مدیریت شهرهای ایرانی- اسلامی با رویکرد شهر دانایی محور (مطالعه موردی: شهر شیراز)
الموضوعات :مهراب شهریور 1 , حسین کلانتری خلیل آباد 2 , غلامرضا لطیفی 3
1 - گروه معماری، دانشکده معماری و شهر سازی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، البرز، ایران و استاد پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاددانشگاهی
3 - گروه شهرسازی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران
الکلمات المفتاحية: مدیریت شهری, شهردانایی محور, تکنیک IPA, شهر دانش بنیان, شهر شیراز,
ملخص المقالة :
شهر دانایی از مفاهیم خلق شده‌ی هزاره‌ی جدید است. هر چند نشانه‌هایی از مفهوم شهر دانایی را می‌توان تا یک دهه پیش نیز جستجو کرد، امّا از قرن بیست و یکم شهرهایی از گوشه و کنار جهان، به سوی مفهوم توسعه‌ی دانایی محور تمایل پیدا کرده است. هدف از تحقیق حاضر ارزیابی و تحلیل میزان توانمندی‌های مدیریتی و قابلیت‌های تکنولوژیکی و زیرساختی شهر دانایی محور در شهر شیراز است که با استفاده از روش تحقیق میکس متد (کیفی و کمی) انجام گرفت. ابعاد و مولفه‌های شهر دانایی محور ابتدا از طریق بررسی کیفی (تحلیل محتوی) بر پایه مشخصه‌های کیفی پژوهش سنجیده شد و سپس با استفاده از تکنیک IPA (اهمیت و عملکرد) بررسی کمی نیز صورت گرفت. بعد از این بررسی‌ها، اهمیت مولفه‌هایی که در مرحله اول تحقیق شناسایی شدند تعیین گردید. با استفاده از بررسی داده‌ها، ماتریس اولویت‌بندی بهبود شاخص‌های دانایی‌محور در شهر شیراز نیز مشخص گردید. هم چنین نتایج نشان داد که مهم‌ترین اولویت شهر شیراز آگاهی و افزایش دانش شهروندان با وزن (158/.) است. از طرفی کاهش خدمات کاغذی با وزن (138/.) و افزایش خدمات آنلاین با وزن (112/.) به عنوان دومین و سومین اولویت با همدیگر همبستگی داشتند. علاوه بر این طی این مطالعه مشخص گردید که زیرساخت‌های آموزشی شهر شیراز از نظر اصول دانایی در وضعیت مناسبی قرار دارد.
انصاری، میترا، رحیم سرور و نوبخت سبحانی (1395)، نقش شهرهای جدید دانش بنیان در ارتقا رقابت ملی (مطالعه موردی: شهر جدید اندیشه، آمایش محیط، شماره 9(35), 85-121.
پاپلی یزدی، محمد حسین و حسین رجبی سناجردی (1382)، نظریه‌های شهر وپیرامون، انتشارات سمت، تهران.
جعفری مهرآبادی، مریم، فاطمه امامی و مریم سجودی (1395)، «بررسی مؤلفه های سرمایه اجتماعی تأثیرگذار بر رضایت گردشگران (مطالعه موردی: ماسوله)»، برنامه ریزی و توسعه گردشگری، دوره 5، پاییز، شماره 18، 73-96.
جمعه پور، محمود؛ شهاب الدین عیسی لو؛ وحید گودرزی و بهزاد دوستی سبز (1396) «تصدیق راهبردهای توسعه شهری با رویکرد توسعه دانش بنیان (مطالعه موردی: شهر صنعتی اراک)»، اقتصاد و مدیریت شهری، سال پنجم، پاییز 1396، شماره 20.
حبیبی ، سید محسن (1384)، از شار تا شهر: تحلیل تاریخی مفهوم شهر و شکل ظاهری، اندیشه و تأثیر آن، چاپ دوم، انتشارات دانشگاه تهران ، چاپ ششم، تهران.
