نقش سازمان‌های منطقه‌ای در کاهش چالش‌های منطقه‌ای؛ مطالعه موردی سازمان همکاری اقتصادی (اکو)
الموضوعات :
1 - دانشگاه آزاد اسلامی،نجف آباد
2 - کارمند
الکلمات المفتاحية: سازمان‌های منطقه‌ای همگرایی سازمان همکاری‌های اقتصادی (اکو),
ملخص المقالة :
بعد از جنگ جهانی دوم، به‌ویژه از دهه 1960 میلادی، کشورها به اهمیت همکاری بین‌المللی در چارچوب سازمان‌های منطقه‌ای پی بردند و بحث همکاری‌های منطقه‌ای از اهمیت بیشتری برخوردار شد. توسعه همکاری‌ها در قالب سازمان‌های منطقه‌ای همواره به‌عنوان رهیافتی برای خروج از بحران‌های بین‌المللی از یک‌سو و همکاری و هماهنگی کشورها در قالب سازمان‌های منطقه‌ای در جهت افزایش توان رویارویی با مسائل جدید دنیای امروزی از سوي ديگر، مطرح می‌باشند. منطقه‌گرایی ضمن توسعه همکاری‌های اقتصادی به همگرایی سیاسی و امنیتی نیز منتج می‌شود و می‌تواند با ارائه راه‌حل‌های صلح‌آمیز برای بحران‌های موجود یا بحران‌های احتمالی موجب تحکیم صلح و امنیت در منطقه شود. سازمان همکاری‌های اقتصادی (اکو) در چارچوب شرایط ایجاد یک همکاری منطقه‌ای با اهدافی مانند ارتقای شرایط برای توسعه اقتصادی پایدار اعضا، گسترش و افزایش تجارت درون‌منطقه‌ای و بین‌المللی، فراهم‌آوردن شرایط برای ادغام تدریجی با اقتصاد جهانی، ارتقای همگرایی فعالیت‌های بخش عمومی و حضور اعضا و تحکیم ارتباطات گردشگري، در سال 1984 جانشین سازمان همکاری عمران منطقه‌ای شد. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که سازمان‌های منطقه‌ای، به‌ویژه سازمان همکاری‌های اقتصادی (اکو) نقش سازنده‌ای در کاهش چالش‌های منطقه‌ای و همگرایی اعضا داشته است.
احمدی‌پور، زهرا، زهرا قادری حاجت و حسين مختاری هشی (1389)، «تحلیل ژئوپلیتیکی فرصت‌ها و چالش‌های همگرایی در منطقه غرب آسیا»، دوفصلنامه جغرافیا و برنامه‌ریزی منطقه‌ای، سال اول، شماره 1.
اخوان‌کاظمی، بهرام (1383)، «نقش سازمان‌های منطقه‌ای در پایداری امنیت کشورهای عضو- نگاهی به سازمان همکاری‌های اقتصادی (اکو)«، اطلاعات سیاسی- اقتصادی، شماره 209 و 210.
اعظمی، هادی، سيدهادي زرقانی و علي‌اكبر دبیری (1391)، «تحلیل اولویت‌های منطقه‌ای و دیدگاه‌های ژئوپلیتیکی در شکل‌دهی به سازمان‌های منطقه‌ای (بررسی موردی سازمان همکاری شانگهای)»، پژوهشنامه ایرانی سیاست بین‌الملل، سال اول، شماره 1.
پیشداد، سعید (1388)، همگرایی در سازمان اکو، تهران: مرکز بازشناسی اسلام و ایران.
جمالی، حسین (1385)، تاریخ و اصول روابط بین‌الملل، قم: زمزم هدایت.
حافظ‌نیا، محمدرضا، حسين مختاری هشی، و عبدالرضا رکن‌الدین افتخاری (1391)، «بررسی چالش‌های جغرافیای سیاسی در همگرایی منطقه‌ای مطالعه موردی سازمان همکاری‌های اقتصادی (اکو)»، فصلنامه ژئوپلیتیک، سال هشتم، شماره 1.
حقیقی، مسعود (1374)، «موانع همگرایی در سازمان همکاری‌های اقتصادی (اکو)»، مطالعات خاورمیانه، شماره 7.
دهقانی فیروزآبادی، سیدجلال (1386)، «ضرورت و الزامات منطقه‌گرایی در تحقق برتری منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه نگرش راهبردی، شماره 87.
سیمبر، رضا (1387)، «ایران و منطقه‌گرایی در آسیای جنوب غربی: راهبرد و راهکارها در سیاست خارجی ایران»، پژوهش سیاست نظری، شماره 5.
سیف‌زاده، سیدحسین (1372)، نظریه‌های مختلف در روابط بین‌الملل، چاپ سوم، تهران: سفیر.
