رویکردها و مناسبات ایران و جنبش عدم تعهد
الموضوعات :
هادی ترکی
1
(دانشجوی دکتری روابط بین‌الملل)
ارسلان قربانی شیخ‌نشین
2
(دانشگاه خوارزمی)
الکلمات المفتاحية: جنبش عدم تعهد, نهادگرایی نئولیبرال ایران نهادهای بین‌المللی صلح,
ملخص المقالة :
جمهوری اسلامی ایران می‌تواند از طریق تعامل با نهادهای بین‌المللی، بخشی از اهداف سیاست خارجی خود را محقق سازد. جنبش عدم تعهد، شاید در قالب یک سازمان بین‌المللی نگنجد و جنبه الزام‌آوری آن کم باشد، اما با توجه به تعداد اعضا، آرمان‌ها و اهداف از یک‌سو و تأثیر نهادهای بین‌المللی در عصر جدید از سوی دیگر، از گستره وسیعی برخوردار است و بسیاری از اهداف آن همسو با سیاست‌های ایران است. در این مقاله با توجه به نظریه «نهادگرایی نئولیبرال» که نظام بین‌الملل را آنارشیک، دولت‌ها را تأثیرگذار، عاقل و همچنین نهادهای بین‌المللی را دارای هویتی مستقل می‌داند، به دنبال بررسی رویکرد و مناسبات ایران با جنبش عدم تعهد در نظام بین‌الملل هستیم. درواقع، در یک بررسی مقایسه‌ای مبانی، اصول و اهداف سیاست کلان ایران را با جنبش عدم تعهد می‌سنجیم. بنابراین، مناسبات جمهوری اسلامی ایران با جنبش نم را می‌توان نفی امپریالیسم و نظام سلطه، تساوی حاکمیت، برابری ملت‌ها، رعایت حقوق بشر و حق تعیین سرنوشت برشمرد.
قرآن مجید.
آل‌حبیب، اسحاق (1375). «معضل تروریسم و اقدامات سازمان ملل متحد برای مواجهه با آن»، مطالعات سازمان ملل متحد، سال اول، شماره 3 و 4.
ازغندی، علیرضا (1386)، روابط خارجی ایران 1320-1357، تهران: قومس.
ازغندی، علیرضا و جلیل روشندل (1393). مسائل نظامي و استراتژيك معاصر، چاپ پانزدهم، تهران: سمت.
اسکات برچيل و دیگران (1391). نظریه‌های روابط بین‌الملل، ترجمه حميرا مشیرزاده، حمیرا و روح‌اله طالبی آرانی، تهران: میزان.
اسلامی سعید، مسعود کاوه تلاوکی، (1392). «بررسی تأثیرات متقابل ایران و جنبش عدم تعهد»، مطالعات سیاسی جهان اسلام، سال ششم، شماره 21، 192-167.
بلوچی، حیدرعلی (1378). «سازمان کنفرانس اسلامی و مبارزه با تروریسم»، مجموعه مقالات همایش ارزیابی نیمه اول دوره ریاست جمهوری اسلامی ایران بر سازمان کنفرانس اسلامی، تهران: مرکز چاپ و انتشار وزارت امور خارجه.
تیشه‌یار، ماندانا (1388). «بررسی سیاست‌های ناتو در منطقه اوراسیا بر اساس نظریه بر ساخته گرایی»، مطالعات اورآسیای مرکزی، سال دوم، شماره 4، 62-43.
جوادی ارجمند، محمدجعفر (1385). سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، تهران: میزان.
خمینی، روح‌الله (1395). صحیفه امام، چاپ چهارم، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی(س).
دهقانی فیروزآبادی، سیدجلال (1391). سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، چاپ چهارم، تهران: سمت.
ستوده، محمد (1385). «تحولات نظام بین‌الملل و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران»، قم: بوستان کتاب.
سلیمی، حسین (1386). «نگرشی سازه انگارانه به هویت ملی در ایران»، مطالعات ملی، سال هشتم، شماره 3، 54-31.
