اثربخشی الگوی زوج¬درمانگریِ تلفیقیِ خودتنظیم¬گری ـ دلبستگی بر تکانشگریِ ناکارآمد و دشواری¬های تنظیم هیجان در دو همسر
الموضوعات :
تورج سپهوند
1
(دانشگاه اراک)
الکلمات المفتاحية: زوج¬, درمانگری تلفیقیِ خود¬, تنظیم¬, گری ـ دلبستگیتکانشگریِ ناکارآمددشواری‌های تنظیم هیجان زوج¬, ها,
ملخص المقالة :
پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر بخشی الگوی زوج درمـانگریِ تلفیقـیِ خـودتنظیم گری ـ دلبستگی بر تکانشگریِ ناکارآمد و دشواری های تنظیم هیجان در زوج ها انجام شد. این مطالعه یک پژوهش نیمه‌آزمایشی دارای طــرح پيش-آزمـون ـ پس آزمون همـراه با گروه کنترل است. از بین زوج های مراجعه كننده به مراكز مشاورة شهرستان خرم‌آباد، تعداد 22 زوج انتخاب شدند و به گونة تصادفي، در گروه های آزمایش و کنترل، گمارده شدند. قبل از اجرای جلسات زوج درمانی، در پیش آزمون، مقیاس تکانشگری ناکارآمد (DIS) و مقیاس دشواری های تنظیم هیجان (DERS) در مورد تمامی زوج ها اجرا گردید. سپس زوج های گروه آزمایش در جلسات برنامة زوج درمانگری تلفیقیِ خودتنظیم گری ـ دلبستگی شرکت کردند، اما گروه کنترل، درمانی دریافت نکرد. بعد از اتمام جلسات درمانی، در پس‌آزمون، زوج های دو گروه مجدداً به همان مقیاس ها پاسخ دادند و داده های حاصل با استفاده از روش تحلیل کوواریانس چند متغیری(مانکووا) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان دادند که پس از کنترل اثرِ پیش آزمون، اثرِ عضویت گروه بر ترکیب خطی متغیرهای وابستة تکانشگریِ ناکارآمد و دشواری های تنظیم هیجان، معنادار بود. تحلیل کوواریانس تک متغیری نیز نشان داد که الگوی زوج-درمانگری تلفیقیِ خودتنظیم گری ـ دلبستگی در مقایسه با گروه کنترل، تأثیر معناداری بر کاهش تکانشگری ناکارآمد و دشواری های تنظیم هیجان گذاشته است (به جزء بر دشواریِ دست زدن به رفتار هدفمند). در نتیجه، زوج درمانگری تلفیقیِ خود تنظیم گری ـ دلبستگی به منزلة یک درمان مفید، می تواند در کاهش تکانشگریِ ناکارآمد و دشواری های تنظیم هیجان در زوج ها مؤثر باشد.
اختياري، حامد؛ صفايي، هومن؛ اسماعيلي¬جاويد، غلام¬رضا؛ عاطف¬وحيد، محمدكاظم؛ عدالتي، هانيه، و مكري، آذرخش (1387). روايي و پايايي نسخه¬هاي فارسي پرسشنامه¬هاي آيزنك، بارت، ديكمن، و زاكرمن در تعيين رفتارهاي مخاطره¬جويانه و تكانشگري. مجله روانپزشكي و روانشناسي باليني ايران، (3)14، 336-326.
سپهوند، تورج؛ رسولزاده طباطبایی، سیدکاظم؛ بشارت، محمدعلی و الهیاری، عباسعلی (1394). اثربخشی الگوی زوج¬درمان¬گری تلفیقی خودتنظیم¬گری¬ ـ دلبستگی بر رضایت زناشویی و سلامت روانی زوجین. مجله روانشناسی بالینی، (1)7، 39-27.
سپهوند، تورج؛ رسولزاده¬طباطبایی، سیدکاظم؛ بشارت، محمدعلی؛ و الهیاری، عباسعلی (1393). مقایسه الگوی زوج¬درمان¬گری تلفیقی مبتنی بر خودتنظیم¬گری ¬ـ دلبستگی با الگوی غنی¬سازی زناشویی انریچ در افزایش رضایت زناشویی و بهزیستی روانشناختی زوجین. روانشناسی معاصر، (1)9، 70-55.
