مکتب تفکیک و عدم اعتبار ظواهر قرآن
الموضوعات :
1 - هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی
الکلمات المفتاحية: قرآن, ظواهر, دلالت ذاتی و استقلالی, حجیت قرآن, مکتب تفکیک.,
ملخص المقالة :
در باره دلالت استقلالی و ذاتی ظواهر آیات اعتقادی اکثر تفکیکیان تردید بلکه منکر آن شدند و بر این باورند که آیات اعتقادی قرآن دلالت و ظهور ذاتی و استقلالی ندارد. آنان در مقام تعلیل عدم حجیت ظواهر قرآن به ادله ای چون: قرینه منفصله انگاری روایات، علم بشری انگاری علم مفسر قرآن، اختصاص فهم قرآن به معصومین« من خوطب به» تمسک کرده اند. نویسنده با سه رویکرد قرآنی، روایی و عقلی نشان خواهد داد که آیات و روایات متعددی بر ناطقیت آیات دلالت استقلالی ظواهر آیات دلالت می کنند. و بر انکار آن لوازم باطلی مثل: عدم اعتبار روایات، تعاررض با فلسفه نزول قرآن و بعثت، جاودانگی و خاتمیت، لغویت وحی مترتب می شود که هیچ متأله مسلمان نمی تواند بر آن ملتزم شود.
استرآبادی، محمد امین،(بی تا)، فوائد المدنیّة، دار النشر لأهل البیت، بی جا،
ابن ابی الحدید(1963ق)، شرح نهج البلاغه، داراحیاء الکتب العربیة، بیجا
ابن شهر آشوب(1379ق)، مناقب آل ابی طالب، انتشارات علامه، قم
اصفهانی، میرزای مهدی(1245ق)، تقریرات، چاپ افست نسخه خطی کتابخانه آستان قدس رضوی، مشهد
اصفهانی، میرزای مهدی(1385)، ابواب الهدی، بوستان کتاب، قم
اصفهانی، میرزای مهدی(1387)، مصباح الهدی، تحقیق حسن جمشیدی، بوستان کتاب، قم
اصفهانی، میرزای مهدی(1388)، رسائل شناخت قرآن، مرکز فرهنگی انتشاراتی منیر، تهران
اصفهانی، میرزای مهدی(1396)، اندیشه نامه اصفهانی، اصفهانی، موسسه معارف اهل البیت، قم
اصفهانی، میرزای مهدی(1438ق)، الف، الافتاء و التقلید و المواهب السنیه، موسسه معارف اهل البیت، قم
اصفهانی، میرزای مهدی(1438ق)، ب، القرآن و الفرقان، موسسه معارف اهل البیت، قم
اصفهانی، میرزای مهدی(1438ق)،ج، انوار الهدایه، موسسه معارف اهل البیت، قم
اصفهانی، میرزای مهدی(1438ق)، د، معارف القرآن، دو جلد، موسسه معارف اهل البیت، قم
برقی، احمد بن محمد بن خالد(1371ق)، المحاسن، دار الكتب الإسلامية قم
تهرانی، میرزا جواد(بی تا)، میزان المطالب، چاپ افست نسخه کتابخانه آستان قدس رضوی مشهد
جاحظ(2002 م)، رسائل الجاحظ، تقديم و شرح از دكتر على بو ملحم، ناشر دار و مكتبة الهلال، بيروت
جزائرى، سيد نعمت الله(1401ق )، منبع الحيوة، موسسه الاعلمی للمطبوعات، بیروت،
جوادی آملی، عبد الله(1367)، تفسیر تسنیم، ج 1، اسراء، قم
جوادی آملی، عبد الله(1382)، قرآن حکیم از منظر امام رضا(ع)، مرکز نشر اسراء، قم
جوادی آملی،عبد الله(1374)، مقدمه ترجمه تفسير الميزان، سید باقر موسوی، انتشارات اسلامی، قم
حکیمی، محمد رضا(1382)، اجتهاد و تقلید در فلسفه، انتشارات دلیل ما، قم
