رابطه بین فرسودگی تحصیلی و درگیری تحصیلی با نقش میانجی تابآوری تحصیلی در دانشآموزان دختر
الموضوعات :سکینه گرائیلی 1 , ابوالقاسم بریمانی 2 , بهرنگ اسماعیلی شاد 3
1 - گروه مدیریت آموزشی، واحد نکا، دانشگاه آزاد اسلامی، نکا، ایران
2 - استادیار گروه مدیریت آموزشی، واحد نکا، دانشگاه آزاد اسلامی، نکا، ایران
3 - استادیار گروه علوم تربیتی، واحد بجنورد، دانشگاه آزاد اسلامی، بجنورد، ایران
الکلمات المفتاحية: فرسودگی تحصیلی, درگیری تحصیلی, تابآوری تحصیلی, دانشآموزان دختر,
ملخص المقالة :
هدف پژوهش حاضر تبیین رابطه فرسودگی تحصیلی و درگیری تحصیلی با نقش میانجی تابآوری تحصیلی بود. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی و از نوع مطالعات کاربردی است. جامعه آماري شامل كليه دانشآموزان دختر متوسطه دوم شهر بهشهر به تعداد 2110 نفر بود. نمونه آماری به تعداد 325 نفر و با استفاده از جدول کرجسی-مورگان و به شیوه نمونهگیری تصادفی طبقهای انتخاب شدند. جهت جمعآوری دادهها از پرسشنامه فرسودگی تحصیلی برسو، سالانووا و اسچیوفلی (2007)، درگیری تحصیلی ریو (2013) و تابآوری تحصیلی ساموئلز (2004) استفاده شد. به منظور تحلیل دادههای حاصله، از مدلیابی معادلات ساختاری با کمک روش حداقل مربعات جزئی با استفاده از نرمافزار آماریPLS استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد بین فرسودگی تحصیلی و تابآوری تحصیلی با درگیری تحصیلی رابطه معناداری وجود دارد و مقدار 1/78 درصد از درگیری تحصیلی و 3/51 درصد از تابآوری تحصیلی توسط فرسودگی تحصیلی تبیین میشود و متغیر تابآوری تحصیلی اثر میانجی بر رابطه بین فرسودگی تحصیلی و درگیری تحصیلی را دارد. همچنین شاخصهای برازندگی مدل حاکی از آن است که مدل ارائهشده از برازش مناسبی برخوردار است.
1. اعرابیان، ا.، ابوالمعالی، خ.، و پاشا شریفی، ح. (1394). تبیین فرسودگی تحصیلی بر اساس الگوی ارتباط مادر – فرزند با میانجیگری تابآوری در دختران دانشآموز. پژوهشهای کاربردی روان¬شناختی، 6(4): 176-159.
2. افضلی، ل.، و اسماعیلی، س. (1398). رابطه جهتگیری هدفی (با واسطه¬گری تاب¬آوری تحصیلی) با درگیری تحصیلی. توانمندسازی کودکان استثنایی، 10(2): 226-216.
3. اوضاعی، ن.، عظیمپور، ا.، و امام جمعه، م. (1398). نقش میانجی فرسودگی تحصیلی و تابآوری تحصیلی در رابطة بین سرزندگی تحصیلی و کیفیت زندگی در مدرسه. مطالعات آموزشی و آموزشگاهی، 8(1)، 262-237.
4. پورکریمی، ج.، و مبین رهنی، ی. (1397). رابطه انگیزش پیشرفت و فرسودگی تحصیلی با نقش میانجی خودکارآمدی دانشجویان دانشگاه تهران. نشریه راهبردهای آموزش در علوم پزشکی، 11(1)، 147-139.
5. پورمحمد ییلانچی، ا. (1394). رابطه درگیری تحصیلی و منبع کنترل با فرسودگی تحصیلی در دانشجویان. پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.
6. رمضانی، م.، و خامسان، احماد. (1396). شاخصهای روانسنجی پرسش¬نامه درگیری تحصیلی ریو (2013) با معرفی درگیری عاملی. اندازهگیری تربیتی، 8(29)، 204-185.
