بررسی رقابت غیر منصفانه در حقوق موضوعه ایران با تطبیق به فقه امامیه وکنوانسیون پاریس
الموضوعات :
محمد رضا حبیبی مهر
1
(دانشگاه ازاد شیراز)
حمید صمدی فرد
2
(علوم تحقیقات فارس)
الکلمات المفتاحية: حقوق رقابت, رقابت مصفانه , رقابت غیر مصفانه , انصاف.,
ملخص المقالة :
رقابت عناوین مختلفی دارد ولی رقابت از نوع منصفانه در بازارتجاری، منافع کل یک جامعه را تهیه و تامین می کند،ولی در برخی از موارد رقیبان با استفاده از روش های غیر قانونی و ناسالم به منافع تجاری رقیب خود صدمه جبران ناپذیری وارد می کنند. در چنین حالتی آن نوع از رقابتی که در آن رقیبان تجاری از وسایل بصورت غیر منصفانه استفاده می کنند، و رقابت عنوان غیر منصفانه به خود می گیرد.متاسفانه تعریفی دقیق و مشخصی از معنای رقابت غیر منصفانه بیان نشده است، ولی درکنار رقابت غیر منصفانه که در حقوق خصوصی بحث می شود، ولی شیوه معین در حقوق عمومی و حقوق اقتصادی دقیقا وجود ندارد، که ازآن برای حقوق رقابت عنوان می کنند. در حقوق مواردی مانند قیمت‌گذاری تهاجمی و تبعیض‌آمیز، انحصار، تشابه اسم و علائم تجاری، و نیز مواردی در حوزة حقوق مالکیت صنعتی را می‌توان از موانع رقابت سالم و به عبارتی از مصادیق رقابت غیر مصفانه یاد کرد.در فقه امامیه با منابع غنی خود به منع رقابت غیر مصفانه می‌پردازد که از آن جمله علاوه بر آیات و روایات بسیار، می‌توان به مواردی چون احتکار، تلقی رکبان اشاره کرد. با توجه به مبانی یاد شده این امر مسلم است که قانون از رقابت سالم و منصفانه دفاع نموده و در پی اصلاح روابط رقابتی بین اشخاص است که با فرض این مهم، می‌توان اقتصادی عدالت‌محور را شاهد بود.در این پژوهش برای روشن شدن ماهیت رقابت غیر منصفانه، مفهوم و مصادیق مختلف رقابت غیر منصفانه مورد بررسی قرار گرفته و برای شناخت بهتر حقوق رقابت غیر منصفانه به مقایسه آن با برخی نهادهای مرتبط در کنوانسیون پاریس و سایر کنوانسیون ها پرداخته شده است.
منابع :
منابع فارسی:
کتاب ها :
قرآن مجید.
1- اکرمی، ابوالفضل،(1375) بازار در تمدن اسلامی،مجلۀ پژوهشی امام صادق، سال اول، شماره3.
2- آیتی، حمید،(1375) حقوق آفرینش‌های فکری، تهران: نشر حقوقدان، چاپ1.
3- باقری،محمود، (1385 ) عدالت توزیعی و تصحیحی در توزیع خطر میان دو طرف قرار داد، مجله حقوق تطبیقی، دور جدید، شماره 2.
4- پاشا صالح، علی؛(1375) فرهنگنامه صالح، تهران: دانشگاه تهران، جلد 2.
5- جعفری لنگرودی، محمد جعفر،(1361) ترمینولوژی حقوق، تهران: نشر گنج دانش، چاپ5.
6- --------- ، --------- ، (1387)ترمينولوژي حقوق، تهران، نشر گنج دانش، چاپ ۱۹.
7- حبیبا، سعید، (1388)حقوق مالکیت صنعتی، تهران: میزان، جلد 1.
8- دهخدا، علي اکبر؛(۱۳۷۷) لغت‌نامه دهخدا، تهران، مؤسسۀ انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، جلد۲، چاپ۲.
9- ساعد وکیل، امیر،(1383)حمایت از مالکیت فکری در سازمان تجارت جهانی و حقوق ایران، تهران: نشر مجد، چاپ 1.
