فراتحلیل اثربخشی مداخله های درمانی بر کاهش اضطراب امتحان
الموضوعات :حبیب امانی 1 , رامین حبیبی کلیبر 2 , ابوالفضل فرید 3 , سیاوش شیخعلیزاده 4
1 - دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز
2 - دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز
3 - دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز
4 - دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی
الکلمات المفتاحية: اضطراب امتحان, فراتحلیل, فراگیران, روان درمانی,
ملخص المقالة :
اضطراب امتحان یکی از رایج ترین مشکلات است که فراگیران در دوران تحصیل خود با آن روبرو هستند و بر عملکرد تحصیلی آنها اثرگذار است. در طی دهه های گذشته روش های درمانی مختلف و متنوعی برای کاهش اضطراب امتحان توسط پژوهشگران مورد استفاده قرار گرفته است. هدف پژوهش حاضر انجام فراتحلیل اثربخشی مداخله های درمانی بر کاهش اضطراب امتحان بود. روش پژوهش حاضر فراتحلیل بود جامعه آماری شامل پژوهش های در دسترس مرتبط با اضطراب امتحان بین سال های 1389 تا 1398 بود که در ایران انجام گرفته و گزارش آنها منتشر شده اند. با توجه به ملاک های تعریف شده ورود و خروج برای پژوهش های اولیه، از 75 پژوهش 100 اندازه اثر به دست آمد که پس از تحلیل حساسیت 49 اندازه اثر باقی ماند. ابزار پژوهش چک لیست فراتحلیل بود. یافته های کمّی پژوهش های انتخاب شده با نرم‌افزار CMA ویرایش 2، تحلیل شد. نتایج نشان دادند به طور کلی مداخله های درمانی بر کاهش اضطراب امتحان تأثیر معناداری داشته است (93/1-=ES). اندازة اثر برای مداخله های رفتاری (858/1-=ES)، شناختی (86/1-=ES)، فراشناختی (784/1-=ES)، و شناختی ـ رفتاری (985/1-=ES) به دست آمد. همچنین مداخله های درمانی بر کاهش اضطراب امتحان در دختران (952/1-=ES) و دانشجویان (096/2-=ES) اثربخش‌تر بوده است. با توجه به اثربخشی مداخله‌های درمانی بر کاهش اضطراب امتحان؛ مداخله شناختی ـ رفتاری نسبت به مداخله های دیگر کارآمدتر شناخته شد. همچنین مداخله ها بر دانشجویان تأثیر چشم گیری داشته است. این نتایج می تواند راهنمای پژوهشگران و درمانگران در حوزه اضطراب امتحان باشد.
دادستان، پریرخ (1391). روان شناسی مرضی تحولی از کودکی تا بزرگ سالی. تهران: سمت.
ریاضی، زهره (1397). اثربخشی آموزش راهبردهای یادگیری شناختی و فراشناختی بر اضطراب امتحان و عملکرد تحصیلی دانشجویان پرستاری. دوماهنامه علمی ـ پژوهشی راهبردهای آموزش در علوم پزشکی، 11(6)، 58-64.
سپهریان، فیروزه (۱۳۹۰). مقایسه اثربخشی شناخت درمانی، حساسیت زدایی تدریجی و آموزش شیوه های صحیح مطالعه در کاهش اضطراب امتحان و افزایش پیشرفت تحصیلی دانش‌آموز دختر. فصلنامه پژوهش های نوین روان شناختی، ۶ (۲۳)، ۸۰-۹۹.
شیرازی، محمود (1394). تعیین میزان شیوع اضطراب امتحان و ارتباط آن با عملکرد تحصیلی در دانش آموزان دبیرستانی استان سیستان و بلوچستان. پژوهش در نظام های آموزشی، 9(30)، 186–167.