7. سلطانینژاد، م.، آسیابی، م.، ادهمی، ب.، و توانایی یوسفیان، س. (1393) بررسی شاخصهای روانسنجی پرسش¬نامه تابآوری تحصیلی ARI. اندازهگیری تربیتی، 4(15): 35-17.
8. شریف موسوی، ف. (1394). تابآوری تحصیلی و درگیری تحصیلی در هنرستانهای شهر قم. اولین همایش ملی پژوهشهای نوین در حوزه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی ایران، تهران.
9. صدوقی، م.، تمنائیفر، م.، و ناصری، ج. (1396). رابطه تابآوری، امیدواری و هوش هیجانی با فرسودگی تحصیلی در بین دانشجویان. مطالعات آموزش و یادگیری، 9(1)ک 67-50.
10. صفائی، م.، رضایی، ع.، و طالع¬پسند، س. (1398). پیش¬بینی عملکرد تحصیلی بر اساس حمایت خانواده، حمایت دوستان و دیگران: نقش میانجی خودکارآمدی تحصیلی، تاب¬آوری تحصیلی و مجذوبیت تحصیلی. روان¬شناسی تربیتی، 15(52)، 268-239.
11. صیف، م.، رستگار، ا.، و ارشادی، ر. (1396). بررسي رابطه کمالگرايي با فرسودگي تحصيلي به واسطه درگيري تحصيلي. پژوهش در آموزش علوم پزشکی، 9(2): 43-34.
12. طاهری خرامه، ز.، شریفیفرد، ف.، آسایش، ح.، و سپهوندی، م. (1396). ارتباط تابآوري تحصيلي و فرسودگي تحصيلي در دانشجويان دانشگاه علوم پزشکي قم. راهبردهای آموزش، 10(5): 383-375.
13. طهماسبی، غ.، رمضانی، گ.، و زارع، ح. (1397). تأثیر راهبردهای فراشناختی بر انگیزه پیشرفت و فرسودگی تحصیلی دانشآموزان دختر. رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 9(1): 190-173.
14. عظيمی، م.، پیری، م.، و زوار، ت. (1393). رابطه فرسودگي تحصيلي و انگيزش پيشرفت با عملكرد تحصيلي دانشآموزان دوره متوسطه. آموزش و ارزشيابی، 7(37): 98-87.
15. فتی، ن.، و کیانی، م. (1398). الگوی رابطه فرسودگی تحصیلی با تجارب شخصی و آموزشی و راهبردهای اجتنابی دانشجویان نقش واسطهای درگیری تحصیلی. آموزش و ارزشیابی، 12(48): 160-131.
16. قدم پور، ع.، و خلیلی گشنیگانی، ز. (1396). بررسی رابطه بین درگیری تحصیلی و فرسودگی مدرسه در دانشآموزان دوره اول متوسطه شهر خرم آباد، چهارمین کنفرانس بینالمللی نوآوریهای اخیر در روانشناسی، مشاوره و علوم رفتاری،تهران
17. قدمپور، ع.، فرهادي، ع.، و نقي بيرانوند، ف. (1395). تعيين رابطه بين فرسودگي تحصيلي با اشتياق و عملكرد تحصيلي در دانشجويان دانشگاه علوم پزشكي لرستان. پژوهش در آموزش علوم پزشكي، 8(2): 68-60.
18. کاوسیان، ج.، زارع عبداللهی، م.، کرامتی، ه.، و پناهیپور، ث. (1398). فرسودگی تحصیلی و ادراکات از معلم با درگیری تحصیلی؛ نقش واسطهای هیجانهای مثبت و منفی تحصیلی. مجموعه مقالات اولین کنگره دوسالانه تازههای روانشناسی و علوم رفتاری، مهرماه 98 دانشگاه تبریز.
19. موسوی، ف.، و شکری، ف. (1394). مطالعه پیشرفت تحصیلی دانشجویان بر اساس پیشبینیکنندههای فرسودگی تحصیلی و تنیدگی زندگی دانشجویی. رویش روانشناسی، 4(10): 80-59.
