دوران کودکی، شُرور و تربیت خطاشکیب
الموضوعات :
1 - روانشناسی و علوم تربیتی
الکلمات المفتاحية: کودکی, خیر و شر, شرارت, تعلیموتربیت, خطاشکیبی, خطاپذیری, اسلام,
ملخص المقالة :
انسان به گونهای آفریده شده است که در طبیعت خویش امکان و تمایل انجام امور خیر و شر را داراست. این در حالی است که در تعلیم و تربیت، به ویژه اوان کودکی، امور خیر محوریت دارند، تا جایی که شرور به حاشیه رانده شده و به محاق رفتهاند. تمرکز بر امور خیر و نادیده گرفتن شرور در تعلیم و تربیت واقعگرایانه به نظر نمیرسد. تمایل به انجام شُرور و به رسمیت شناختن شرارت و خطا، مواجهۀ تربیتی متناسبی را در دوران کودکی میطلبد. در این پژوهش با بیان دلایلی در باب ضرورت به رسمیت شناختن شرور و نظری اجمالی به آیات قرآن، میل به انجام شر و خطا در دوران کودکی به رسمیت شناخته میشود. تشکیکی دیدن مفهوم شر و مفهوم دوران کودکی سخن گفتن از شر در دوران کودکی را معنادار میکند. از اینرو، رویکردی بدیل در تعلیم و تربیت دوران کودکی با عنوان تعلیم و تربیت خطاشکیب پیشنهاد میشود. تعلیموتربیت خطاشکیب به دنبال آن است تا با به رسمیت شناختن خطا و شرارت در دوران کودکی، امکان مواجهۀ فعال با خطا را در دوران کودکی فراهم نماید و از این رهگذر مسیر تربیت و حقیقتجویی کودکان را تسهیل نماید. «به رسمیت شناختن تمایلات شرورانۀ کودک»، «مواجهه فعالانه با خطا در دوران کودکی» و «استقبال حداکثری از خطای کودکان» از جمله مؤلفههای تربیت خطاشکیب در دوران کودکی هستند.
قرآن کریم.
آزادمنش، سعید؛ سجادیه، نرگس و باقری نوع¬پرست، خسرو (1395). تبیین ماهیت دوران کودکی در هندسه نظریه اسلامی عمل. مبانی تعلیم و تربیت، 6(1)، 103- 83.
آگوستین (1382). اعترافات (افسانه نجاتی، مترجم). تهران: پیام امروز.
جوادی آملی، عبدالله (1387). تفسیر انسان به انسان (چاپ: چهارم). قم: اسراء.
جوادی آملی، عبدالله (1389). حیات حقیقی انسان در قرآن (چاپ: پنجم). قم: اسراء.
راجرز، کارل (1376). هنر انسان شدن (مهین میلانی، مترجم). تهران: فاخته.
شورای عالی آموزش و پرورش (1391). برنامه درسی ملی جمهوری اسلامی ایران. تهران: شورای عالی آموزش و پرورش.
شورای عالی انقلاب فرهنگی (1390). سند تحول بنیادین آموزش و پرورش. تهران: شورای عالی انقلاب فرهنگی.
طباطبائی، محمدحسین (1374). المیزان فی تفسیر القرآن (سید محمدباقر موسوی همدانی، مترجم؛ جلد: 6 و 20؛ چاپ: 5). قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
فروید، زیگموند (1399). کودکی را می¬زنند؛ گزیده¬ای از مقالات بالینی روان¬کاوی فروید (مهدی حبیب¬زاده، گردآورنده و مترجم؛ چاپ: پنجم). تهران: نی.
کومبز، جرالد آر؛ دنیلز، لو روی بی (1392). پژوهش فلسفی: تحلیل مفهومی (خسرو باقری، مترجم). در ادموند سی. شورت (ویراستار)، روششناسی مطالعات برنامه درسی (محمود مهرمحمدی و همکاران، مترجمان)، (صص. 65- 43). تهران: سمت.
Aries, P. (1962). Centuries of childhood: A Social history of family life (Robert Baldick, Trans). Libraries Plon.
Buss, D. M. (2019). Evolutionary psychology: The new science of the mind (6th ed.). New York and London: Routledge.
Garlen, J. C. (2019). Interrogating innocence: “Childhood” as exclusionary social practice. Childhood. 26(1), 54-67.
Hegel, G. W. F. (2018). Phenomenology of spirit (T. Pinkard, Trans.). Cambridge: Cambridge University Press. (Original work published 1807).
Hobbes, T. (1651). Leviathan: The Matter, Forme, & Power of a Common-Wealth Ecclesiastical and Civill. London: Green Dragon.
Hobbes, T. (1983). De Cive: On the Citizen. Oxford: Oxford University Press.
James, A. & Prout, A. (1997). Constructing and reconstructing childhood: Contemporary issues in the sociological studies of the childhood. London: Taylor & Francis Inc.
Rousseau, J. J. (1979). Emile or on education (A. Bloom, Trans.). United States of America: Basic Books. (Original work published 1762).
Staub, E. (2003). The psychology of good and evil: Why children, adults, and groups help and harm others. Cambridge University Press.
Synnott, A. (1983). Little angels, little devils: A sociology of children. Canadian Review of Sociology, 20(1), 79-