عسگری، محمد (1398). اثربخشی آموزش مدیریت استرس به شیوه شناختی ـ رفتاری بر اضطراب امتحان، پیشرفت تحصیلی و عملکرد کنکور داوطلبان ورود به دانشگاه. فصلنامه روان شناسی تربیتی، 15(51)، 175-194.
فتحي، اعظم؛ برمه زيار، سامان؛ و محبي، سيامك (۱۳۹۶). بررسي اضطراب امتحان در دانش آموزان مقطع پیش دانشگاهی شهر قم و عوامل مرتبط با آن در سال 1395. دوماهنامه علمی راهبردهای آموزش در علوم پزشکی، ۱۰ (۴)، ۲۷۰-۲۷۶.
محمودي، فيروز؛ پورطالب، نرگس؛ و صادقي، فرزانه (1397). فراتحليل اثربخشي روش هاي مختلف درمان بر اضطراب امتحان فراگيران در ايران. روش های و مدل های روان شناختی، 9(1)، 47-68.
مصرآبادی، جواد (1395). فراتحلیل: مفاهیم، نرم افزار و گزارش نویسی. تبریز: دانشگاه شهید مدنی آذربایجان.
Baghaei, P., & Cassady, J. (2014). Validation of the Persian translation of the cognitive test anxiety scale. SAGE Open, 4 (4), 1-11. https://doi.org /10.1177/2158244014555113.
Brown, L. A., Forman, E. M., Herbert, J. D., Hoffman, K. L., Yuen, E. K., & Goetter, E. M. (2011). A randomized controlled trial of acceptance-based behavior therapy and cognitive therapy for test anxiety: A pilot study. Behavior Modification, 35 (1), 31-53.
Carsley, D., & Heath, N. L. (2018). Effectiveness of mindfulness-based colouring for test anxiety in adolescents. School Psychology International, 39 (3), 251-272.
Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the social sciences. Lawrence Erlbaum associates, publishers, New York.
Cohen, M., Ben-Zur, H., & Rosenfeld, M. J. (2008). Sense of coherence, coping strategies, and test anxiety as predictors of test performance among college students. International Journal of Stress Management, 15 (3), 289–303. https://doi.org/10.1037/1072-5245.15.3.289.
Cooper, H. (2015). Research synthesis and meta-analysis: A step-by-step approach (Vol. 2). Sage publications.
Egbochuku, E. O., & Obodo, B. O. (2005). Effects of Systematic Desensiti-sation (SD) Therapy on the Reduction of Test Anxiety among Adoles-cents in Nigerian Schools. Journal of Instructional Psychology, 32 (4).
Eizadifard, R. (2010). Effectiveness of cognitive-behavioral therapy with problem solving skills training on reduction of test anxiety symptoms. International Journal of Behavioral Sciences, 4 (1), 23-27.
Ergene, T. (2003). Effective interventions on test anxiety reduction: A meta-analysis. School Psychology International, 24 (3), 313-328.
Ganaprakasam, C., & Selvaraja, T. (2020). Cognitive Behavioural Group Therapy on Test Anxiety Among Primary School Students. Malaysian Journal of Social Sciences and Humanities, 5 (6), 61-67.
Ghahvechi, H. F., Fathi, A. A., & Satkin, M. (2015). Comparing metacognitive therapy with cognitive therapy on reducing test anxiety and meta-worry in students. Practice in clinical Psychology, 3 (3), 213-218.
Hadwin, J. A., & Richards, H. J. (2016). Working memory training and CBT reduces anxiety symptoms and attentional biases to threat: A preliminary study. Frontiers in psychology, 7, 47.
Huntley, C. D., Young, B., Temple, J., Longworth, M., Smith, C. T., Jha, V., & Fisher, P. L. (2019). The efficacy of interventions for test-anxious university students: A meta-analysis of randomized controlled trials. Journal of Anxiety Disorders, 63, 36-50.
Keptner, K. M., Fitzgibbon, C., & O’Sullivan, J. (2020). Effectiveness of anxiety reduction interventions on test anxiety: A comparison of four techniques incorporating sensory modulation. British Journal of Occupational Therapy, 84 (5), 289-297.
