مطالعه بلوغ و مسیر مهاجرت با استفاده از مدل¬سازی دوبعدی در تعدادی از میادین نفتی فروافتادگی دزفول
الموضوعات :اشکان ملکی 1 , سید علی معلمی 2 , محمدحسین صابری 3 , محمد حسن جزایری 4
1 - دانشگاه سمنان
2 - پژوهشکده ازدیاد برداشت از مخازن نفت و گاز
3 - دانشگاه سمنان
4 - مدیریت اکتشاف نفت
الکلمات المفتاحية: مدل سازی یک بعدی مدل سازی دوبعدی فروافتادگی دزفول مدل مهاجرت,
ملخص المقالة :
در جنوب غرب ایران مخازن بزرگ نفت و گاز شامل کربنات های ژوراسیک و کرتاسه وجود دارد که در آن ها سنگ های منشأ مناسبی در توالی از کرتاسه پیشین و ژوراسیک قرار گرفته است. هدف از این مطالعه، بررسی تولید، مهاجرت و خصوصیات سنگ های منشأ پابده، کژدمی، گرو و سرگلو در منطقه مورد مطالعه می باشد. بدین منظور تاریخچه تدفین و مدل حرارتی یک بعدی در چهار حلقه چاه و مدل سازی دوبعدی در یک مقطع برای منطقه مورد مطالعه با استفاده از نرم افزار اوپن فلو جهت تعیین وضعيت پختگي لایه ها و خروج هیدروکربور مورد ارزیابی قرار گرفت. از مقایسه مقادیر دما و انعکاس ویترینایت اندازه گیری شده با نتایج مدل، جهت کالیبراسیون مدل سازی استفاده شد. نتایج مدل‌سازی یک-بعدی تاريخچه تدفين و حرارتي در اين مطالعه نشان می دهد که سازندهای سرگلو، گرو و کژدمی به پختگی رسیده اند و خروج هیدروکربور داشته اند اما سازند پابده به بلوغ کافی جهت پختگی و تولید هیدروکربور نرسیده است. نتایج مدل مهاجرت در مقطع مورد مطالعه نشان می دهد که دو سیستم هیدروکربوری کرتاسه پیشین و کرتاسه میانی توسط سازند کژدمی جدا شده و بنابراین مهاجرت هیدروکربور در لایه های عمیق-تر از کژدمی غالباً بصورت جانبی و به سمت دشت آبادان بوده است. هیدروکربور تولیدی از سازند کژدمی علاوه بر شارژ لایه های بالایی بصورت قائم، در لایه های ایلام و سروک به دلیل شیب کلی لایه ها بصورت جانبی و بسمت دشت آبادان نیز مهاجرت نموده است. به طور کلی روند پختگی سنگ های منشأ از شرق به غرب منطقه مورد مطالعه کاهش یافته است.
[1]اشکان ح. ر، (1387) "ژئوشیمی آلی و کاربرهای آن در اکتشاف نفت" انتشارات مناطق نفت¬خیز جنوب، 380صفحه.
[2] آقانباتی، ع. (1383) "زمین¬شناسی ایران" انتشارات سازمان زمین¬شناسی و اکتشاف معدنی کشور، تهران، ص 586.
[3] اورک ز.، کردی م.، کریمی ا. ر.، "ارزیابی ژئوشیمیایی و گسترش رخساره‌های آلی سازند پابده در سواحل شمال‌غربی خلیج فارس و جنوب فروافتادگی دزفول با استفاده از تجزیه و تحلیل راک- اول"، پژوهش های چینه نگاری و رسوب شناسی، دوره 34، شماره 3، صفحات 95-108، 1397.
[4] درویش¬زاده ع، زمین¬شناسی ایران، انتشارات امیرکبیر، 1394.#3 [5] سراج، م. (1384) " تحلیل ساختاری مقدماتی میادین نفتی مناطق نفت خیز جنوب (محدوده فروافتادگی دزفول شمالی)، گزارش پ-5613، اهواز.
[6] صابری، م. ح.، اشرفی، ط.، خالقی، م. (1396) "مدل سازی یک بعدی حوضه‌ی رسوبی در میدان گازی تابناک، منطقه ی فارس ساحلی، ایران"، زمین شناسی کاربردی پیشرفته، 7(3)، 65-75.
[7] مطیعی، ه. 1374. زمین شناسی ایران: زمین شناسی نفت زاگرس 2-1. سازمان زمین شناسی کشور.
[8] معماریانی م، بنی اسد، ع. (1390) "مطالعه بیومارکری نفت مخزن آسماری، میادین واقع در حاشیه شمال شرق دزفول فروافتاده" مجله زمین شناسی نفت ایران، جلد 1، شماره 1.
[9] ALA, M.A., KINGHORN, R.R.F., & RAHMAN, M.T., 1980, Organic geochemistry and source rock characteristics of the Zagros petroleum province, southwest Iran. Journal of Petroleum Geology, 3(1), 61-89.
