پاسداشت کرامت انسانی و رعایت حقوق غیر مسلمانان در فقه امامیه و حقوق موضوعه
الموضوعات :تورج همتی فارسانی 1 , علیرضا سلیمی 2 , سید علیرضا حسینی 3 , محمد حسین ناظمی اشنی 4
1 - دانشگاه آزاد اسلامی، محلات
2 - دانشگاه‌آزاداسلامی،محلات
3 - دانشگاه آزاد محلات
4 - دانشگاه فرهنگیان
الکلمات المفتاحية: حقوق غیر مسلمانان, فقه امامیه, قانون مجازات اسلامی,
ملخص المقالة :
نگاهی به منابع فقه امامیه نشان می‌دهد که عرض، مال و ناموس غیر مسلمانانی که در پناه جامعه اسلامی قرار دارند، مصون از تعرض انگاشته شده است؛ بدین‌ترتیب، مسلمانان حق ندارند تا هجمه‌ای علیه ایشان وارد آورند؛ چرا که در این‌صورت مورد مؤاخذه قرار می‌گیرند. قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران با شناسایی افراد کلیمی، مسیحی و زرتشتی به عنوان اقلیّت‌های مذهبی، حقوقی را نیز برای آن‌ها مورد شناسایی قرار داده است. مقنّن در قانون مجازات اسلامی در سال 1392 با تأسی از موازین فقهی در برخی از حدود از جمله زنای با مسلمان، لواط، تفخیذ، حکم اعدام را به عنوان تشدید مجازات مرتکب غیر مسلمان مورد احتساب قرار داد و در شرب خمر، به عنوان یک عامل تخفیفی تنها در صورت تظاهر، حد را متوجّه غیر مسلمان نمود. در خصوص دیات، با التفات به نظر رهبری، تساوی دیه اقلیّت غیر مسلمان و مسلمان ابقاء شد. در خصوص تعزیرات نیز به جز ربا، تفاوتی میان مسلمانان و غیر مسلمانان مدنظر قرار نگرفت. با این وجود، در حوزه قصاص، رویکرد نوینی دائر بر توسعه دامنه شمول مستأمنین مورد پیگیری قرار گرفت که آن نشانگر گام‌برداشتن در جهت حمایت بیشتر از کفار غیر حربی ولو آن‌هایی که در زمره اقلیّت‌های شناخته‌شده در قانون اساسی قرار نمی‌گیرند، می‌باشد.
قرآن کریم. (1389). ترجمه ناصر مکارم شیرازی، قم.
نهج‌البلاغه. (بی‌تا). ترجمه محمّد جواد شریعت. تهران: انتشارات اساطیر، چاپ اول.
الماسی، نجاد علی. (1368). تعارض قوانین. تهران: نشر مرکز دانشگاهی، چاپ اول.
احمدی، موسی. (1383). حقوق اهل کتاب: (چگونگی روابط مسلمانان با آنان در قرآن). قم: مرکز انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، چاپ اول.
آقا جمال خوانسارى، محمّدبن حسین. (1366). شرح آقا جمال‌الدین خوانسارى بر غررالحکم و دررالکلم. تهران: انتشارات دانشگاه تهران، تهران، جلد سوم، چاپ چهارم.
حاجتی شورکی، سیدمحمّد. و محمّد‌جعفری. (1394). بررسی تطبیقی امکان، ضرورت و کیفیت معاد در دین زرتشت و اسلام، نشریه معرفت ادیان، شماره 24.
________، _____. سید‌اکبر حسینی قلعه بهمن. (1395). بررسی حقیقت مرگ در دین زرتشت، نشریه معرفت ادیان، شماره 27.
خاکپور، حسین. و الهام السادات حسینی. (1392). بررسی حقوق اقلیت‌های دینی و جزیه در قرآن. پژوهشنامه معارف قرآنی، شماره 15.
نوع مقاله: پژوهشی
صفحات 214 ـ 197
پاسداشت کرامت انسانی و رعایت حقوق غیر مسلمانان در فقه امامیه و حقوق موضوعه
تورج همتی فارسانی 1 علیرضا سلیمی 2
سید علیرضا حسینی 3 محمد حسین ناظمی اشنی4
چکيده
نگاهی به منابع فقه امامیه نشان می‌دهد که عرض، مال و ناموس غیر مسلمانانی که در پناه جامعه اسلامی قرار دارند، مصون از تعرض انگاشته شده است؛ بدین‌ترتیب، مسلمانان حق ندارند تا هجمه‌ای علیه ایشان وارد آورند؛ چرا که در این‌صورت مورد مؤاخذه قرار می‌گیرند. قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران با شناسایی افراد کلیمی، مسیحی و زرتشتی به عنوان اقلیّت‌های مذهبی، حقوقی را نیز برای آن‌ها مورد شناسایی قرار داده است. مقنّن در قانون مجازات اسلامی در سال 1392 با تأسی از موازین فقهی در برخی از حدود از جمله زنای با مسلمان، لواط، تفخیذ، حکم اعدام را به عنوان تشدید مجازات مرتکب غیر مسلمان مورد احتساب قرار داد و در شرب خمر، به عنوان یک عامل تخفیفی تنها در صورت تظاهر، حد را متوجّه غیر مسلمان نمود. در خصوص دیات، با التفات به نظر رهبری، تساوی دیه اقلیّت غیر مسلمان و مسلمان ابقاء شد. در خصوص تعزیرات نیز به جز ربا، تفاوتی میان مسلمانان و غیر مسلمانان مدنظر قرار نگرفت. با این وجود، در حوزه قصاص، رویکرد نوینی دائر بر توسعه دامنه شمول مستأمنین مورد پیگیری قرار گرفت که آن نشانگر گام‌برداشتن در جهت حمایت بیشتر از کفار غیر حربی ولو آن‌هایی که در زمره اقلیّت‌های شناخته‌شده در قانون اساسی قرار نمی‌گیرند، می‌باشد.
واژگان کلیدی
[1] . دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد محلات، دانشگاه آزاد اسلامی، محلات، ایران.
Email: poya.hemmati59@yahoo.com
[2] . استادیار گروه‌الهیات‌و معارف‌اسلامی،واحد محلات،دانشگاه‌آزاداسلامی،محلات،ایران.(نویسنده مسئول)
Email: alireza.salimi@vatanmail.ir
[3] . استادیار گروه الهیات و معارف اسلامی، واحد محلات، دانشگاه آزاد اسلامی، محلات، ایران.
Email: seyed150@gmail.com
[4] . استادیار گروه معارف، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران.
Email: m.hn.ahani@gmail.com
تاریخ دریافت: 26/9/1399 پذیرش نهایی: 28/12/1399
