تأثیر آموزش مدیر یت اضطراب امتحان بر ذهنآگاهی، انعطافپذیری روانشناختی و تابآوری در دانشآموزان دارای اضطراب امتحان
الموضوعات :
سعیده زاهد
1
(دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.)
ندا نژادحمدی
2
(دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.)
مهدی عربزاده
3
(دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران. )
ریحانه رحیمی
4
(دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.)
فرشته چراغی
5
(دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران)
الکلمات المفتاحية: اضطراب امتحان, ذهن¬آگاهی, انعطاف¬پذیری روان¬شناختی, تاب¬آوری,
ملخص المقالة :
هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر آموزش مدیریت اضطراب امتحان بر ذهنآگاهی، انعطافپذیری روانشناختی و تابآوری در دانشآموزان دارای اضطراب امتحان بود. پژوهش حاضر از نوع شبه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه کنترل و جامعه‌ی آماری پژوهش شامل دانشآموزان دختر مقطع متوسطه‌ی اول شهرستان رشت در سال تحصیلی98-99 بود که پس از اجراء آزمون تشخیصی جهت شناسایی دانشآموزان دارای اضطراب امتحان، 34 نفر انتخاب و تصادفاً در دو گروه 17 نفره‌ی کنترل و آزمایش گماشته شدند. پرسشنامه‌ی اضطراب امتحان، مقیاس ذهنآگاهی، پرسشنامه‌ی انعطافپذیری روانشناختی و مقیاس تابآوری، به عنوان پیش‌آزمون توسط دو گروه تکمیل شد و بعد از 9 جلسه‌ی آموزش اضطراب امتحان، مجدداً به عنوان پس‌آزمون در اختیار دو گروه قرار گرفت. داده‌ها با استفاده از تحلیل کوواریانس یک راهه تجزیه و تحلیل شد. یافته‌ها نشان داد آموزش اضطراب امتحان بر بهبود انعطافپذیری روانشناختی و تابآوری مؤثر است اما تأثیری معناداری بر ذهنآگاهی مشاهده نشد. این نتایج، کاربردهای ضمنی برای معلمان و دست‌اندرکاران آموزش دارد.
اربابی، فائزه؛ سراوانی، شهرزاد؛ زینلی‌‌پور، مژگان و هاشمی سنجانی، امیر (1401) اثربخشی ذهنآگاهی مبتنی بر شناخت‌‌درمانی بر بهزیستی روانشناختی، کیفیت زندگی و تابآوری. مجله روانشناسی، 26(2)، 140-149.
امیری‌‌مجد، مجتبی و شاه‌‌مرادی، احمد (1386). تأثیر درمان شناختی- رفتاری در کاهش اضطراب امتحان دانشجویان. فصلنامه علوم رفتاری، 3(17)، 64- 53.
پین، الین و وایتاکر، لسلی (2009). مهارت‌‌های ضروری مطالعه موفق. ترجمه فاطمه محمدی (1383). شیراز: فرامتن.
حق رنجبر، فرخ؛ کاکاوند، علیرضا؛ برجعلی، احمد و برماس، حامد، (1390). تاب آوری و کیفیت مادران دارای فرزندان کم توان ذهنی، سلامت و روانشناسی، 1(1)، 177-187.
دارابی، رضا؛ عربزاده، مهدی؛ حیدری، حسن و داودی، حسین (1401). اثربخشی آموزش برنامه تابآوری پنسیلوانیان بر سبک زندگی: رفتارهای بازدارنده سلامت تحصیلی. مجله روانشناسی، 26(1). 35-44.
روان‌‌بخش، مجید؛ صلواتی، مهیار؛ اخباری، بهنام؛ ابراهیمی، اسماعیل و گوشه، بابک (1392). بررسی نیازهای توجهی کنترل الگوی تنفس و ارتباط آن با پیامدهای متابولیکی تنفس در افراد سالم. توانبخشی، 14(4)، 7- 17.
زاهد، سعیده؛ کدیور، پروین و عربزاده، مهدی (1394). اثربخشی آموزش شیوه‌‌های کاهش اضطراب بر بار شناختی برونزاد دانشآموزان دارای اضطراب امتحان. پایان‌‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه خوارزمی.
زاهد، سعیده؛ عربزاده، مهدی؛ کدیور، پروین و طولابی، سعید (1398). تأثیر آموزش شیوه‌‌های کاهش اضطراب، بر حافظه کاری دانشآموزان دارای اضطراب امتحان. روانشناسی معاصر، 25، 400-404.
