مرور نظام¬مند مقالات پژوهشی در حوزه مطالعات اجتماعی گردشگری شواهدی از تحلیل محتوای نشریات علمی پژوهشی کشور
الموضوعات :
مژگان عظیمی هاشمی
1
,
زهرا بستان
2
1 - پژوهشکده گردشگری خراسان رضوی
2 - پژوهشکده گردشگری خراسان رضوی
الکلمات المفتاحية: مرور نظام مند مطالعات اجتماعی گردشگری نشریات علمی-پژوهشی مدل کوهن مطالعات بین رشته ای,
ملخص المقالة :
بررسی تلاش های تحقیقاتی صورت گرفته در هر حوزه، درک صحیحی از رویکرد نظری، روش-ها و تکنیک های مورد استفاده تحقیق و چگونگی پیشرفت نظری و روشی در آن حوزه فراهم می کند. در کنار مباحث کلی در رابطه با ماهیت و تکامل دانش علمی، بحث های پارادایمی و پژوهش های نوین گردشگری می توانند فرضیاتی را در رابطه با تکامل دانش گردشگری ارائه کنند. در این نوشتار با بهره گیری از روش مرور نظا مند، آثار علمی - پژوهشی مطالعات اجتماعی گردشگری در ایران، با هدف آشکارسازی بینش و تفکر اجتماعی در مورد گردشگری بررسی شد. به تأسی از مفهوم سازی کوهن از جامعه شناسی گردشگری، رویکرد مفهومی در مسأله-شناسی مطالعات اجتماعی گردشگری به چهار سطح گردشگر (علایق، نگرش‌ها، واکنش‌ها و نقش‌های او)؛ روابط میزبان و گردشگر؛ ساختار‌ها و کارکردهای گردشگری و پیامدهای گردشگری، طبقه بندی شد. یافته‌های پژوهش بیانگر آن است که مهمترین موضوع اجتماعی مورد توجه محققان گردشگری در ایران، ساختار و کارکردهای گردشگری بوده و پس از آن عمده مقالات به گردشگر پرداخته اند و پیامدهای گردشگری و روابط گردشگر و میزبان به ترتیب در مراتب سوم و چهارم اهمیت قرار داشته است. یافته‌ها نشان می‌دهد که موضوع گردشگری چندان مورد اقبال جامعه شناسان در ایران نبوده است و جغرافی دانان تفوق بیشتری در تولید و انتشار مسایل اجتماعی گردشگری داشته اند. یافته ها شواهدی از رشد مطالعات بین -رشته ای در موضوع گردشگری در ایران را نشان نداده و بیشتر مؤید پژوهش های چندرشته ای است که عمدتا با بهره گیری از روش های کمی و با نظرسنجی از ذینفعان و کارشناسان انجام شده است. نتایج نشان داد خلاءهای مفهومی و روشی زیادی برای توسعه دانش بین رشته ای گردشگری و تأثیرگذاری آن در مسایل سیاست گذاری، توسعه و مدیریت گردشگری تجاری در ایران وجود دارد.
