اثر قبض در عقود در ایران با تطبیق به فقه امامیه و حقوق کامن لا:
الموضوعات :محمد رضا حبیبی مهر 1 , روح انگیز محمدی مقانلو 2
1 - دانشگاه ازاد شیراز
2 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت
الکلمات المفتاحية: قبض, فقه امامیه, حقوق کامن لا , عقود عینی, حق حبس. ,
ملخص المقالة :
قبض داراي آثار زيادي است و با توجه به نقش و اثر قبض در اعمال حقوقی و تعهدات و این که قانون گذار، آن را موضوعی برای احکام مختلف قرار داده است و چون قانونگذار با تبعیت از فقه به بیان قواعد کلی قبض پرداخته که علاه بر عقد بیع در سایر اعمال و پدیده های حقوقی که قبض مطرح باشد قابلیت اعمال دارد. در حقوق ایران قبض در برخی از عقود شرط تحقق و شرط صحت آن عقود می باشد، این در حالی است که در نظام حقوقی کامن لا ، قبض از آن اهمیتی که در حقوق ایران برخوردار می باشد نیست، در حقوق ایران قبض دارای اثر و اهمیتی است که باعث شده است که برخی از عقود به عنوان عقود عینی نام گیرند که در آن ها قبض موضوع عقد، شرط صحت می باشد ، که رهن دین و منفعت به دلیل عدم قبض باطل اعلام شده اند این در حالی است که در نظام حقوقی کامن لا این مسئله به راحتی پذیرفته شده و قبض رادر عقودی مثل رهن جزو شرایط صحت رهن ندانسته اند. بر این اساس با توجه به تنوع در نحوه شکل گیری عقود و اهمیت قبض در آنها و وجود قواعد کلی و قدیمی که بسیار هم مجمل و نارساست و قادر به حل مشکلات قراردادی نیست لذا برآن شدیم تا در این مقاله به بررسی زوایای مختلف قبض دربرخی از عقود در کشور ایران و نظام حقوقی کامن لا بپردازیم.
منابع و ماخذ :
منابع فارسی :
ابهری، حمید،(1390) نقش قبض در انتقال مالکیت انواع مبیع در حقوق ایران و انگلیس، پژوهشنامه حقوقی، سال دوم، شماره دوم.
افشار ،محمد(1384) قوانین کشورهای استرالیا و انگلیس در مورد اثر قبض در مالکیت،تهران: نشردیدار ،چاپ اول.
امامی، سید حسن،(1383) حقوق مدنی، تهران: انتشارات اسلامیه، چاپ بیست و جهارم. جلد 1.
امامی، سیدحسن،(1384) حقوق مدنی، تهران: انتشارات اسلامیه، ج 2، چاپ بیستم.
تفرشی، عیسی، (1383) تجزیه و تحلیل تراست در حقوق انگلیس و مقایسه آن با نهاد وقف در حقوق ایران ، مجله پژوهش و سیاست، شماره 13.
جعفری لنگرودی، سید جعفر،(1386) ضمان عقدی در حقوق مدنی، تهران:انتشارات گنج دانش، چاپ اول.
جعفری لنگرودی، محمد جعفر، (1388)مبسوط در ترمینولوژی حقوق، تهران: انتشارات گنج دانش، ج 4، چاپ هشتم.
جعفری لنگرودی، محمد جعفر،(1384)ترمینولوژی حقوق،تهران: انتشارات گنج دانش.
حائری شاهباغ، سید علی،(1382) شرح قانون مدنی، قم: انتشارات گنج دانش، ج 2، چاپ دوم.
داراب پور، مهراب، (1391.)حقوق اموال و مالکیت، تهران: انتشارات جنگل، چاپ اول.
رسوق، محسن، (1390)تسلیم مبیع و ثمن ،تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق، چاپ اول.
سادات فقیه، صدیقه، (1387)، بررسی تطبیقی مالکیت مبیع در ایران وکامن لا، پايان‌نامه‌ي كارشناسي ارشد ،دانشگاه پیام نور تهران ،گرايش حقوق خصوصی.
ستوده تهرانی، حسن، (1383)حقوق تجارت،تهران، انتشارات دادگستر، ج 1،چاپ چهارم.
شایگان، علی، (1339)حقوق مدنی ایران، جلد اول، انشارات چاپ مشعل، چاپ اول .
شريف، محمد مهدي، (1381)پايان نامه قبض در حقوق ایران وانگلیس،استرالیا، دوره كارشناسي ارشد، دانشگاه تهران.