10- سبحانی تبریزی، جعفر،(1378)سیمای اقتصاد اسلامی، قم: مؤسسه امام جعفر صادق، چاپ1.
11- ستوده تهرانی، حسن، (1387)حقوق تجارت، تهران: نشر دادگستر، جلد1، چاپ 16.
12- سماواتی،حشمت الله (1384)نگاهی به حقوق رقابت درچندین کشور،مجله دانشکده علوم انسانی، سال چهاردهم، شماره61.
13- شکوهی، مجید، (1381 )حقوق رقابت بازرگانی در اتحادیه اروپا، تهران: نشر میزان، چاپ 1 .
14- طاهری، محمدعلی؛ (1384)دانشنامه حقوق خصوصی، تهران، انتشارات محراب فکر، جلد 1.
15- طباطبایی، محمد حسین،(1361) فلسفه اقتصاد اسلامی، تهران: نشر عطایی.
16- عمید، حسن،(1346) فرهنگ فارسی عمید، تهران: انتشارات امیر کبیر، جلد1، چاپ 6.
17- کسایی، مسعود،(1381)تغییر در قواعد و محتوایی استراتژی رقابت، مجلۀ کمال مدیریت، شماره 1
18- گرجی، ابوالقاسم،(1390) مقالات حقوقی، تهران: بنیاد حقوقی میزان، جلد1، چاپ 1.
19- لنکرانی، فاضل،(1377)جامع المسائل استفتائات، قم: نشر مهر.
20- معین، محمد،(1376)فرهنگ فارسی، تهران:نشر امیر کبیر، جلد 2.
21- ناصحی، علی (1394) مبانی حقوقی و فقهی رقابت،تهران: نشر مجد،چاپ 1.
22- وکیلی مقدم، محمد حسین،(1390)توافقات و انحصارات ضد رقابت تجاری، تهران: نشر همگان.
مقالات :
1- آقایان، شاهین،(1348)اصول بین المللی اعتبار علائم و صنعتی،مجله کانون وکلای دادگستری، سال چهاردهم، شماره 79.
2- انصاری، علی،(1390)نظریه قابلیت انتساب در حقوق مسئولیت مدنی، مطالعه تطبیقی در فقه امامیه و حقوق فرانسه، فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های علوم تطبیقی، شماره 1.
3- باقری،محمود،(1390)بررسی تطبیقی قابلیت جبران ضرر اقتصادی در مسؤلیت مدنی، فصلنامه حقوق حوزه 41، شماره 1.
4- باقری، محمود،رشوند بوکانی، مهدی (1387) حقوق رقابت و دفاع از تمامیت بازار در فقه امامیه، معارف اسلامی و حقوق، سال نهم، ش2.
5- باقری،محمود، فلاح زاده، علی‌محمد(1388) مبانی حقوق عمومی حقوق رقابت با نگاهی به قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه حقوق، دوره 39، شماره 3.
6- بزرگی، وحید،(1381)مقایسۀ مفاد قانون جدید مالکیت صنتی 1386 با مفاد موافقت نامه تریپس در زمینۀ علائم تجاری، تهران، فصلنامۀ پژوهش‌های تجارت جهانی، شماره 9.
7- بزرگی، وحید، (1385)نقش حقوق مالکیت فکری در انتقال تکنولوژی با اشاراتی به موافقت نامۀ تریپس، فصلنامه پژوهش‌های تجارت جهانی، سال اول، شماره 2.
8- پور محمدی، شیما،(1392) بررسی تطبیقی قوانین و مقررات حقوق رقابت در ایران با مفاد موافقت نامه تریپس، مطالعات فرهنگ و ارتباطات، سال چهارم، شماره 24.
9- رهبری،ابراهیم ،کاظمی آهوئی، نجمه(1391) انحلال و تعدیل قرارداد عدم رقابت: مطالعه تطبیقی در حقوق ایران، آمریکا و کشورهای اتحادیه اروپا، پژوهش‌های حقوق تطبیقی، شماره 16.
10- رفعتی، محمد رضا،(1372) جهانی شدن حقوق رقابت با مقایسه با ایران، تهران، نشریه بررسیهای بازرگانی، شمارۀ 6.
