامه پژوهشی ایران در سال 2002 میلادی. رهیافت، 28: 87-95. . ذاکر صالحی، غلامرضا (1381). «راهبردهای ملی ترویج علم». روزنامه ایران؛ 2 خرداد ماه 1381.
. اجاق، زهرا و همکاران. (1391). تبین ماهیت و ضرورت درک عامه از علم، آموزش مهندسی ایران، 14 (56)، صص 132-117.
. پایا، علی (1387). «ترویج علم در جامعه، یک ارزیابی فلسفی» سیاست علم و فناوری، 1 (1)؛ 25-28.
Friedman, Alan J.(2007).The Extraordinary Growth of the Science-Technology Museum. CURATOR THE MUSEUM JOURNAL. Volume 50, Issue 1 January 2007 Pages 63–75 .
. محمودپور، بختیار .(1400). معرفی و ارزشیابی رویداد علمی «تو معزت چه خبره؟». مجله سیاستنامه علم و فناوری، دوره 11، شماره 3 صص98-112.
