امکان‌سنجی شکل‌گیری ائتلاف نظامی عربی در منطقه‌ی خلیج‌فارس با تأکید بر زمینه‌های ژئوپلیتیکی مؤثر
الموضوعات :رضا رحیمی 1 , کیومرث یزدان پناه 2
1 - دانشگاه تهران
2 - دانشگاه تهران
الکلمات المفتاحية: ائتلاف نظامی عربیامنیت, ایرانتکنیک اثرات متقاطعجنوب غرب آسیاژئوپلیتیک,
ملخص المقالة :
در سال‌های منتهی به سال 2020 میلادی، منطقه‌ی ژئوپلیتیکی جنوب غرب آسیا، متأثر از برخی عوامل ژئوپلیتیکی مثل تلاش برخی کشورهای عربی برای شکل‌دهی به یک ائتلاف نظامی عربی، آبستن تحولات فراوانی شد، که زمینه‌های تنش و درگیری را در منطقه افزایش داد. ائتلاف نظامی عربی مورداشاره که متأثر از زمینه‌های ژئوپلیتیکی در منطقه طرح‌ریزی و دنبال می‌شود، برای بسیاری این سؤال را به وجود آورده است که آیا می‌توان در آینده‌ی نزدیک انتظار تحقق چنین ائتلافی را داشت؟ پژوهش حاضر که برمبنای نظریه‌ی نوواقع‌گرایی، به شناسایی و تحلیل عوامل ژئوپلیتیکی مؤثر بر این ائتلاف نظامی پرداخته، با بهره‌گیری از تکنیک تحلیل اثرات متقاطع و نظر کارشناسان در پی امکان‌سنجی شکل‌گیری این ائتلاف نظامی برآمده است. براساس نتایج مطالعهی پیشرو و متأثر از برخی عوامل مختل‌کننده که قدرت اثرگذاری بیشتری دارند، احتمال شکل‌گیری این ائتلاف، ضعیف ارزیابی می‌شود. در این شرایط بایسته است کشورهای منطقه ضمن تلاش برای کاهش زمینه‌های تنش، فصل جدیدی از همکاری‌های نظامی و امنیتی را باهدف پایان دادن به دوران جنگ و ناامنی در پیش بگیرند.
اخوان کاظمی، بهرام (1383). نقش سازمان‌های منطقهای در پایداری امنیت کشورهای عضو. ماهنامه اطلاعات سیاسی ـ اقتصادی، سال نوزدهم، شمارهی پنجم و ششم.
بهشتی، محمدباقر، و زالی، نادر (۱۳۹۰). شناسایی عوامل کلیدی توسعهی منطقهای با رویکرد برنامه‌ریزی بر پایه‌ی سناریو: مطالعه موردی استان آذربایجان شرقی. مجله‌ی برنامه‌ریزی و آمایش فضا، ۱۳۹۰ شماره ۱ ،پیاپی ۷۱
پورمحمدی، محمدرضا، و زالی، نادر (1389). تحلیل نابرابری‌های منطقهای و آینده‌نگاری توسعه، (نمونه موردی: آذربایجان شرقی). مجله‌ی جغرافیا و برنامه‌ریزی، دانشگاه تبریز
حافظنیا، محمدرضا (1379). تعریفی نو از ژئوپلیتیک. فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، پاییز و زمستان، دورهی 15، شمارهی 4-3
حافظنیا، محمدرضا (1385). اصول و مفاهیم ژئوپلیتیک. تهران: انتشارات سمت.
مجتهدزاده، پیروز (1386). جغرافیای سیاسی و سیاست جغرافیایی. تهران: انتشارات سمت
ملک‌زاده، ندا، و دیگران (1395). شناسایی و تحلیل عوامل کلیدی مؤثر بر توسعهی شهری با رویکرد آینده‌نگاری، (مطالعه موردی: کلان‌شهر کرج). مجلّهی جغرافیا و توسعهی فضای شهری، سال سوم، شمارهی ۲ پاییز و زمستان، ۵۹۳۱ شماره پیاپی ۱
منصوری مقدم، محمد (1391). سیاست خارجی عربستان سعودی در قبال جمهوری اسلامی ایران. {رسالهی دکتری دانشکدهی حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران}
Brilmayer, L (1994). American Hegemony. New Haeven: Yale University Press.
Dixon, T et al (2014). Urban Retrofitting: Identifying Disruptive and Sustaining Technologies Using Performative and Foresight Techniques. Technological Forecasting and Social Change.
Ekovich, S (2003). Iran and New Threats in the Persian Gulf and Middle East, Chapter in Hall Gardner, Ed., NATO and the European Union: New World, New Europe, New Threats.
Garfinkle, A (2015). The Geopolitical Frame in the Contemporary Middle East. Published for the Foreign Policy Research Institute by Elsevier Ltd, July 14
Gelpi, Ch (1999). Allance as Instruments of Intra Allied Control, in Haftendorn. Keohane and Wallander, Op.Cit
George, J (1993). Of Incarceration and Closure: Neo-Realism and New/ Old World, Millennium. Journal of International Studies, Vol. 6, No. 12
Hunter, S (1984). Arab, Iranian Relations and Stability in Persian Gulf. Washington Quarterly, Vol. 7, No. 3
Kameoka, A et al (2004). A Challenge of Integrating Technology Foresight and Assessment in Industrial Strategy Development and Policymaking, Echnological Forecasting and Social Change
Michael, Adler., & Erio, Ziglio (1996). Gazing Into the Oracle: the Delphi Method and its Application to Social Policy and Public Health, Jessica Kingsley Publishers
Myer, D., & Kitsuse, A (2000). Constructing the Future in Planning: A Survey of Theories and Tool, Journal of Planning Education and Research, Vol. 19, No. 3
Ray, J (1998). Global Politics. New York Vanderbit University
The Hill Website (2017). An 'Arab NATO' Including Israel Can Exist if it Stays Quiet, 24 May
Waltz, K (1979). Theory of International Politics.
