تحلیل و بررسی ناامیدی طبیعی از دیدگاه قرآن، متون دینی و علما و پیامدهای آن
الموضوعات :
مهدی اعتمادنسب
1
(دانشگاه پیام نور)
الکلمات المفتاحية: ناامیدی, قرآن, یأس, روح انسان, افسردگی, ناتوانی,
ملخص المقالة :
یأس و نا امیدی در قرآن کریم به عنوان حالتی معرفی شده است که در مقام عجز و ناتوانی در وجود و روح انسان پدید می آید که انسان در مقام عملکرد دچار ایستایی شده و به طور کلی فرد از انجام فعالیت در زندگی دنیا قطع امید می کند. فاز این جهت به دلیل اهمیت این عارضه نفسانی این مفهوم با عبارتی همچون «یأس»، «قنوط» ، «ابلاس» و «خیبه» به کرّات در قرآن آمده است .از منظر فرهنگ قرآن منشأ اصلی بروز این پدیده در حوزه فکر و اندیشه، ظاهر بینی و دنیا گرایی افراد و دوری از معنویت در زندگی بوده و نتیجه این حالت، به صورت بیماری های مختلفی مانند افسردگی و صدمات روحی شدید و بی هدفی و احساس پوچی در زندگی خود نمایی می کند؛ لذا در قرآن روحیه یأس و نومیدی همواره مورد نکوهش قرار گرفته است. برای درمان این پدیده با رویکردی قرآنی می توان نقطه مقابل حس گرایی را خاطر نشان نمود یعنی نگاه درمانی قرآن در حوزه روان و فکر آدمی به طور کلی در یاد خدای سبحان و تلاش و صبر در برابر مشکلات و ایمان به آخرت خلاصه می گردد.
• قرآن کریم
• نهج البالغه
• شاهسواری، زهرا (1396)« بررسی تأثیر معنادرمانی گروهی (با رویکرد دینی) بر پرخاشگری و ناامیدی نوجوان«، فصلنامه خانواده و پژوهش شماره 3
• ابن شعبه حرانی، حسن بن علی ( 1404)،« تحف العقول«، قم، جامعه مدرسین
• پرچم، اعظم و همکاران (1390) « بررسی تطبیقی ناامیدی در نظریه قرآن و اشنایدر»، مطالعات اسالمی: علوم قرآن و حدیث، سال 43 ،شماره پیاپی 3/87 ،پاییز و زمستان 1390 ،ص 108-8
• تمیمى آمدى، عبد الواحد بن محمد (1410) « غررالحکم و دررالکلم»، قم، دارالکتاب االسالمی
• حرعاملی، محمد بن حسن (1380)، « جهاد النفس وسائل الشیعة»، ترجمه علی افراسیابی، قم، نهاوندی
• خراسانی، علی (1387)« آخرت سرای پایدار»، قم، بوستان کتاب قم( انتشارات دفترتبلیغات اسالمى حوزه علمیه قم(
• شولتز، دوان پی و همکاران (1398)« نظریه های شخصیت» (ویراست دهم)، ترجمه یحیی سید محمدی، تهران، نشر ویرایش
• طباطبایی، سید محمد حسین (1374)، «المیزان فی تفسیر القرآن»، ترجمه محمد باقر موسوی، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، دفتر انتشارات اسالم
• قائمی، مرتضی وهمکاران (1392) «عوامل ناامیدی و راهبردهای انگیزشی نهج البالغه در درمان آنها«، فصلنامه پژوهشنامه نهج البالغه، سال اول، شماره 1 ،بهار 1
• کالنتری، مهرداد و همکاران (1394) « الگوی تحول در روانشناسی»، مطالعات تحول درعلومانسانی، سال دوم، شماره 4
• کلینی، محمد بن یعقوب (1429)، « الکافی»، قم، دارالحدیث
• محرمی، جعفر و همکاران (1395) « بررسی اثر بخشی درمان شناختی - رفتاری بر ناامیدی و بی لذتی دانشجویان مبتال به افسردگی» ، فرهنگ در دانشگاه اسالمی 20 ،سال ششم، شماره 3 ،پاییز 1
• مطهری پور، مرتضی و همکاران (1396)« ساختار معنایی امید درآیات قرآن کریم»، فصلنامه مطالعات تفسیر، سال هشتم، زمستان 1396 ،شماره 32 ،ص 80-5
• مطهری، مرتضی (1377)«مجموعه آثار شهید مطهری» تهران_قم، صدرا
• مکارم شیرازی، ناصر (1371)، « تفسیر نمونه»، تهران، دار الکتاب االسالمیه –
• نجاتی، وحید و همکاران (1393)« ویژگیهای روان سنجی و ساختار عاملی مقیاس ناامیدی کودکان و نوجوانان»، اندیشه و رفتار، دوره 9 ،شماره 3
• وست، ویلیام (1383) « روان درمانی و معنویت»، ترجمه شهیدی و سلطانعلی شیرافکن، رشد، تهران،1
• Hemmati Alamdarlou G, Dehshiri G, Shojaie S, Hakimi Rad E. [Health and loneliness status of the elderly living in nursing homes versus those living with their families (Persian)]. Iranian Journal of Ageing. 2008; 3(2):557-64.
