قواعد حاکم بر بهره‌برداری از منابع آبی در مخاصمات مسلحانه
الموضوعات :ابراهيم رحماني 1 , سيدداود آقايي 2 , سيامك مؤذني 3
1 - دانشگاه پيام نور تهران
2 - دانشگاه تهران
3 - دانشگاه تهران
الکلمات المفتاحية: بهره‌برداری از منابع آب مخاصمات مسلحانه كنوانسيون ژنو (1949) پروتكل الحاقي اول (1977),
ملخص المقالة :
اثرگذاري انسان بر محيط پيراموني خود به حدي رسيده كه ماهيت و اهميت جهاني يافته و بقاي نسل انسان و سلامت او به وجود محیط‌زیست سالم و پاك منوط شده است. مأموریت بنيادين سازمان ملل، حفظ نسل‌های آينده از مخاصمه و هدف اصلي يونسكو نيز یاری‌رسانی به‌منظور حفظ صلح و امنيت به‌واسطه توسعه همكاري ميان ملل و با مدد از آموزش و پژوهش علم و فرهنگ عنوان شده است. طي سده اخير، مخاصمات فراگير و متعدد بین‌المللی و غیربین‌المللی، حیاتی‌ترین عنصر خارجي براي دوام حيات نوع بشر در معرض تجاوزات بي‌شمار را هدف قرار داده و بشريت را مشغول خود كرده است. از نخستین روزهاي شکل‌گیری تمدن انساني، مديريت آب چالش اصلي بشر بوده و آب به‌عنوان نخستين منبع حياتي، جوامع انساني و اقتصاد را دچار محدوديت کرده است. در قرن 21 نحوه مديريت و حفاظت از منابع آب (رودخانه‌ها، تأسیسات و آب‌های زيرزميني) به هنگام بروز مخاصمات، همت همگاني را می‌طلبد تا جايي كه مجمع عمومي در جولاي 2010، حقي نوين به ميثاق حقوق بشر با عنوان «حق همگاني دسترسي به آب سالم» اضافه نمود و دهه 2005 تا 2015 را دهه آب و شعار «آب گنج هزاره سوم» اعلام كرده است. هدف از اين مقاله، بررسي اين موضوع است كه آيا حقوق بشردوستانه حاوي اصول و قواعدي هست كه ناظر بر نحوه حمايت و حفاظت از آب در همه انواع آن از قبيل رودخانه‌ها، تأسیسات آبي، منابع زيرزمين و غير است و چگونگي مواجهه نيروهاي نظامی با این ماده حیات‌بخش است؟
جباري، منصور و جليل حاضروظيفه قره‌باغ (بهار 1390)، «ارزيابي دكترين مسئوليت حمايت در بحران دارفور»، راهبرد، سال بيستم، شماره 58.
سلطان‌زاده، سجاد (زمستان 1388)، «بررسي حقوقي استناد روسيه به دكترين مسئوليت حمايت در گرجستان»، سياست‌خارجي، سال بيست‌وسوم، شماره 4.
شبرنگ، محمد (1389)، منشور سازمان ملل متحد، تهران: دانشور.
فدراسیون بین‌المللی جمعیت‌های صلیب‌سرخ و هلال‌احمر (1359)، قراردادهاي چهارگانه- ژنو، تهران: جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران، ادارات بین‌المللی و حقوقی.
Bothe, M. (2001), “The Protection of the Civilian Population and NATO Bombing on Yugoslavia: Comments on a Report to the Prosecutor of the ICTY”, European Journal of International Law, Vol.12, No.3, 531-536.
Cassese, A. (1992), “Powers and Duties of an Occupant in relation to Land and natural Resources”, International Law and the Administration of Occupied Territories Oxford: Clarendon Press.
Committee on Economic, Social and Cultural Rights (2003), General Comment No.15 the Right to Water, E/C.12/2002/11, Text available at: www.unhchr.ch.
Convention on the Prohibition of Military or Any Other Hostile Use of Environmental Modification Techniques, (note7).
Homer-Dixon, T (1999), “The myth of global water wars”, Forum: Water and War, International Committee of the Red Cross (ICRC), Geneva. International Law Association (2001), International law of water resources: contribution of the International Law Association (1954-2000), Vol.4, S.Bogdanović (Ed.), Martinus Nijhoff Publishers.
International Law Association (1967), Report of the Fifty-second Conference held at Helsinki (14 August to 20 August 1966).
International Law Association (1978), Resolution in: Report of the Fifty-Seventh Conference held at Madrid.
International Law Commission (1994), Report of the ILC to the General Assembly on the Work of its Forty-Sixth Session, Vol.II, Part II.
Remans, W (1995), “Water and War”, Humanitäres Völkerrecht, formations, chriften, No.1.
Sands, Ph (1999), The International law the International Court of Justice and Nuclear Weapons, Cambridge: Cambridge University Press.
United States, State Department (1977), “Memorandum of Law on Israel’s Right to Develop New Oil Fields in Sinai and the Gulf of Suez”, International Legal Materials, Vol.16, No.3:733-753.
http://www.grid.unep.ch/btf/final/finalreport.pdf.
http://www.un.org/icty/pressreal/nato061300.htm#IVA1.
www.un.org/millennium/sg/report/full.htm
