بررسی مسائل اجتماعی در آثار سنایی
الموضوعات :مسعود جهانبانی 1 , مریم عزیزی 2 , عبدالرسول عباسی نصر آباد سفلی 3
1 - دانشگاه شیراز
2 - دانشگاه کاشان
3 - دانشگاه فرهنگیان یاسوج
الکلمات المفتاحية: سنایی, ناهنجاری ها, مسائل اجتماعی, جامعه شناسی ادبیات, جامعه شناسی درادبیات.,
ملخص المقالة :
هر اثر ادبی بیانگر بخشی از واقعیت های پنهان و پیدای اجتماعی ناشی از تغییرات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی است. بنابراین ادبیات شکلی از بیان جامعه و نمایش حقایق زندگی است تا افق آگاهی جامعه را گسترش بخشد . شعر حادث های ذهنی است که از مسائل پیرامون شاعر تأثیر می پذیرد و زبان شاعر زبان اجتماع است. شاعران پارسی گوی نیز در هر دوره به فراخور حال، گوشه هایی از فضای اجتماع خویش را بازتاب داده اند. درمیان ادوار تاریخی – ادبی ایران قرن ششم به سبب حکومت ترکان و فراز وفرودهای حاصل از این حاکمیت ، بستر مناسبی برای پژوهش های اجتماعی فراهم آورده است. اثار سنایی ، مثل آینه ای است که می توان نقاط ضعف نظام زندگی اجتماعی مردم آن دروه را به وضوح درآن مشاهده کرد. این آثار حقیقتا نمودرا جامعه آن زمان است چون اطلاعاتی که ارائه می دهد کاملا واقعی است. از مهمترین یافته های این تحقیق این است ،که سنایی به دلیل برخورد داری از روحیّه و شخصیت اجتماعی و مردمی نیز به خاطر مسافرتها و زندگی در شهرهای مختلف، عمیقا با فرهنگ و جریانهای سیاسی و اجتماعی عصر خود آشنا بود، بنابراین آثارش به گونه ای منحصر به فرد از جنبه اجتماعی و فرهنگی غنی است. ولذا درآثارش مسائل گوناگون اجتماعی بازتاب شده است. نگارنده، در این مقاله که با استفاده از اسناد، کتاب ها و مقاله های مختلف داده های مورد نظر جمع آوری، و سپس به تحلیل آن پرداخته شد. در پی آن است تا مهم ترین مسائل اجتماعی و فرهنگی و ناهنجاری های که سنایی درآثار خود بیان می کند را بر شمرد.
• بهمنی مطلق، یدالله، شربتی، علی.(1390). جایگاه زن در عرفان و تصوف اسلامی( با تکیه بر آثار سنایی، عطارو جامی).
• بهنام فر، محمد، جواد امام زاده ، هادی.(1393). نقد جایگاه عرفانی سیرالعباد براساس ساحت های شخصیتی.
• ترکمان باراندوزی ،وجیهه،(1388). بررسی ابعاد عدالت ستایی دراشعار حکیم سنایی.
• ترکمانی بار اندوزی ، وجیهه. ( 1398). بررسی ابعاد عدالت شناسی دراشعار حکیم سنایی .
• حسنی کندسر،احمد،(1389). اجتماعیات در ادب فارسی با نگاهی به سیر اندیشه و اعتقادات و اخلاقیات درادب فارسی قرن ششم.
• حکیمی ،محمود، (1389).ما از پی سنایی و عطار آمده ایم .تهران، نشر لوح زرین ، چاپ سوم.
• حیاد کوه، اکبر، اخلاق ، مانا .( 1387). عنصر شخصیت در حکایت های حدیقه سنایی .
• رزاق پور،مرتضی، صادقی شهپر، رضا .(1393). بررسی و تحلیل تصویر پردازی از عقل دراشعار سنایی
• زرقانی، سید مهدی، یاحقی، محمد جعفر، علی حوری فیض آبادی، محبوبه. (1391). مخاطب شناسی سنایی درآثار منثورقرن ششم تا دهم هجری.
• شریفیان، محمد علی، بهادرانی، رویا .(1395).ناهنجاری های اجتماعی و پیامدهای آن در دوره سلجوقی با تآکید بر دیوان سنایی.
• شریفیان، مهدی .(1388). جامعه شناسی ادبیات عرفانی سنایی.
• شریفیان، مهدی.(1388). جامعه شناسی ادبیات عرفانی سنایی.
• شفیعی کدکنی، محمد رضا.(1372). تاریانه های سلوک : نقد وتحلیل چند قصیده از حکیم سنایی، تهران ، آگاه.
• صیاد کوه ، اکبر ،اخلاق، مانا،(1387). عنصر شخصیت در حکایت های حدیقه سنایی.
• طهماسبی ، فرهاد،( 1391). جامعه شناسی غزل سنایی.
• عباسی ، حبیب الله،(1386).سنایی انسانی تراژیک ، در شوریده ای در غزنه ، به کوشش محمود فتوحی،وعلی اضغر محمد خانی. تهران، سخن.
• فرهاد ،طهماسبی(1391)، جامعه شناسی غزل سنایی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اسلامشهر.
• کشفی ، اکرم (1394). بازتاب مولفه های اجتماعی در یکی از متون ادبی( سنایی غزنوی).
• موسوی، سید کاظم، شمسی، حسین. (1390). نوستالژی در اشعار سنایی.
• مهربان، جواد ،(1387). جامعه شناسی شعرفارسی از ابتدا تا پایان دوره سلجوقیان ، مشهد ،نابران.
• نوریان ، مهدی، طغیانی، اسحاق. (1384). جامعه شناسی موضوعی آثار سنایی .
• نیری ، فاطمه،واردی، زرین تاج. (1398). بازتاب اجتماعیات در شعر غنایی قرن ششم ( برپایه اشعار سنایی،انوری، خاقانی،و نظامی ).
• وحیدا ، فریدون.(1390). جامعه شناسی در ادبیات فارسی، تهران سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه ها(سمت) مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی.