11- شمس‌الدین، حسین،(1387)سیاست رقابتی و قانون رقابت، مجله اتاق بازرگانی، شماره 4.
12- صادقی، محمود؛ شیخی، مریم،(1388)اقدامات تأمینی و ضمانت اجرای مدنی حقوق مالکیت صنعتی، مجله حقوق، دوره 29، شماره 3.
13- صادقي مقدم، محمد؛غفاري فارساني،بهنام(1390)روح حقوق رقابت(مطالعه تطبيقي دراهداف حقوق رقابت، مجله حقوقی دادگستری، مقاله 5، دوره 75، شماره 73.
14- صادقی، طوبی(1386) اصول حاکم بر حقوق رقابت تجارتی با نگاه به لایحه قانونی مربوط، مجله الهیات و حقوق،شماره23.
15- صنوبر،ناصر،(1391)بررسی تطبیقی دیدگاه اسلام و نظام سرمایه‌داری در تصمیم‌های آمیخته با بازاریابی، فصلنامه مدیریت دولتی، شماره 12.
16- عامری،فیصل،(1389)حقوق رقابت وتوسعه،فصل‌نامه‌ی حقوق مجله‌پژوهش حقوق و سیاست،سال دوازدهم،شماره 30.
17- گرجی، ابوالقاسم،(1372) مشروعیت حق و حکم با تاکید بر حق معنوی، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، شماره 29.
18- مرادی، داوود،(1389)تحلیل و مقایسۀ مفاد کنوانسیون پاریس با قانون جدید مالکیت صنعتی 1386 در زمینۀ علائم تجاری، فصلنامه پژوهش‌های حقوقی، سال دوم، شماره 3.
19- معصومی‌نیا،غلامعلی،(1388)بازار مطلوب در رقابت کامل،فصلنامۀ اقتصاد اسلامی،سال دوم، شماره 15.
20- --------- ، --------- ، (1386 )اخلاق اقتصادی(مبانی بینشی آموزه‌ها و آثار)،مجله اقتصاد اسلامی، سال هفتم، شماره 26.
پایان نامه:
23- رشوند بوکانی، مهدی،(1390)حقوق رقابت در فقه امامیه- حقوق ایران و اتحادیۀ اروپا، کارشناسی ارشد، دانشگاه امام صادق،
روزنامه:
1- روزنامه رسمی،(1380)ماده واحده الحاق ایران جمهوری اسلامی ایران به سازمان جهانی مالکیت معنوی، شماره 16509.
منابع عربی:
1- ابن منظور، محمد بن مکرم،(1372) لسان العرب، قم: نشر اهل بیت، جلد 1، چاپ3.
2- حسيني‌سيستاني، سيدعلي(1414 ه.ق)، قاعده لاضرر و لاضرار، قم: نشرمهر.
3- خمینی، روح الله،(1359ه.ق) تحریر الوسیله، قم: موسسه انتشارات دارالعلم، جلد2.
4- شیخ طوسی،(1409ه.ق) التبیان فی تفسیر القرآن،بیروت:نشر دار احياء التراث العربي.
5- عاملی، علی بن الحسین (1410ه.ق)محقق ثانی، جامع المقاصد فی الشرح القواعد، قم: نشر داوری، ج 2.
قوانین:
1- قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران.
2- قانون اصلاح ماده 244 و ماده 249 قانون مجازات عمومی، مصوب 1310ه.ش.
3- قانون اصلاح موادی از قانون برنامه چهارم توسعۀ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و اجرای سیاستهای کلی اصل 44 قانون اساسی 18/11/1386 ه.ش.
4- قانون تجارت الکترونیکی، مصوب 17/10/1382 ه.ش.
5- قانون ثبت اختراعات، طرح‌های صنعتی و علائم تجاری، مصوب 1386. ه.ش.
6- قانون ساسیت های اجرای اصل 44 قانون اساسی ابلاغی 1384 ه.ش.
7- قانون شمول اجرای قانون نحوه اجرای اصل 49 قانون اساسی در مورد ثروت های ناشی از احتکار و گرانفروشی و قاچاق، مصوب 29/11/1368 ه.ش.
