بررسی نسخه خطی مهمترین رویکرد در مطالعات ادبیات نسخه ی رساله القدس به شماره 1/ 4020 موزه و کتابخانه ملی ملک
الموضوعات :
غلامرضا خوش اقبال
1
(استادیار دانشکده زبان و ادبیات فارسی، موسسه آموزش عالی زند شیراز)
الکلمات المفتاحية: روزبهان بقلی, نسخه خطی, رساله القدس, تحفه الاهل العرفان, رویکرد.,
ملخص المقالة :
بررسی نسخه های خطی گنجینه های اصیل و همیشه جاودان تاریخ و تمدن و فرهنگ و بوده و در هر دوره ای توانسته است که مسیری نو بسازد برای علاقمندان ادبی کشور ما ایران. آنچه در بررسی های مجدد و احیای دوباره نسخه ها اهمیت خاص دارد یافتن نسخه هایی بهتر و اصیل تر است و این، مهم ترین رکن تصحیح نسخه و از مهمترین رویکردها در مطالعات ادبیات فارسی محسوب می شود. از عنوان رویکردهای نوین شاید به نظر بیاید که نگاهی نو نیاز است تا بتوان به رویکردهایی نوین دست یافت؛ اما آنجه در این رشته و در این نگاه با پیشینه غنی ادبی در ایران آنچه مهمترین رویکرد است تصحیح و برگردان متن های با ارزش است تا بتوان از دل این ارزش گوهری متعالی را در به عنوان رویکردی نوین بیابیم. مشکلات دوره های تاریخی برای نگهداری متن ها و بی دقتی کاتبان و نسخه بردارانی که گاه دانسته – در برخی متون- و گاه نادانسته نسخه ها را بدون دقت کتابت کرده و از اصالت نسخه ها می کاهند. پیشرفت تکنولوژی مانند عکس برداری از نسخه ها و احیای آنها، طبقه بندی و فهرست نویسی شدنشان کار را بسیار راحت تر کرده است تا پژوهشگران با فراغ بیشتر کارها را دنبال کنند و رویکردی نوین را رقم بزنند. اما به راستی این مهم می تواند پژوهشگر را صد در صد به متن اصلی نزدیک و دقتی مجدد در مطالعات ادبی باشد. اما فراوانی نسخه، تشابه اسمی و دوره تاریخی، نوع خط، کم تنوع بودن نسخه و همچنین نوع کاغذ وگاه یکی بودن کاتب ها همه و همه عواملی هستند که نگاه دوباره و بررسی مجدد برخی متن ها و نسخه ها را لازم می کند و این رویکردی نوین است. به همین منظور و در راستای معرفی بهتر نسخه های فهرست شده با نشانه هایی عمیق بر آن هستیم تا به صورت نمونه به بررسی مجدد نسخه شماره 1/4020 کتابخانه و موزه ملی ملک پرداخته و تا حد امکان به نسخه ای قابل استناد برای یک طرح علمی رسیده و با قدم گذاشتن در رویکردی نو در مطالعات ادبی بتوان اصالت آن را بدون تحریف و دست خوردگی برای نسل های آینده به ارمغان آورد.
* رساله القدس،روزبهان بقلی شیرازی،نسخه خطی 1/4020 کتابخانه ملی ملک، تهران
*ارنست، کارل (1377)، روزبهان بقلی ترجمه مجدالدین کیوانی،تهران: نشر مرکز.
*بقلی شیرازی، روزبهان، (1389)، شرح شطحیات شامل گفتارهایی شورانگیز و رمزی صوفیان، هنری کربن، ترجمه دکتر محمد علی امیر معزی، چاپ ششم،تهران: انتشارات طهوری.
*بقلی شیرازی، شیخ روزبهان، (1374)، عبهر العاشقین و مقدمه فارسی و فرانسوی و ترجمه فصل اول به زبان فرانسوی هانری کربن و محمد معین، چاپ سوم، پاریس، تهران:انتشارات منوچهری.
*بقلی، روزبهان، (1383)، عبهر العاشقین، به اهتمام کربن و معین، چاپ چهارم، تهران:انتشارات منوچهری.
*بقلی، روزبهان، (1383)، تجربه عرفانی و شطح ولایت در تصوف ایرانی، پرفسور کارل و ارنست، ترجمه کورش دیولسالار، تهران:انتشارات امیرکبیر.
*بقلی، روزبهان،(1381)،رساله القدس و رساله غلطات السالکین،جواد نوربخش،چاپ دوم،انتشارات یلدا قلم، تهران
*رساله القدس ،روزبهان بقلی شیرازی، نسخه خطی 5/16450 کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی، قم
*رساله القدس، روزبهان بقلی شیرازی، نسخه خطی 13/5871 کتابخانه دانشگاه تهران، تهران
*رساله القدس،روزبهان بقلی شیرازی، نسخه خطی 2/566 کتابخانه و مرکز اسناد شاه چراغ، شیراز
*رساله القدس،روزبهان بقلی شیرازی،نسخه خطی 1/2765 کتابخانه دانشگاه تهران، تهران