[10] ALAVI, M., 2007. Structures of the Zagros fold-thrust belt in Iran. American Journal of science, 307(9), 1064-1095.
[11] BANIASAD, A., RABBANI, A.R., SACHSE, V. LITTKE, R., MOALLEMI, A., & SOLEIMANY, B., 2016, 2D Basin Modeling Study of the Binak Trough, Northwestern Persian Gulf, Iran. Marine and Petroleum Geology, 77, 882–97.
[12] BAURE, F. LITTKE, R. WIELENS, H. LAMPLE, C., & FUCHS, T., 2010, Basin Modeling Meets Rift Analysis - A Numerical Modeling Study from the Jeanne d’Arc Basin, Offshore Newfoundland, and Canada. Marine and Petroleum Geology, 27(3), 585–99.
[13] BEHA, A., THOMSEN, R.O., & LITTKE, R., 2008, “A Rapid Method of Quantifying the -Flow Estimates in Basin Models.” 31(April):167–78.
[14] BLANC, E.P., ALLEN, M.B., INGER, S., & HASSANI, H., 2003, Structural styles in the Zagros simple folded zone, Iran. Journal of the Geological Society, 160(3), 401-412.
[15] BORDENAVE, M.L. & HERGE, J. A., 2005, “The influence of tectonics on the entrapment of oil in the Dezful Embayment, Zagros Foldbelt, Iran”, Journal of Petroleum Geology, 28(4), 339-368.
[16] FURST, M., 1990, “Strike-Slip Faults and Diapirism of the South-Eastern Zagros Ranges.” 149–82.
[17] HAKIMI, M.H., ASKAR NAJAF, A. ABDULA, R.A. and MOHIALDEEN, I., 2017, Generation and Expulsion History of Oil-Source Rock (Middle Jurassic Sargelu Formation) in the Kurdistan of North Iraq, Zagros Folded Belt: Implications from 1D Basin Modeling Study. Journal of Petroleum Science and Engineering, 162, 852–72.
[18] Hantschel T. and Kauerauf I. 2009. Fundamentals of Basin and Petroleum Systems Modeling.
[19] JACKSON, J., and MADINGLEY, R., 1981, Basement Faulting and the Focal Depths of the Larger Earthquakes in the Zagros Mountains (Iran), 561–86.
[20] JAMES, G.A., WYND, J.G., 1965, Stratigraphic Nomenclature of Iranian Oil Consortium Agreement Area: AAPG Bulletin 49, 2182–2245.
[21] JASSIN, S.Z and GOFF, J.C., 2006, Geology of Iraq; Dolin, Brno, distributed by Geol Soc. London, 232–250.
[22] Karimi A.R. Rabbani A.R. and Kamali M.R. (2016) “A bulk kinetic, burial history and thermal modeling study of the Albian Kazhdumi and the Eocene-Oligocene Pabdeh formations in the Ahvaz anticline, Dezful Embayment, IraN, Journal of Petroleum Science and Engineering, 146, pp 61-70.
[23] KARIMI A.R. RABBANI, A.R. KAMALI, M.R. and HEIDARFARD. M.H., 2016, Geochemical evaluation and thermal modeling of the Eocene–Oligocene Pabdeh and Middle Cretaceous Gurpi Formations in the northern part of the Dezful Embayment”, Arabian Journal of Geosciences, 432, pp 1-16.
[24] KOBRAEI, M., SADOUNI, J., & RABBANI, A.R., 2019, Organic geochemical characteristics of Jurassic petroleum system in Abadan Plain and north Dezful zones of the Zagros basin, southwest Iran. Journal of Earth System Science, 128(3), 50.
[25] MOUTHEREAU, F., LACOMBE, O., & VERGES, J., 2012, Building the Zagros collisional orogen: timing, strain distribution and the dynamics of Arabia/Eurasia plate convergence. Tectonophysics, 532, 27-60.
[26] NOETH, S.R. THOMSON, O. and LITTKE, R., 2002, A Method for Assessing Statistical Significance and Uncertainties for Calibration of 1-D Thermal Basin Maturation Models. The American Association of Petroleum Geologists 3(3), 417–31.
[27] SABERI, M.H., RABBANI, A.R. & GHAVIDEL-SYOOKI, M., 2016, Hydrocarbon potential and palynological study of the Latest Ordovician–Earliest Silurian source rock (Sarchahan Formation) in the Zagros Mountains, southern Iran. Marine and Petroleum Geology, 71, 12-25.
[28] SEPEHR, M. and COSGROVJ.W., 2005, Role of the Kazerun Fault Zone in the formation and deformation of the Zagros fold-thrust belt, Iran, Tectonics, 24, 1–13.
[29] VERSFELT, P.L., 2001, AAPG Memoir 74, Chapter 21: Major Hydrocarbon Potential in Iran.
[30] YULKER, A. CORNFORD, C. and WELTE D., 1978, One-Dimensional Model to Simulate Geologic, Hydrodynamic and Thermodynamic Development of a Sedimentary Basin. Geologische Rundschau 67(3), 960–79.