سیف‌زاده، حسین (1385). اصول روابط بین‌الملل، چاپ پنجم، تهران: میزان.
شیهان، مایکل (1388). امنیت بین‌الملل، ترجمه سید جلال دهقانی فیروزآبادی، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی.
عبدالرشیدی، علی‌اکبر (1390). جنبش عدم تعهد، چاپ دوم، تهران: سروش.
عبدی، عیسی و یعقوب ملکی (1391). جنبش عدم تعهد در گذر تاریخ، تهران: جمهور ایران(وابسته به مرکز پژوهش و اسناد ریاست جمهوری)، فرهنگ و تمدن.
قوام، عبدالعلی و داود کیانی (1390). اتحادیه اروپا هویت، امنیت و سیاست، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
کاظمی، علی‌اصغر (1391). روابط بین‌الملل در تئوری و عمل، چاپ چهارم، تهران: قومس.
لوکلر، ژرار (1382). جهانی‌شدن فرهنگـی، آزمـونی بـرای تمـد‌ن‌هـا، ترجمـه سعید کامران، تهران: وزارت امور خارجه.
مرکز پژوهش سنجش اسناد ریاست جمهوری (1391). ایران و جنبش عدم تعهد به روایت اسناد باندونگ تا تهران، تهران: مركز پژوهش و اسناد رياست جمهوري.
مشیرزاده، حمیرا (1389). «تحول در نظریه‌های روابط بین‌الملل»، چاپ پنچم، تهران: سمت.
مشیرزاده، حمیرا و حیدرعلی مسعودی (1388). «هویت و حوزه‌های مفهومی روابط بین‌الملل»، سیاست، سال سي و نهم، شماره 4، 269-251.
مطهری، مرتضی (1392). پنج مقاله، چاپ دوازدهم، تهران: صدرا.
موسسه فرهنگی هنری ایمان جهادی (1393). از هزاره تا تهران، تهران: ايمان جهادي صهبا.
ونت، الکساندر (1386). «نظریه اجتماعی سیاست بین‌الملل»، ترجمه حمیرا مشیرزاده، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌الملل وزارت امور خارجه.
خبرگزاری مهر، آمادگی ایران برای انتقال تجربیات علمی به کشورها جنبش عدم تعهد 4/اسفند/1393 http://www.mehrnews.com/new
سایت تدبیر و امید، پیگیری نظام‌مند علمی جنبش عدم تعهد 4/ اسفند/1393.
www.mehrnews.com/news
اجلاس سران جنبش عدم تعهد چه ظرفیت‌هایی برای کشور ایجاد می‌کند؟ 21 مرداد 1391.pishkesvat.ir
Adler, Emanuel (1997). “Seizing the Middle Ground: Constructivism in World Politics”, European Journal of International Relations, Vol.3, No.3, 319-363.
Foreign Broadcasting Information Service, Daily Report: Near East & south Asia (hence forth FBIS / NE– SA), Desember 10, 1979).
Gasiorowski, M. J. & Keddie, N. R. (Eds.). (1990). Neither East nor West: Iran, the Soviet Union, and the United States(p. 151). Yale University Press.
Giddens, A. (1984). The Constitution of Society. Outline of the Theory of Structuration, Cambridge, deutsch: Die Konstitution der Gesellschaft, Grundzüge einer Theorie der Strukturierung.
Hunter, S. (1990). Iran and the world: continuity in a revolutionary decade, Indiana Univ Pr.
Iran urges support for NAM, Africa News service, September, 1996.
Jomhori– e Islami, March 5, 1983.
Muhammad Mokri, Payam– e Emrooz, May 9, 1979.
Sadri, H. A. (2001). An Islamic perspective on non-alignment: Iranian foreign policy in theory and practice, In The Zen of International Relations (pp.157-174). Palgrave Macmillan, London.
Statement by Dr. Ali Akbar Velayati, kayhan Havai, may 2, 1990.
Wendt, A. E. (1987). “The agent-structure problem in international relations theory”, International organization, Vol.41, No.3, 335-370.