سالنامه آماری استان فارس، گزارش اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی استان فارس، (1388)، استانداری فارس، سالنامه آماری شیراز، مدیریت آمار، فن آوری و اطلاعات مکانی معاونت برنامه‌ریزی شیراز.
طبیبی، سیدحمیدرضا، مجتبی رفیعیان، حمید ماجدی و یوسفعلی زیاری (1399)، نقش شهرهای دانش بنیان و نوآور در توسعه شهری و منطقه‌ای، دانش شهرسازی، 19-32.
علیزاده، هوشمند و کیومرث حبیبی (1390)، «عوامل شکل دهنده شهرهای اسلامی- تاریخی مسلمانان»، فصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات شهر ایرانی اسلامی، شماره 3، بهار، 76-71.
عینی فر، علیرضا (1386)، طراحی محله مسکونی در کنگاور، استاد راهنما: مصطفی روشن زاده، پایان نامه‌کارشناس ارشد معماری، گروه معماری، دانشکده هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران.
فرجام، رسول، هادی سلیمانی مقدم و اسماعیل چاوشی (1390)، مفهوم اجتماعی شهر از دیدگاه متون و آموزه‌های اسلامی»، فصلنامه برنامه‌ریزی منطقه ای مرودشت، سال اول، شماره 2، 27-40.
فكوهى، ناصر (1386)، انسان شناسى شهرى، انتشارات نى، تهران.
قدیانی، عباس: (1385)، جغرافیا تاریخی ری-راگا، انتشارات آرون، چاپ اول، تهران.
مشهدی زاده دهاقانی، ناصر (1388)، «شهر ایرانی و راز پویایی»، مجله منظر، شماره پنجم، اسفند 88.
مهندســین مشــاور پارهــاس (1381)، طــرح جــامع جاذبه‌های گردشگری شیراز، گزارش جلد اول، کارفرما شهرداری شیراز.
نبی پور، ایرج (1392)، شهر دانش، راهنمای سیاستگذاران توسعه شهری، مطبوعات علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی بوشهر.
نعمتی، زهرا و هاشم داداشپور (1400)، «تحلیل تغییرات فرم فضایی و جمعیتی در روند توسعه فضایی منطقه کلان شهر شیراز طی دوره 1375-1395»، آمایش سرزمین، دوره 13، شماره 1، بهار و تابستان، 81 - 57.
نقی زاده، محمد (1389)، «تأملی در مورد اینکه شهر اسلامی چیست»، فصلنامه مطالعات شهر ایرانی- اسلامی، تهران، سال اول، شماره اول، 1-14.
Cigu, Elena (2015), The Making of Knowledge Cities in Romania, Original Research Article, Procedia Economics and Finance, Volume 32, pp. 534-541.
Edvinsson, L., & Malone, M. S. (1997). Intellectual capital: Realizing your company’s true value by finding its hidden brainpower. New York: HarperBusiness.
Jacobson, A. (2012). A Cohesive Downtown from a Knowledge City Perspective - A Study in Urban Planning. (Doctoral dissertation). University of Jönköping.
Kothkin, J. & Devol, R. (2001). Knowledge- Value cities in the Digital age, Miken.
Martinez-Fernandez, C. & Sharpe, S. (2008). Intellectual assets and knowledge vitality in urban regions: the role of universities. In Yigitcanlar, Velibeyoglu and Baum (Eds.) Creative urban regions: harnessing urban technologies to support knowledge city initiatives, Hershey, PA: IGI Global.
Musterd, S. (2010). The Creative Cultural Knowledge City, Some Conditions. Paper presented at the University of Kaiserlautern, 2002.p2.
Toh, J. (1999), Singapore Awarded First- Ever”intelligent city” Award by world Teleport Association and Telecommunications Magazine.
Van, D. & Meine, P. (2006), Management Cities in Developing Countries: The Theory and Practice of Urban Management, Edward Elgar Publishing. PP. 53-56.
