رابطۀ میان تاب آوریِ تحصیلی و مشارکت تحصیلی: نقش میانجی‌گرِ خودتنظیمیِ هیجانی
الموضوعات :مسعود غلامعلی لواسانی 1 , سوگند قاسم زاده 2 , زهرا پناهی آذر 3 , مینو مطبوع ریاحی 4
1 - دانشگاه تهران
2 - دانشگاه تهران
3 - دانشگاه تهران
4 - دانشگاه تهران
الکلمات المفتاحية: مشارکت تحصیلی, تاب‌آوری تحصیلی, خودتنظیمی هیجانی, ,
ملخص المقالة :
هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه میان تاب آوری تحصیلی و مشارکت تحصیلی با نقش میانجی گرانه خودتنظیمی هیجانی است. این پژوهش از نوع مطالعات توصیفی ـ همبستگی است. شرکت کنندگان 220 نفر از دانش آموزان پسر مشغول به تحصیل در رشتۀ ریاضی یا تجربی، در پایه های یازدهم و دوازدهم شهر تهران در سال تحصیلی 1398- 1397 بودند که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. جهت گردآوری اطلاعات، از مقیاس های مشارکت تحصیلی ریو و تسنگ (AES)، تاب آوری تحصیلی ساموئلز (ARI)، و خودتنظیمی هیجانی گراس و جان (ERQ) استفاده شد. تحلیل داده های پژوهش با استفاده از روش تحلیل مسیر نشان داد که رابطۀ معنا‌داری (01/0P≤) بین تاب‌آوری تحصیلی با مشارکت تحصیلی، تاب آوری تحصیلی با خودتنظیمی هیجانی، و همچنین مشارکت تحصیلی با خودتنظیمی هیجانی وجود دارد. همچنین تاب‌آوری تحصیلی (001/0P≤) و خود تنظیمی هیجانی (01/0P≤)، توانایی پیش بینی متغیر مشارکت تحصیلی را دارند. بدین روی می توان نتیجه گرفت که با افزایش تاب آوری تحصیلی با میانجی گری خود تنظیمی هیجانی، مشارکت تحصیلی نیز افزایش می یابد.
حسنی، جعفر (1390). بررسی اعتبار و روایی فرم کوتاه پرسشنامه نظم¬جویی شناختی هیجان. تحقیقات علوم رفتاری، 9 (4)، 229-240.
حیدرعلی، هومن (1385). راهنمای عملی پژوهش‌های کیفی. سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت). تهران.
رستمی، شهلا؛ طالع¬پسند، سیاوش؛ و رحیمیان¬بوگر، اسحق (1396). نقش میانجی خودکارآمدی در رابطة بین ویژگی‌های شخصیتی و درگیری تحصیلی. مجله مطالعات روانشناسی تربیتی،14(26)، 103-122.
سلطانی¬نژاد، مهرانه؛ آسیایی، مینا؛ ادهمی، بیانه؛ و توانایی¬یوسفیان، سمیرا (1393). بررسی شاخص‌های روان‌سنجی پرسشنامه تاب¬آوری تحصیلی ARI. فصلنامه اندازه‌گیری¬های تربیتی، 4(15)، 17-35.
سماوی، سیدعبدالوهاب؛ ابراهیمی، کلثوم؛ و جاودان، موسی (1395). بررسی رابطه درگیری‌های تحصیلی، خودکارآمدی، و انگیزش تحصیلی با پیشرفت تحصیلی در دانش‌آموزان دبیرستانی شهر بندرعباس. دوفصلنامه راهبردهای شناختی در یادگیری، 4 (7)، 71-92.
صفایی، مریم؛ رضایی، علی¬محمد؛ و طالع¬پسند، سیاوش (1398). پیش¬بینی عملکرد تحصیلی بر اساس حمایت خانواده، حمایت دوستان و دیگران: نقش میانجی خودکارآمدی تحصیلی، تاب¬آوری تحصیلی و مجذوبیت تحصیلی. فصلنامه روان¬شناسی تربیتی، 15(52)، 239-268.
غلامعلی¬لواسانی، مسعود؛ اژه‌ای، جواد؛ و داوودی، مریم (1392). تأثير آموزش راهبردهاي يادگيري خودتنظيمي بر مهارت¬هاي خودتنظيمي، درگيري تحصيلي و اضطراب امتحان. روان-شناسی، 17(2)، 169-181.
لعلی، مهسا؛ عشایری، حسن؛ و صداقتی¬فرد، مجتبی (1398). تأثیر قصه‌گویی دیالوگی بر مهارت‌های ارتباطی و عزت¬نفس کودکان دارای افت عملکرد تحصیلی. فصلنامه روان¬شناسی تحلیلی شناختی، 10 (37)، 101-113.