Khosravi, M., & Bigdeli, I. A. (2008). The relationship between personality factors and test anxiety among university students. International Journal of Behavioral Sciences, 2 (1), 13-24.
Lowe, P. A., & Lee, S. W. (2008). Factor structure of the Test Anxiety Inventory for Children and Adolescents (TAICA) scores across gender among students in elementary and secondary school settings. Journal of Psychoeducational Assessment, 26 (3), 231–246.
McDonald, A. S. (2001). The prevalence and effects of test anxiety in school children. Educational Psychology, 21 (1), 89-101.
Mosavi, M., Hagh-Shenas, H., Alishahi, M. J., & Najmi, B. (2008). Anxiety and personal factors-related to the social in high school students in Shiraz. Journal of Research in Behavioral Sciences, 6 (1), 17-25.
Olorunfemi-Olabisi, F. A. (2014). Effects of problem-solving technique on test anxiety and academic performance among secondary school students in ondo state. International Journal of Research & Method in Education, 4 (4), 20–26.
Preiss, R. W., Gayle, B. M., & Allen, M. (2006). Test anxiety, academic self-efficacy, and study skills: A meta-analytic review. n B. M. Gayle, R. W. Preiss, N. Burrell, & M. Allen (Eds.), Classroom communication and instructional processes: Advances through meta-analysis, 99–111.
Lawrence Erlbaum Associates Publishers.Putwain, D. W., & von der Embse, N. P. (2020). Cognitive–behavioral inter-vention for test anxiety in adolescent students: do benefits extend to school-related wellbeing and clinical anxiety. Anxiety, Stress, & Coping, 1-15.
Rajiah, K., & Saravanan, C. (2014). The effectiveness of psychoeducation and systematic desensitization to reduce test anxiety among first-year pharmacy students. American Journal of Pharmaceutical Education, 78 (9), 163. https://doi.org/10.5688/ajpe789163.
Reiss, N., Warnecke, I., Tibubos, A. N., Tolgou, T., Luka-Krausgrill, U., & Rohrmann, S. (2019). Effects of cognitive-behavioral therapy with relaxation vs. imagery rescripting on psychophysiological stress responses of students with test anxiety in a randomized controlled trial. Psychotherapy Research, 29 (8), 974-985.
Ringeisen, T., & Raufelder, D. (2015). The interplay of parental support, parental pressure and test anxiety–gender differences in adolescents. Journal of Adolescence, 45, 67-79.
Segool, N. K., Carlson, J. S., Goforth, A. N., Von Der Embse, N., & Barterian, J. A. (2013). Heightened test anaxiety among young children: elementary school students' anxious responses to high stakes testing. Psychology in the Schools, 50 (5), 489-499.
Segool, N. K., Nathaniel, P., Mata, A. D., & Gallant, J. (2014). Cognritive behavioral model of test anxiety in a high-stakes context: An exploratory study. School Mental Health, 6 (1), 50-61.
Soares, D., & Woods, K. (2020). An international systematic literature review of test anxiety interventions 2011–2018. Pastoral Care in Education, 1-24.
Von Der Embse, N., Barterian, J., & Segool, N. (2013). Test anxiety interventions for children and adolescents: A systematic review of treatment studies from 2000–2010. Psychology in the Schools, 50 (1), 57-71.
Von der Embse, N., Jester, D., Roy, D., & Post, J. (2018). Test anxiety effects, predictors, and correlates; A 30-year meta-analytic review. Journal of Affective Disorders, 227, 483-493.
Zeidner, M. (2010). Test anxiety. The Corsini Encyclopedia of Psychology, 1-3.
Zeidner, M. (2020). Societaland CulturalContext. The Wiley Encyclopedia of Personality and Individual Differences. Personality Processes and Individuals Differences, 3, 445.