شعبانی، قاسم. (1385). تعیین مالکیت مبیع در قراردادها در نظام کامن لا و حقوق ایران ، تهران: چاپ اول، انتشارات اطلاعات.
شهیدی، مهدی،(1388) تشکیل قراردادها و تعهدات، تهران : انتشارات مجد، چاپ هفتم.
شهيدي، مهدي،(1382) آثار قراردادها ،تهران، تهران : انتشارات مجد ،چ 1 ،جلد اول.
صفار، محمدجواد، (1373)شخصیت حقوقی،تهران: نشر دانا، چاپ اول .
صفایی ،حسین ، قاسم زاده، مرتضی، (1382.)اشخاص و محجورین، تهران :انتشارات سمت، چاپ نهم.
صقری، محمد، (1387)حقوق بازرگانی (اسناد) ،تهران:شرکت سهامی انتشار، چاپ دوم.
طباطبائی موتمنی، منوچهر، (1375)حقوق اداری، تهران:انتشارات سمت ،چاپ اول، جلد 3.
عباس زاده، هادی، (1379)شرایط و احکام مورد رهن در حقوق ایران با مطالعه تطبیقی در حقوق انگلیس، پایان نامه دوره کارشناسی ارشد، دانشگاه امام صادق.
عمید، حسن،(1364) فرهنگ فارسی عمید، تهران:انتشارات امیرکبیر، ج 2، چاپ ششم.
کاتوزیان، ناصر، (1384)حقوق مدنی، عقود معین 1، معاملات معوض، عقود تملیکی ،تهران،انتشارات دانشگاه تهران، چ 2،جلد اول.
کاتوزیان، ناصر، (1384)دوره مقدماتی حقوق مدنی اموال و مالکیت، تهران،انتشارات میزان، چاپ دهم.
کاتوزیان، ناصر، (1385)،عقود اذنی وثیقه های دین، تهران:انتشارات شرکت سهامی انتشار، چاپ پنجم.
کاتوزیان، ناصر، (1385.)قواعد عمومی قراردادها، تهران: شرکت سهامی انتشار، چاپ هفتم، جلد 1.
كاتوزيان، ناصر،(1383) قواعد عمومي قراردادها، تهران،شركت‌سهامي انتشار، چاپ 4، جلد 2.
محقق داماد، سید مصطفی،(1379) حقوق قراردادها در فقه امامیه، تهران:انتشارات سمت، ج 1، چاپ اول.
موسوی بجنوردی، سید محمد، (1380)مقالات فقهی، حقوقی، تهران: پژوهشکده امام خمینی، چاپ اول.
میرداداشی، سید مهدی،(1388) آسیب شناسی فقهی حقوقی قوانین،تهران: انتشارات جنگل، ج 1، چاپ اول.
نقیبی، امین(1386). مالکیت در حقوق اسلام، ایران و نظام‌های حقوقی کامن لا ،تهران: چاپ اول، انتشارات امیرکبیر.
نیک فرجام، کمال، (1390)رهن و وثیقه اسناد براتی در حقوق ایران و انگلیس، فصل نامه علمی پژوهشی دیدگاه های حقوق قضایی،شماره 3.
نيك‌نام، زهرا، (1384)مالكيت مبیع در حقوق موضوعه ایران و مطالعه تطبیقی با فقه امامیه ، پايان‌نامه‌ي دوره كارشناسي ارشد ،دانشگاه آزاد اسلامي (واحد تهران شمال) ،گرايش فقه و حقوق.
منابع عربی:
حسینی شاهرودی، سیدعلی، (1409 ه ق)محاضرات فی الفقه الجعفری،دارالکتاب اسلامی، ج2، قم، چاپ اول.
شهید ثانی، (بی تا)،سالک الافهام، قم :چاپ سنگی،چاپ سوم ،جل چهارم.
نجفی، محمدحسن، (1394 ه.ق.)جواهر الکلام، قم: انتشارات دارالکتب اسلامیه، چاپ ششم، جلد 4.
منابع انگلیسی :
A.Blum,Brain.(2001). Contracts (Examples, Explanation). 2nd ed. Newyork: Aspenlaw, Business.
Guest, A.G. Chitty on Contracts, v. 2, 26thed, London, Sweet, 1989.
Mekendrick, Ewan.(2000). Contract law. 4th ed. Great Britain: Macmillan press LTD.
Layne T, Rushforth, Your duties as trustee for living settler, Rushforth publisher, 2006.
Treite, Guenter.(1999 repri: 2000). The law of contract. 10th ed. London: sweet 6 maxwell.