یعقوبی، ابوالقاسم؛ و بختیاری، مریم (1348). تأثیر آموزش تاب‌آوری بر فرسودگی تحصیلی دانش‌آموزان دختر. فصلنامه علمی ـ پژوهشی، پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 4 (13)، 56-45.
Ahmed, U., Umrani, W. A., Qureshi, M. A., & Samad, A. (2018). Examining the links between teachers' support, academic efficacy, academic resilience, and student engagement in Bahrain. International Journal of Advanced and Applied Sciences, 5 (9), 39-46.
Akpan, I. D., & Umobong, M. E. (2013). Analysis of achievement motivation and academic engagement of students in the Nigerian classroom. Academic Journal of Interdisciplinary Studies, 2 (3), 385-390.
Anderman, E. M. (2011). “The teaching and learning of twenty-first century skills,” in paper presented for the National Research Council Board on Testing and Assessment’s Workshop on Assessment of 21st Century Skills (Irvine, CA).
Artuch-Garde, R., González-Torres, M. D. C., de la Fuente, J., Vera, M. M., Fernández-Cabezas, M., & López-García, M. (2017). Relationship between resilience and self-regulation: A study of Spanish youth at risk of social exclusion. Frontiers in Psychology, 8, 612. doi: 10.3389/fpsyg .2017.00612. eCollection 2017.
Ayala, J. C., & Manzano, G. (2018). Academic performance of first-year university students: The influence of resilience and engagement. Higher Education Research and Development, 37 (7), 1321-1335.
Azevedo, R. (2009). Theoretical, conceptual, methodological, and instructional issues in research on meta cognition and self-regulated learning: A discussion. Meta Cognition Learning, 4 (1), 87-95.
Berger, J., & Karabenick, S. (2011). Motivation and students’ use of learning strategies: Evidence of unidirectional effects in mathematics classrooms. Learning and Instruction, 21 (3), 416-428.
de la Fuente, J. (2015). Competence for studying, learning and performance under stress: Self-help guide for university students, graduates and professional examination candidades. Education and Psychology I+D+I, e-Publishing Series I+D+I ©. Available online at: http://www.mitienda. investigacionpsicopedagogica.org/english/seccion.php?idsec=14&idcat=1
Entwistle, N. j., & McCune, V. (2004). The conceptual bases of study strategy inventories. Educational Psychology Review, 16 (4), 325-345.
Foster, T. A. (2013). An exploration of academic resilience among rural students living in poverty. Unpublished doctoral dissertation, School of Education, Piedmont College,Georgia,USA.
Galante, J., Stochl, J., Dufour, G., Vainre, M., Wagner, A. P., & Jones, P. B. (2021). Effectiveness of providing university students with a mindfulness-based intervention to increase resilience to stress: 1-year follow-up of a pragmatic randomised controlled trial. Journal of Epidemiol Community Health, 75 (2), 151-160.
Gizir, C. A., & Aydin, G. (2009). Protective factors contributing to the academic resilience of students living in poverty in Turkey. Professional School Counseling, 13 (1), 38-49.
Gross, J. J., & John, O. P. (2003). Individual differences in two emotion regulation processes: Implications for affect, relationships, and well-being. Journal of Personality and Social Psychology, 85 (2), 348–362.
Haeussler, S. (2013). Emotional regulation and resilience in educational organisations: a case of German school teachers. Doctoral Disser-tation, Northumbria University, UK.
Heaton, D. (2013). Resilience and resistance in academically successful latino students. Doctoral Dissertation, Utah State University.
Hill, N. E., & Chao, R. K. (2009). Families, schools, and the adolescent: Connecting research, policy, and practice. New York: Teachers College Press.
Hughes, J. N., & Cao, Q. (2018). Trajectories of teacher-student warmth and conflict at the transition to middle school: Effects on academic engagement and achievement. Journal of School Psychology, 67, 148-162.
Kilmister, H. (2015). What an interruption in study can reveal about learner motivation and resilience. Journal of pedagogic development, 5 (3), 65-71.
King, R. B. (2015). Sense of relatedness boosts engagement, achievement, and well-being: A latent growth model study. Contemporary Educational Psychology, 42, 26–38.
Konold, T., Cornell, D., Jia, Y., & Malone, M. (2018). School climate, student engagement, and academic achievement: A latent variable, multilevel multi-informant examination. Aera Open, 4 (4).
Las Hayas, C., Izco-Basurko, I., Fullaondo, A., Gabrielli, S., Zwiefka, A., Hjemdal, O., & de Manuel Keenoy, E. (2019). UPRIGHT, a resilience-based intervention to promote mental well-being in schools: study rationale and methodology for a European randomized controlled trial. BMC Public Health, 19 (1), 1-10.
Lee, J., & Stankov, L. (2016). Non-cognitive psychological processes and academic achievement. London: Routledge.
Lee, J., & Shute, V. J. (2010). Personal and social-contextual factors in K–12 academic performance: An integrative perspective on student learning. Educational Psychologist, 45 (3), 185–202.