20. مومنی، خ.، و رادمهر، ف. (1397). پيشبيني درگيري تحصيلي براساس سازههاي خودكارآمدي و خودناتوانسازي تحصيلي دانشجويان علوم پزشكي. پژوهش در آموزش علوم پزشکی، 10(4): 50-41.
21. میرزایی قرهلر، ز.، و حاتمی، ح. (1398). پیشبینی تابآوری تحصیلی بر اساس احساس تعلق به مدرسه و درگیری تحصیلی در دانشآموزان دختر. رویش روانشناسی، 8(9): 118-111.
22. ویسکرمی، ح.، و خلیلی گشنیگانی، ز. (1397). بررسی فرسودگی تحصیلی و رابطه آن با راهبردهای تنظیم شناختی هیجان و تابآوری تحصیلی دانشجویان علوم پزشکی شهرکرد. راهبردهای آموزش در علوم پژشکی، 11(1): 138-133.
23. یعقوبی، ا.، و بختیاری، م. (1395). تأثیر آموزش تابآوری بر کاهش فرسودگی تحصیلی دانشآموزان دختر. پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 4(13): 56-45.
24. یوسفوند، م.، قدمپور، ع.، صادقی، م.، و غلامرضایی، س. (1398). ارائه مدل علّی تاب¬آوری تحصیلی بر اساس منبع کنترل (با واسطهگری درگیری تحصیلی): کاربرد تحلیل مسیر. آموزش و ارزشیابی، 12(47): 37-13.
25. Bresó, E., Salanova, M., & Schaufeli, W. B. (2007). In search of the “third dimension” of burnout: Efficacy or inefficacy?. Applied psychology, 56(3), 460-478.
26. Fiorilli, C., Farina, E., Buonomo, I., Costa, S., Romano, L., Larcan, R., & Petrides, K. V. (2020). Trait emotional intelligence and school burnout: the mediating role of resilience and academic anxiety in high school. International journal of environmental research and public health, 17(9), 3058.
27. Kristina, A. D., Loekmono, J. L., & Setyorini, S. (2020). The effect of role conflict on academic burnout of undergraduate Economics students. International Journal of Research in Counseling and Education, 4(2), 98-103.
28. Kwok, O. M., Hughes, J. N., & Luo, W. (2007). Role of resilient personality on lower achieving first grade students' current and future achievement. Journal of School Psychology, 45(1), 61-82.
29. Marks, H. M. (2000). Student engagement in instructional activity: Patterns in the elementary, middle, and high school years. American educational research journal, 37(1), 153-184.
30. Oyoo, S. A., Mwaura, P. M., & Kinai, T. (2018). Academic resilience as a predictor of academic burnout among form four students in Homa-Bay County, Kenya. International Journal of Education and Research, 6(3), 187-200.
31. Reeve, J. (2013). How students create motivationally supportive learning environments for themselves: The concept of agentic engagement. Journal of educational psychology, 105(3), 579.
32. Reeve, J., & Tseng, C. M. (2011). Agency as a fourth aspect of students’ engagement during learning activities. Contemporary Educational Psychology, 36(4): 257-267.
33. Reeve, J; Jane, H; Carrell, D; Jean, S & Brach, J. (2004). Enhancing student engagement by increasing teacher’s autonomy support. Motivation & Emotion, 18(2), 69- 147.
34. Ríos-Risquez, M. I., García-Izquierdo, M., Sabuco-Tebar, E. D. L. A., Carrillo-Garcia, C., & Martinez-Roche, M. E. (2016). An exploratory study of the relationship between resilience, academic burnout and psychological health in nursing students. Contemporary Nurse, 52(4), 430-439.
35. Samuels, W.E. (2004). Development of a non-intellective measure of academic success: Towards the
quantification of resilience. Available at: www.Proquest.com
36. Yaghoobi, A., Mokhtaran, M., & Mohammadzadeh, S. (2019). Cognitive Styles and Psychological Resilience as Predictors of Academic Burnout. Iranian Evolutionary and Educational Psychology Journal, 1(1), 1-7.
37. Yu, J., & Chae, S. (2020). The mediating effect of resilience on the relationship between the academic burnout and psychological well-being of medical students. Korean journal of medical education, 32(1), 13.