کنکاشي در پديده‌هاي تضاد و ترادف در زبان شعري مظفر النواب
الموضوعات :
مهدي شاهرخ
1
( استاديار گروه زبان و ادبيات عربي، دانشگاه مازندران )
ابوالحسن امين مقدسي
2
(، دانشيار گروه زبان و ادبيات عربي، دانشگاه تهران)
الکلمات المفتاحية: تضاد, ترادف, هم‌معنايي, مظفر النواب, اشعار سياسي, شعر معاصر عربي,
ملخص المقالة :
در ادبيات معاصر عرب، شاعران بزرگي در حوزه سرايش اشعار سياسي، نام خود را در بر تارک ادب عربي ماندگار کرده‌اند که يکي از برجستگان آن‌ها مظفر النواب، شاعر شيعه و چپ‌گراي عراقي است؛ او که سال‌هاي متمادي عمر و شعر خود را در راه محقق نمودن آمال سياسي و مبارزاتي خود به کار گرفته است و هزينه‌هاي هنگفت چنين اقدامي را در زندگي خود، به شکلي کامل و با پذيرش رنج‌هاي زندان، شکنجه و تعقيب، و سال‌ها تحمل تبعيد، غربت و دوري از وطن و آشنايان خود پرداخته است. مظفر النواب به عنوان يک شاعر نوگراي معاصر، از پديده‌هاي مختلف زباني در غني‌سازي متون شعري خود استفاده کرده است که از جمله اين‌ها پديده‌هاي زباني تضاد و ترادف است، اين مقاله با تکيه بر شيوه وصفي تحليلي درصدد بررسي اين دو در شعر نواب است. نتايج پژوهش حاکي از آن است که نواب گاه در بکارگيري اين دو پديده زباني، تجانس ميان کلمات از حيث نوع واژگان را رعايت کرده و گاه اين تجانس را برهم مي‌زند، چنان که بسامد به‌کارگيري تضاد و ترادف در واژگان متجانس بيشتر از کلمات نامتجانس، و در ميان واژگان متجانس اسمي بيشتر از متجانس‌هاي فعلي است، علاوه بر اين، نواب در کنار تضاد و ترادف از ديگر محسنات بياني و بديعي در شعر خود بهره مي‌گيرد تا از رهگذر آن‌ها، بر جنبه ادبي متون شعري خود افزوده و از اين‌ها در جهت تقويت موسيقي معنوي اشعارش استفاده نمايد.
الف) کتب:
1- قرآن کريم
2- بسيوني، سمير ابراهيم. (2009م). ديوان مظفر النواب شاعر الغربة و الترحال. ط1. دقهلية مصر: مكتبة جزيرة الورد.
3- الزبيدي، يوسف شنوت. (2008م). مظفر النواب أجمل قصائده. عمان: دار دجلة.
4- النواب، مظفر. (۱۹۹۶م). الأعمال الشعرية الکاملة. لندن. ط ۱. دار قنبر.
5- ياسين، باقر. (۲۰۰۳م). مظفر النواب حياته و شعره. ط ۳.قم: دار الغدير.
ب) مقالات:
6- اميري، د. جهانگير و سعيد اکبري . (۲۰۰۸م/ بهار و تابستان ۱۳۸۷ ش). «بررسي درون‌مايه هاي شعر مظفر النواب». مجله ايراني زبان و ادبيات عربي. شماره ۹.
7- بيدج، موسی. (بهمن 1367ش) «دختر صبح»، تأليف: مظفر النواب. مجله کيهان فرهنگي. سال 5 شماره 11