Lei, H., Cui, Y., Zhou, W. (2018). Relationships between student engagement and academic achievement: A meta-analysis. Social Behavior and Personality, 46, (3), 517-528. DOI:10.2224/sbp.7054
Liem, G. A. D., & Tan, S. H. (Eds.) (2019). Asian education miracles: In search of sociocultural and psychological explanations. New York: Routledge.
Liem, G. A. D., & McInerney, D. M. (Eds.). (2018). Big theories revisited 2. Charlotte, NC: Information Age Publishing.
Malczyk, B. R., & Lawson, H. A. (2017). Parental monitoring, the parent-child relationship and children's academic engagement in mother-headed single-parent families. Children and Youth Services Review, 73, 274-282.
Mallick, M. K., & Kaur, S. (2016). Academic resilience among senior secondary school students: Influence of learning environment. Rupkatha Journal on Interdisciplinary Studies in Humanities, 8 (2), 20-27.
Martin, A. J. (2013). Academic buoyancy and academic resilience: Exploring ‘everyday’ and ‘classic’ resilience in the face of academic adversity. School Psychology International, 34 (5), 488-500.
Martin, A. J., & Marsh, H. W. (2006). Academic resilience and its psychological and educational correlates: A construct validity approach. Psychology in the Schools, 43 (3), 267-281.
Morrish, L., Rickard, N., Chin, T. C., & Vella-Brodrick, D. A. (2018). Emotion regulation in adolescents’ well-being and positive education. Journal of Happiness Studies, 19 (5), 1543-1564.
Mwangi, C. N., Okatcha, F. M., Kinai, T. K., & Ireri, A. M. (2015). Relationship between academic resilience and academic achievement among secondary school students in Kiambu County. International Journal of School and Cognitive Psychology, S2: 003, Kenya. DOI: 10.4172/2469-9837.S2-003
Peng, L., Li, M., Zuo, X., Miao, Y., Chen, L., Yu, Y., Lio, B., & Wang, T. (2014). Application of the Pennsylvania resilience training program on medical students. Personality and Individual Differences, 61, 47-51.
Pintrich, P., & Zusho, A. (2007). Student motivation and self-regulated learning in the college classroom. The Scholarship of Teaching and Learning in Higher Education: An Evidence-Based Perspective, 3 (6A), 731-810.
Reeve, J., & Tseng, M. (2011). Agency as a fourth aspect of student engagement during learning activities. Contemporary Educational Psychology, 36 (4), 257–267.
Ryan, R. M., & Deci, E. L. (2008). Self-determination theory and the role of basic psychological needs in personality and the organization of behavior. Handbook of personality: Theory and research, 3, 654-678. The Guilford Press, New York.
Sadri Damirchi, E., Bashorpoor, S., Ramezani, S., & Karimanpour, G. (2018). Effectiveness of resilience training on anger control and psychological well-being in impulsive students. Journal of School Psychology, 6 (4), 120-139.
Samuels, W.E. (2004). Development of a nonintellective measure of academic success: Towards the quantification of resilience. From www.proquest.com
Schleicher, A. (2015). Schools for 21st century learners: strong leaders, confident teachers, innovative approaches. Paris: OEDC Publishing.
Shaari, A. S., Yusoff, N. M., Ghazali, I. M., Osman, R. H., & Dzahir, N. F. M. (2014). The relationship between lecturers’ teaching style and students’ academic engagement. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 118, 10-20.
Simons, L. G., & Steele, M. E. (2020). The negative impact of economic hardship on adolescent academic engagement: An examination of parental investment and family stress processes. Journal of Youth and Adolescence, 49, 973-990.
Tikkanen, L., Pyhältö, K., Pietarinen, J., & Soini, T. (2017). Interrelations between principals’ risk of burnout profiles and proactive self-regulation strategies. Social Psychology of Education, 20 (2), 259-274.
Wang, M. T., & Holcombe, R. (2010). Adolescents’ perceptions of school environment, engagement, and academic achievement in middle school. American Educational Research Journal, 47 (3), 633-662.
Wang, M., & Eccles, J. S. (2013). School context, achievement motivation, and academic engagement: A longitudinal study of school engagement using a multidimensional perspective. Learning and Instruction, 28, 12–23.
Wang, Y., Tian, L., & Huebner, E. S. (2019). Basic psychological needs satisfaction at school, behavioral school engagement, and academic achievement: Longitudinal reciprocal relations among elementary school students. Contemporary Educational Psychology, 56, 130-139.
Williams, J. M., & Bryan, J. (2013). Overcoming adversity: High-achieving African-American youth’s perspectives on educational resilience. Journal of Counseling and Development, 91, 290-299.
Zimmerman, B. J., & Schunk, D. H. (2011). Handbook of self-regulation of learning and performance. New York, NY: Taylors and Francis. 26 (5), 613-621.