حکیمی، محمد رضا(1386)، الهیات الهی و بشری، انتشارات دلیل ما، قم
حکیمی، محمد رضا(1387)، مبانی تفسیر قرآن در مکتب تفکیک، مجله آفاق نور، بهار و تابستان، شماره 7
سیدان، سید جعفر (1376)، فصلنامه پژوهش های قرآنی، گفتگو، شماره 9 و 10، بهار و تابستان
صبحی صالح،(1414ق)، نهج البلاغه، نشر الهجره، قم
طباطبایی، سیدمحمدحسین، (1417ق)، المیزان فی تفسیرالقرآن، مؤسسه اعلمی، بیروت
طباطبايى، سید محمد حسین(1362)، شيعه در اسلام، انتشارات اسلامى، قم
طبرسی، ابو منصور(1403ق )، الاحتجاج، نشر مرتضی، مشهد
طریحی، فخر الدین(1362)، مجمع البحرین، انتشارات مرتضوي، تهران
عاملی، شیخ حر، (1361)الفوائد الطوسیه، بی‌نا، تهران،
عاملی، شیخ حر، (1410 ق )، وسایل الشیعه، المکتبةالاسلامیه، تهران
فيض كاشانى، محسن(1415ق)، تفسير الصافي، مكتبة الصدر، تهران
قزوینی، شیخ مجتبی(1387)، بیان الفرقان،
انتشارات حدیث امروز، قم
کلینی، شیخ(1365)، الکافی، دارالکتب الاسلامیه، تهران
مجلسی، محمد باقر(1403ق )، بحار الانوار، مؤسسة الوفاء، بيروت
مروارید، (1418ق)، تنبيهات حول المبدأ و المعاد، بنیاد پژوهش های اسلامی، مشهد،
مروارید،(1378)، ملاحظاتی پیرامون مبدأ و معاد، ترجمه حمید رضا آژیر، نشر رایزن، تهران
ملکی میانجی، محمد باقر(1373)، توحید الامامیه، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تهران
ملکی میانجی، محمد باقر(1375 )، مناهج البیان فی تفسیر القرآن، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی،تهران
ملکی میانجی، محمد باقر(1378 )، توحید الامامیه، ترجمه محمد بیابانی اسکوئی و سید بهلول سجادی، موسسه نبأ، تهران.
نوع مقاله: پژوهشی
صفحات 190 ـ 167
مکتب تفکیک و عدم اعتبار ظواهر قرآن
محمد حسن قدردان قراملکی 1
چکيده
در باره دلالت استقلالی و ذاتی ظواهر آیات اعتقادی اکثر تفکیکیان تردید بلکه منکر آن شدند و بر این باورند که آیات اعتقادی قرآن دلالت و ظهور ذاتی و استقلالی ندارد. آنان در مقام تعلیل عدم حجیت ظواهر قرآن به ادله ای چون: قرینه منفصله انگاری روایات، علم بشری انگاری علم مفسر قرآن، اختصاص فهم قرآن به معصومین« من خوطب به» تمسک کرده اند. نویسنده با سه رویکرد قرآنی، روایی و عقلی نشان خواهد داد که آیات و روایات متعددی بر ناطقیت آیات دلالت استقلالی ظواهر آیات دلالت می کنند. و بر انکار آن لوازم باطلی مثل: عدم اعتبار روایات، تعاررض با فلسفه نزول قرآن و بعثت، جاودانگی و خاتمیت، لغویت وحی مترتب می شود که هیچ متأله مسلمان نمی تواند بر آن ملتزم شود.
واژگان کلیدی
قرآن، ظواهر، دلالت ذاتی و استقلالی، حجیت قرآن، مکتب تفکیک.
[1] . استاد تمام گروه فلسفه و کلام اسلامی، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، قم، ایران.
Email: ghadrdang@yahoo.com
تاریخ دریافت: 15/2/1400 پذیرش نهایی: 23/5/1400