علوی، خدیجه؛ مدرس¬غروی، مرتضی؛ امین¬یزدی، سیدامیر؛ و صالحی¬فدردی، جواد (1390). اثربخشي رفتاردرماني ديالكتيكي به شيوة گروهي (با تكيه بر مؤلفه¬هاي هوشياري فراگير بنيادين، تحمل پريشاني، و تنظيم هيجاني) بر نشانه¬هاي افسردگي در دانشجويان. مجله اصول بهداشت روانی، (2)13، 135-124.
قائدی¬فر، حمیده؛ عبدخدایی، محمدسعید؛ و آقامحمدیان¬شعرباف، حمیدرضا (1392). نقش میانجی¬گری احساس انسجام روانی در رابطة سبک¬های دلبستگی با خودتنظیم¬گری. فصلنامه پژوهش در سلامت روانشناختی، (1)7، 19-11.
کارگر، مونا؛ کیمیایی، سیدعلی؛ و مشهدی، علی (1393). اثربخشی زوج¬درمانی گروهی مبتنی بر خودنظم¬بخشی بر آزار عاطفی و آشفتگی زناشویی. فصلنامه مشاوره و روان¬درمانی خانواده، (2)4، 297-269.
کرمانی مامازندی، زهرا، و طالع‌پسند، سیاوش (1397). ويژگيهاي روانسنجي مقياس دشواري تنظيم هيجان در دانشجويان دانشگاه سمنان. نشریه آموزش و ارزیابی، (11)42، 142-117.
نریمانی، محمد؛ وحیدی، زهره؛ و ابوالقاسمی، عباس (1392). مقایسه ناگویی خلقی، تکانشگری و فعال-سازی و بازداری رفتاری در دانشجویان دارای نشانه¬های اختلال شخصیت وسواسی ـ جبری و پارانوئید و بهنجار. فصلنامه روانشناسی بالینی، 18، 66-55.
هالفورد، دبلیو.ک (1387). زوج درمانی کوتاه مدت: یاری به زوجین برای کمک به خودشان (چاپ دوم). ترجمة مصطفی تبریزی، مژده کاردانی، و فروغ جعفری. تهران: فراروان. (تاریخ انتشار به زبان اصلی، 2000). Ablow, J. C., Marks, A. K., Feldman, S. S., & Huffman, L. C. (2004). Models of attachment and mother-infant arousal ANS implications for the developing self-regulation capacities. Society for Psychophysiological Research, Annual Meeting program. Santa Fe, NewMexico, S10-S10.
Ainsworth, M. S. (1989). Attachment beyond infancy. American Psychologist, 44, 709-716.
Baumeister, R. F., DeWall, C. N., Ciarocco, N. J. & Twenge, J. M. (2005). Social exclusion impairs self-regulation. Journal of Personality and Social Psychology, 88, 589-604.
Benson, L., A., McGinn, M., M., & Christensen, A. (2012). Common principles of couple therapy. Behavior Therapy, 43, 25-35.
Brunas-Wagstaff, J., Bergquist, A., Morgan, K. & Wagstaff, G-F. (1996). Impulsivity, interference on perceptual tasks and hypothesis testing. Journal of Personality and Individual Differences, 20(4), 471- 482.
Byng-Hall, J. (2001). Attachment as a base for family and couple therapy. Child Psychology and Psychiatry Review, 6, 31-36.
Dickman, S-J. (1990). Functional and dysfunctional impulsivity: Personality and cognitive correlates. Journal of Personality and Social Psychology, 58(1), 95-102.
Finkel, E. J., & Campbell, W. K. (2001). Self-control and accommodation in close relationships: An interdependence analysis. Journal of Personality and Social Psychology, 81, 263-277.
Girgzde, V., Keturakis, V. & Sondaite J. (2014). Couples relationship self-regulation narratives after interventions. Europe,s Journal of Psychology, 10(2), 336-351.
