تجزیه و تحلیل همگرایی سیاسی- امنیتی اتحادیه اروپا در چارچوب رویکردهای واقع‌گرایی
الموضوعات :سيدداود آقايي 1 , یاسر نورعلی وند 2 , ابراهیم باقری 3
1 - دانشگاه تهران
2 - دانشگاه تهران
3 -
الکلمات المفتاحية: واقع‌گرایی نوواقع‌گرایی اتحادیه اروپا همگرایی امنیتی سیاست خارجی و امنیتی مشترک,
ملخص المقالة :
گام‌نهادن اتحادیه اروپا به‌عنوان یک بازیگر فرا‌دولتی به حوزه مسائل سیاسی- امنیتی اتفاق نادری است که نظریه واقع‌گرایی را به‌عنوان مهم‌ترین نظریه دولت- محور در عرصه بین‌المللی به چالش کشیده است. از این‌رو، از آنجایی‌که نظریه واقع‌گرایی به‌عنوان اصلی‌ترین نظریه در حوزه مسائل امنیتی برای بازیگران غیردولتی در این عرصه هیچ نقشی قائل نیست، این پرسش مطرح می‌شود که این نظریه و شاخه‌های مختلف آن کنشگری و نقش‌آفرینی پدیده‌ای به نام اتحادیه اروپا را در مسائل سیاسی- امنیتی چگونه تحلیل و ارزیابی می‌کنند؟ در پاسخ می‌توان گفت، این نظریه ابتدا به علت اینکه اتحادیه اروپا را یک بازیگر غیردولتی می‌دانست به تحولات امنیتی آن توجه چندانی نداشت، اما به موازات شکل‌گیری سیاست خارجی و امنیتی مشترک، سیاست دفاعی و امنیتی مشترک و ایجاد نیروی واکنش سریع اروپایی ناگزیر به ارائه دیدگاه‌هایی در این زمینه شد. اگرچه تمامی شاخه‌های واقع‌گرایی به سبب اعتقاد به انحصار بازیگری دولت‌ها در عرصه بین‌المللی و تأکید بر مؤلفه‌هایی همچون منافع ملی و حاکمیت ملی چشم‌انداز روشنی را برای همگرایی سیاسی و امنیتی اتحادیه اروپا نمی‌بینند؛ اما نو‌واقع‌گرایان تدافعی به دلیل اهمیت‌دادن به نقش نهادها در ایجاد همکاری‌های امنیتی میان دولت‌ها، دیدگاه روشن‌تر و خوش‌بینانه‌تری نسبت به تکامل همگرایی سیاسی و امنیتی در سطح اتحادیه اروپا دارند.
اشنایدر، کریگ آ. (1385)، امنیت و راهبرد در جهان معاصر، ترجمه اکبر عسگری و فرشاد امیری، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
بیلیس، جان و استیو اسمیت (1383)، جهانی‌شدن سیاست: روابط بین‌الملل در عصر نوین، جلد اول، ترجمه ابوالقاسم راه چمنی و دیگران، تهران: ابرار معاصر.
تريف، تري و دیگران (1384)، مطالعات امنيتي نوين، ترجمه عليرضا طيب و وحيد بزرگي، تهران: پژوهشكده مطالعات راهبردي.
خالوزاده، سعید (١٣٨٥)، اتحاديه اروپايي، تهران: سمت.
خالوزاده، سعید و كياني، داوود (١٣٨٧)، اتحاديه اروپا و نظام بین‌الملل، تهران: معاونت پژوهش‌های سیاست خارجی مرکز تحقیقات استراتژيك.
زنگنه، حمید (1389)، اتحادیه اروپا: از پیمان نیس تا پیمان لیبسون، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.
نقیب‌زاده، احمد (1384)، اتحادیه اروپا از آغاز تا امروز، تهران: قومس.
Bache, Ian and et al (2014), Politics in the European Union, Oxford University Press.
Baldwin, D. A. (1993), Neorealism and Neoliberalism: The Contemporary Debate (New Directions in World Politics), Columbia University Press.
Bindi, F. (2010), European Union Foreign Policy: A Historical Overview in The Foreign Policy of the European Union: Assessing Europe’s Role in the World, Washington: Brookings Institute press.
Crowe, Brian (2005), “A Common European Foreign Policy after Iraq?”, International Affairs, Vol.79, No.3: 533-546.
Dagand, S. (2008), “The impact of the Lisbon Treaty on CFSP and ESDP”, European Security Review, Vol.10, No.37: 1-7.
Freire, M. R. (2008). The European Security and Defence Policy: History, Structures and Capabilities, M. Merlingen and R. Ostrauskaite, European Security and Defence Policy: An implementation perspective, No.11.
Gibss, Louise (2000), “Is The European Union Becoming A Great Power?”, Department of Government and International Relations University of Sydney, Australia.
Glaser, C. (1995), “Realists as Optimist: Cooperation as Self Help”, International Security, Vol.19, No.3: 50-90.
Grevi, G. (2009), European Security and Defense policy, The First Ten Years (1999-2009), European Union Institute for Security studies.
Grieco, J (1988), “Anarchy and Limits of Cooperation: A Realist Critique of the Newest Liberal Institution”, International Organization, Vol.42, No.3: 485-507.
Hill, C. and Smith, M. (2011), International Relations and the European Unoin, Oxford University Press.
Howorth, J. (2003), France, Britain and the Euro-Atlantic Crisis, Survival, Vol.45, No.4: 173-192.
Howorth, Jolyon (2011), The EU’s Security and Defense Policy: Towards a Strategic Approach in International Relations and the European Union, Oxford: Oxford University Press, Second Edition.
Hyde-Price, Adrian (2004), The EU, Power and Coercion: From ‘Civilian’ to ‘Civilising’ Power,
In CIDEL Workshop, Oslo: 22-23.
Keane, R. (2005), “European Security and Defense Policy: From Cologne to Sarajevo”, Global Society, Vol.19. No.1: 89-103.
King, Anthony (2005), “Toward a transnational Europe: The case of the armed force”, European Journal of Social Theory, Vol.8, No.3: 321-340
Lynch, P. and Neuwahl N. (2000), Reforming the European Union From Maastricht to Amsterdam, Pearson Education.
Mearsheimer, J. (1995), “The Fales Promise of International Institutions”, International Security, Vol.19, No.3: 5-49.
Menon, A. (2011), “European Defense Policy from Lisbon to Libya”, Survival, Vol.53, No.3:75-90.
Rosecrance, R. (1998), “The European Union: A new Type of International Actor,”In Paradoxes of European Foreign Policy, ed. J. Zielonka, 15–23, The Hague: Kluwer Law International.
Schweller, R. (1996), “Neo-realism’s Status-Quo Bias: What Security Dilemma?”, Security Studies, Vol.5, No.3: 90-121.
Smith, K. E. (2003), “Understanding the European foreign policy system”, Contemporary European History, Vol.12, No.2: 239-254.
Walt, S. M. (1987), The Origins of Alliances, Cornell University Press.
Waltz, K. N. (1993), “The emerging structure of international politics”, International security, Vol.18, No.2: 44-79.
Wanger, R. (2006), The Real Power of the CFSP and ESDP? A Theoretical and Practical approach, available at: http://www.styletheworld.com, (accessed by: Oct 20, 2011).
Hyde-Price, Adrian (2004), The EU, Power and Coercion: From ‘Civilian’ to ‘Civilising’ Power,
In CIDEL Workshop, Oslo: 22-23.
