سازوکار (فرایند و روششناسی) پژوهش میان‌رشته‌ای قرآن کریم
الموضوعات :احمد آکوچکیان 1 , رضوانه دستجانی 2
1 - مرکز تحقیقات استراتژیک توسعه
2 - مرکز تحقیقات استراتژیک توسعه
الکلمات المفتاحية: تفسیر قرآن کریم مطالعات میان رشته‌‌ای پیشرفت روششناسی سازوکار تفقه در دین,
ملخص المقالة :
پرسش از روششناسی رویکرد پژوهش میان‌رشته‌ای، پرسشی معطوف به مسئله پیشرفت است که در منظری سیستم‌‌نگر و سازوکار، سطوح مبانی پارادایمی، نظریه‌‌ای، مدل‌‌وارۀ مفهومی، عملیاتی و سطح گفتمانی را دربردارد و در متن منظومۀ جامع ادراکات معطوف به رشد‌‌ـ توسعه، در سند مرجع الگوی راهبری تحول در دو ضلع راهبردی نقشۀ جامع علم و علمی، با میانداری اصل ولایت تفقه در دین قابل جریان است. در میان‌‌آمدن انتظار رشد‌‌ـ توسعه از دین و به تعبیری برآمدن مسأله پیشرفت همه‌‌جانبه، اقتضای روششناسی مطالعات بینرشتهای و چند رشته‌‌ایِ مبتنی بر فرارشته‌‌ای پیشرفت‌‌شناخت را دارد که به ناگزیر، سه سطح مسأله‌‌شناسی، دین‌‌شناسی و آینده‌‌نگاریِ راهبردی را نیازمند است تا با این رهگذر بتوان از روششناسی تفقه در دین و ولایتمندی آن در عرصه مدیریت فرهنگ و تحول سخن گفت.گذار از رویکرد جزءنگر حوزه‌‌های دانشی و رشته‌‌ای به رویکرد بینرشتهای به ویژه در مطالعات قرآنی، واسط یا مفصل پارادایمی خویش را نیافته است؛ این مفصل پارادایمی اندیشه و دانش پیشرفت است. از جمله علت‌های ناتوانی ورود این دانش‌‌ورزی به عرصه کارآمدی، عدم اهتمام به این حوزه واسط و مفصلی است. مقالۀ پیش‌‌رو مستند به رویکرد مرجع قرآنی (اصل هدایت به رشد)، به مدد روششناسی پیشرفت‌‌نگر، بازخورند استنتاجی تا استنباطی و تحقیق‌‌و‌‌توسعه‌‌ای و روش‌‌شناسی‌‌های پشتیبانی چون روششناسی سیستمی در ضمن ماتریس و الگوریتمی فرایندی، برآن است تا با پی‌‌افکنی اندیشۀ قرآن‌‌شناخت پیشرفت (بنیان معرفت‌‌شناخت مکتب تفسیری بایستۀ قرآنی) منظری از روششناسی پژوهش آینده‌‌نگار راهبردی پیشرفت قرآنی را به همراه به‌‌سامان‌‌آوری سه نظام ترتیبی، تنزیلی و موضوعی آینده‌‌نگار تفسیر به دست دهد؛ بر این مدار، ظرفیت این مکتب تفسیری در سامان‌‌بخشی سند الگوی پایۀ پیشرفت اسلامی پیش‌‌رو می‌‌آید.
ایمان، محمد تقی (1391). فلسفه روش تحقیق در علوم انسانی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
آراسته،ح.ر (1388). میان‌رشته‌ای‌ها در آموزش عالی. فصلنامه مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی، 2، 25-40.
قراملکی، احدفرامرز (1392). روششناسی مطالعات دینی. مشهد: دانشگاه علوم اسلامی رضوی.
کاپرا، فریتیوف (1392). پیوندهای پنهان (تلفیق گستره‌های زیستس، شناختی و اجتماعی حیات در علم پایداری). ترجمه محمد حریری اکبری، تهران: نشر نی.
کلاین، جولی تامسون (1389). فرهنگ در میان‌رشته‌ای در آموزش عالی. ترجمه هدایت الله اعتمادی زاده و نعمت الله موسی‌‌پور، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
متین، منصور (1388). تفکر میان رشته‌‌ای. قم: بوستان کتاب.
مجلسی، محمدباقر (1404). بحارالانوار. ج 1، 177.
محمودی محمدآبادی، طیبه (1395). بارفتن ذهن در کشمکش بلور ساختارها. مجموعه مقالات ششمین کنفرانس مرکز الگو، مقاله منتشر شده در ششمین کنفرانس ملی تعمیق و تکمیل الگوی پایه پیشرف.
نیکول، ر.کوله (1388). آموزش دانشگاهی و مطالعات میان‌رشته‌ای. ترجمه دکتر محمدرضا دهشیری، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری.
Gibbons, M. (1994). The New Production of Knowledge: The Dynamics of Science and Research in Societies. London: Sage publications
. Palmer, Carole (1999). Structures and Strategies of interdisciplinary science, Journal of the American society for information science and technology.