Goldstein, S. & Thau, S. (2004). Integrating attachment theory and neuroscience in couple therapy. International Journal of Applied Psychoanalytic Studies, 1(3), 214-223.
Gratz, K. L. & Roemer, L. (2004). Multidimentional assessment of emotion regulation and dysregulation development, factor structure and initial validation of the Difficulties in Emotion Regulation Scale. Journal of Psychopathology and Behavioral Assessment, 26(1), 41-54.
Hahlweg, K., & Richter, D. (2010). Prevention of marital instability and distress: Results of an 11-year longitudinal follow–up study. Behavior Research and Therapy, 48, 377-383.
Halford, W. K. (1998). The ongoing evolution of behavioral couple therapy: Retrospect and prospect. Clinical Psychological Review, 18, 613-633.
Halford, W. K., Sanders, M. R., & Behrens, B. C. (1994). Self-regulation in behavioral couple therapy. Behavior Therapy, 25(3), 431-452.
Halford, W. K., & Snyder, D. k. (2012). Universal processes and common factors in couple therapy and relationship education. Behavior Therapy, 43, 1-12.
Jenaban, Z., Refahei, Z. & Ghaderi, Z. (2014). The effectiveness of short term solution- focused couples therapy in increasing different dimensions of couples’ problem solving ability. Journal of Novel Applied Sciences, 3(2), 209-214.
Jerry, M. & Lewis, M. D. (2000). Repairing the bond in important relationships: A dynamic for personality maturation. American Journal of Psychiatry, 157, 1357-1378.
Johnson, S. M., Makinen, J. A. & Millikin, J. W. (2001). Attachment injuries in couple relationships: A new perspective on impasses in couples therapy. Journal of Marital and Family Therapy, 27(2), 145-155.
Kirby, J. S. & Baucom, D. H. (2007). Integrating dialectical behavior therapy and cognitive-behavioral couple therapy: A couple skills group for emotion dysregulation. Cognitive and Behavioral Practice, 14, 394-405.
Landucci, J. & Foley, G. N. (2014). Couples therapy: Treating selected personality disordered couples within a dynamic therapy framework. Innovations in Clinical Neuroscience, 11(3-4), 29-36.
Lecrubier, Y., Braconnier, A., Said, S. & Payan, C. (1995). The Impulsivity Rating Scale (IRS): Preliminery results. European Psychiatry, 10, 331-338.
Lindegger, G., & Barry, T. (1999). Attachment as an integrating concept in couple and family therapy: Some considerations with special reference to South Africa. Contemporary Family Therapy, 21, 267-288.
Marques, S. R. F. (2010). Relationship threat and self-regulation: The moderating effect of attachment anxiety. Unpublished doctoral dissertation. Queen’s University.
Padykula, N. L., & Conklin, P. (2010). The self-regulation model of attachment trauma and addiction. Clinical Social Work Journal, 38, 351-360.
Rogers, R., Salekin, R. T., Sewell, K. W. & Cruise. K. R. (2000). Prototypical analysis of antisocial personality disorder: A study of inmate samples. Criminal Justic and Behavior, 27(2), 234- 255.
Schreiber, L. R. N., Grant, J. E. & Odlaug, B. L. (2012). Emotion regulation and impulsivity in young adults. Journal of Psychiatric Research, 46, 651-658.
Snyder, D. K., & Balderrama-durbin, C. (2012). Integrative approaches to couple therapy: Implications for clinical practice and rerearch. Behavior Therapy, 43, 13-24.
Walker, C. E. & Roberts, M. C. (2001). Handbook of clinical child psychology (3nd ed). New York: John Wiley & Sons.
Wymbs, B. T. & Molina, S. G. M. (2015). Integrating couple group treatment for emerging adult with ADHD symptoms. Cognitive and Behavioral Practice, 22(2), 161- 171.
Zimmer-Gembeck, M. J. & Ducut, W. (2010). Positive and negative romantic relationship quality: Age, familiarity, attachment and well-being as correlates of couple agreement and projection. Journal of Adolescence, 33, 879-890.