• . Kissane DW, Love A, Hatton A, Bloch S, Smith G, Clarke DM, et al. Effect of cognitive-existential group therapy on survival in early-stage breast cancer. Journal of Clinical Oncology. 2004; 22(21):4255–60. doi: 10.1200/jco.2004.12.129 [DOI:10.1200/JCO.2004.12.129]
• Lucas M. Existential regret: A crossroads of existential anxiety and existential guilt. Journal of Humanistic Psychology. 2004; 44(1):58–70. doi: 10.1177/0022167803259752 [DOI:10.1177/0022167803259752]
• Van der Pompe G, Duivenvoorden HJ, Antoni MH, Visser A, Heijnen CJ. Effectiveness of a short-term group psychotherapy program on endocrine and immune function in breast cancer patients: An exploratory study. Journal of Psychosomatic Research. 1997; 42(5):453–66. doi: 10.1016/s0022-3999(96)00393-5 [DOI:10.1016/S0022-3999(96)00393-5]
• Hossein Abadi, M. [The Effectiveness of existential therapeutic group humanistic thinking about mental health of prisoners and sharing of contributions self-esteem and feelings of shame on improving mental health (Persian)] [BA thesis]. Mashhad: Ferdowsi University of Mashhad; 2010.
• Cramer C. Effectiveness of groupcognitive-behavioral treatment and group therapy in depressed women in community clinics. Behaviour Research and Therapy. 2013; 48(11):45-63.
• Hosseini SM. [Relationship of life expectancy and psychological hardiness in male and female students (Persian)] [MSc. thesis]. Gachsaran: Islamic Azad University; 2006.
• Malakouti K, Fathollahi P, Mirabzadeh A, Salavati M, Kahani S. [Validation of Geriatric Depression Scale (GDS-15) in Iran (Persian)]. Research in Medi-cine. 2006; 30(4):361-69.
• 1Spiegel D. Effects of psychosocial support on patients with metastatic breast cancer. Journal of Psychosocial Oncology. 1992; 10(2):113–20. doi: 10.1300/j077v10n02_08 [DOI:10.1300/J077v10n02_08]
• Frankel B. Existential issues in group psychotherapy. International Journal of Group Psychotherapy. 2002; 52(2):215–31. doi: 10.1521/ijgp.52.2.215.45496 [DOI:10.1521/ijgp.52.2.215.45496]
• Jacobsen, B. Invitation to existential psychology: A psychology for the unique human being and its applicants in therapy. New York: John Wiley & sons; 2008. [DOI:10.1002/9780470773222]
• Duberstein PR, Palsson SP, Waern M, Skoog I. Personality and risk for depression in a birth cohort of 70-year-olds followed for 15 years. Psychological Medicine. 2008; 38(5):663-71. doi: 10.1017/s0033291707002620 [DOI:10.1017/S0033291707002620]
• Carlson LE, Speca M, Patel KD, Goodey E. Mindfulness-based stress reduction in relation to quality of life, mood, symptoms of stress, and immune pa-rameters in breast and prostate cancer outpatients. Psychosomatic Medicine. 2003; 65(4):571–81. doi: 10.1097/01.psy.0000074003.35911.41 [DOI:10.1097/01.PSY.0000074003.35911.41]
• Ghazi Mohseni M, Soleimanian AA, Heidarnia A. [Examining the effectiveness of hope-based group training on the life quality of the elderly People (Per-sian)]. Iranian Journal of Ageing. 2016; 11(2):300-309. doi: 10.21859/sija-1102300 [DOI:10.21859/sija-1102300]
• Heather M, Addie C, Anthony J. Effectiveness of Cognitive-Behavioral Intervention (CBT) on psycho-sexual adjasment for men with localized prostate can-cer. Journal of Psycho-Oncology. 2013; 3(4):48-61.
• Qiu J, Chen W, Gao X, Xu Y, Tong H, Yang M, et al. A randomized controlled trial of group cognitive behavioral therapy for Chinese breast cancer pa-tients with major depression. Journal of Psychosomatic Obstetrics & Gynecology. 2013; 34(2):60–7. doi: 10.3109/0167482x.2013.766791 [DOI:10.3109/0167482X.2013.766791]
• Casellas Grau A, Font A, Vives J. Positive psychology interventions in breast cancer: A systematic review. Psycho-Oncology. 2013; 23(1):9–19. doi: 10.1002/pon.3353 [DOI:10.1002/pon.3353]
• International Agency for Research on Cancer. Cancer incidence, mortality and prevalence world wide in 2008, Islamic Republic of Iran. Lyon: International Agency for Research on Cancer; 2009.
• Eskandari M, Bahmani B, Hasani F, Dadkhah A, Naghiyayee M. [Effectiveness of group cognitive-existential therapy on depression of parents with chil-dren having cancer (Persian)]. Clinical Phsychology & Personality. 2014; 2(10):41-50.
• Kissane DW, Bloch S, Smith GC, Miach P, Clarke DM, Ikin J, et al. Cognitive-existential group psychotherapy for women with primary breast cancer: A randomised controlled trial. Psycho-Oncology. 2003; 12(6):532–46. doi: 10.1002/pon.683 [DOI:10.1002/pon.683]