سیف‌زاده، سیدحسین (1388)، نظریه‌ها و تئوری‌هاي مختلف در روابط بین‌الملل فردی، جهانی‌شده: مناسب و کارآمدی، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.
سیف‌زاده، سیدحسین (1368)، نظریه‌های مختلف در روابط بین‌الملل، تهران: قومس.
سیف‌زاده، سیدحسین (1385)، اصول روابط بین‌الملل، چاپ پنجم، تهران: میزان.
شهبازی، کیومرث، ابراهيم رضایی و داود حمیدی رزی (1394)، بررسی همگرایی اقتصادی کشورهای عضو سازمان همکاری اقتصادی اکو: رهیافت اقتصادسنجی فضایی تابلویی، پژوهشنامه بازرگانی، شماره 74.
عباسی‌اشلقی، مجید و مرتضي دامن‌پاک جامی (1392)، «جمهوری اسلامی ایران و سازمان همکاری اقتصادی اکو، بیست سال پس از گسترش این سازمان»، فصلنامه مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، شماره 84.
عزتی، عزت‌الله (1388)، «ژئواکونومی انرژی و پیامدهای امنیتی آن بر سه کشور ایران، پاکستان و هند»، سیاست خارجی، سال بیست‌و‌سوم، شماره 1.
فتوحی، صمد (1389)، «جهانی‌شدن و همگرایی منطقه‌ای کشورهای حوزه خلیج‌فارس»؛ در مجموعه مقالات کنگره بین‌المللی جغرافیدانان جهان اسلام (ICIWG2010)، ایران: زاهدان.
قنبرلو، عبدالله (1392)، «بنیادهای اقتصادی سیاست خارجی ترکیه»، روابط خارجی، سال پنجم، شماره 4.
کاظمی، علی‌اصغر (1370)، نظریه همگرایی در روابط بین‌الملل «تجربه جهان سوم»، تهران: قومس.
کامران، حسن، مهدي مینایی و علي ولیقلی‌زاده (1388)، «بررسی و تحلیل ژئواکونومیک روابط تجاری، اقتصادی ایران با کشورهای CIS»، فصلنامه انجمن جغرافیای ایران، سال هفتم، شماره 23.
کولایی، الهه و بهاره سازمند (1390)، «همگرایی منطقه‌ای در آسیا: تحلیل تطبیقی اکو و آسه آن»، رهیافت‌های سیاسی و بین‌المللی، شماره 34.
کولایی، الهه و بهاره سازمند (1392)، «جهانی‌شدن و منطقه‌گرایی نوین در شرق آسیا»، فصلنامه ژئوپلیتیک، سال دهم، شماره .1
کولایی، الهه و محمد مؤدب (1388)، «نقش و اهمیت ایران در بازار انرژی در منطقه اکو»، فصلنامه بین‌المللی روابط خارجی، سال اول، شماره 3.
میرزایی، محمد (1385)، «سازمان همکاری اقتصادی (اکو) در حال تحول و توسعه»، فصلنامه مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، شماره 53.
نامی، محمدحسین، علي محمدپور و عليرضا عباسی (1388)، «تحلیل جایگاه ژئواکونومیک ایران در خاورمیانه»، فصلنامه ژئوپلیتیک، سال پنجم، شماره 2.
نجارزاده، رضا، كاظم یاوری وحيد شقاقی‌شهری (1384)، «همگرایی اقتصادی منطقه‌ای و تأثیر آن بر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی و رشد اقتصادی (مطالعه موردی کشورهای منطقه منا)»، فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی، سال پنجم، شماره 3.
نقیب‌زاده، احمد (1388)، «ایران کانون چند زیرسیستم منطقه‌ای»، فصلنامه اوراسیای مرکزی، شماره 2.
ولیقلی‌زاده، علی و ياشار ذکی (1392)، «بررسی و تحلیل اهمیت ژئواکونومیک مناطق آزاد ترکیه برای مناطق آزاد ارس»، فصلنامه آسیای مرکزی و قفقاز، شماره 83.
Berslin, shaun and Richard Higgott (2002), “Studying Regions: Learning from the Old, Constructing the New”, New Political Economy, Vol.5, No.3
ECO Statistical Report (2013), Tehran: ECO Secretariat, Available at: www.ecosecretariat.org.
Economic cooperation organization (1991), A guide book, secretariat of Economic cooperation, Iran: Tehran.
Hettne, Björn (1994), The new Regionalism: Implication for Development and International Security, Helsinki: UNU/WIDER.
Hettne, Björn (1999), Globalization and the new Regionalism: the second Great transformation, Londen: Palgrave Macmillan.
Liin, Johannes & Oksana Pidufala (October 2008), The Experience with Regional Economic Cooperation, lessons for central Asia, Wolfensohm Center for Development.
Salvatore, Dominick (1984), Theory, and Problems of International Economics, New York: McGraw-Hill.