ساراسون، اي. جي. (1980). مقياس اضطراب امتحان، ترجمـه احمـد جمعـه پـور ( 1386)، تهـران: انتشارات شركت آزمون يار پويا.
شیخ‌‌الاسلامی، علی؛ درتاج، فریبرز؛ دلاور، علی و ابراهیمی قوام، صغری (1391). تأثیر آموزش برنامه کاهش استرس مبتنی بر ذهنآگاهی بر اضطراب امتحان دانشآموزان. پژوهش در نظام‌‌های آموزشی، 6(18)، 1-15.
صفرزائی، مهرناز؛ عامری، فریده؛ مهری‌‌نژاد، سید ابوالقاسم؛ پیوسته‌‌گر، مهرانگیز و خدابخش پیرکلانی، روشنک (1399). ویژگی‌‌های روان‌‌سنجی پرسشنامه انعطافپذیری روانشناختی در دانشجویان. فصلنامه پژوهش در سلامت روانشناختی، 14(2)، 50-65.
طاهرزاده قهفرخی، سجاد؛ عزیزپوریان، علی حسن و شاکه‌‌نیا، زینب (1401). رابطه بین حساسیت اضطرابی و باورهای فراشناختی با اضطراب امتحان در دانشجویان. مجله روانشناسی، 26(3)، 299-308.
کلینکه، کریس. ال (1994). مجموعه کامل مهارت‌‌های زندگی. ترجمه شهرام محمدخانی (1386). تهران: انتشارات رسانه تخصصی.
ولز، آدریان (2009). راهنمای عملی درمان اضطراب و افسردگی. ترجمه شهرام محمدخانی (1390). تهران: ورای دانش.
Asikainen, H., Hailikari, T. & Mattson, M. (2018): The interplay between academic emotions, psychological flexibility and self-regulation as predictors of academic achievement, Journal of Further and Higher Education, 42(4), 439-453. DOI: 10.1080/0309877X.2017.1281889.
Ben-Itzhak, S., Bluvstein, I. & Maor, M. (2014). The Psychological Flexibility Questionnaire (PFQ): Development, Reliability and Validity. Webmed Central psychology, 5(4), 70-82.
Bond, F., Joda, L. & Guenole, N. (2013). The Work-Related Acceptance and Action Questionnaire (WAAQ): Initial Psychometric Findings and Their Implications for Measuring Psychological Flexibility in Specific Contexts. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 86(3), 331–3
47. Brown, K. W. & Ryan, R. M. (2003). The Benefits of Being Present: Mindfulness and Its Role in Psychological Well-Being. Journal of Personality and Social Psychology, 84(4), 822–848. DOI: 10.1037/0022-3514.84.4.82
2 Carsley, D. & Heath, N. L. (2019): Evaluating the effectiveness of a mindfulness coloring activity for test anxiety in children, The Journal of Educational Research, 112(2), 143-151. DOI: 10.1080/00220671.2018.1448749
Connor, K. M. & Davidson, J. R. T. (2003). Development of new resilience scale: the Connor - Davidon, Resilience scale (CD-RISC). Depression & anxiety, 18(2), 76-82. DOI: 10.1002/da.10113
Derakshan, N. & Eysenck, M. W. (2009). Anxiety, Processing Efficiency, and Cognitive Performance. European Psychologist, 14(2), 168-176. DOI: 10.1027/1016-9040.14.2.168.
Eysenck, M. W., Derakshan, N., Santos, R. & Calvo, M. G. (2007). Anxiety and Cognitive Performance: Attentional Control Theory. American Psychological Association, 7(2), 336-353. DOI: 10.1037/1528-3542.7.2.336.
Fallah, N. (2017). Mindfulness, coping self-efficacy and foreign language anxiety: a mediation analysis. Educational psychology, 37(6), 745-756. DOI: 10.1080/01443410.2016.1149549
Fuente, J. D. L., Martinez-Vicente, J. M., Lopez-Garcia, M., Zapata, L. & Mariano-Vera, M. (2017). Personal Self-Regulation, Learning Approaches, Resilience and Test Anxiety in Psychology Students. Estudios sobre education, 32, 9-26. DOI: 10.15581/004.32.9-26
Gibson, J. (2019). Mindfulness, Interoception, and the Body: A Contemporary Perspective. Frontiers in psychology, 10:2012. DOI: 10.3389/fpsyg.2019.02012
Ghorbani, N., Watson, P. J., & Bart L. Weathington. (2009). Mindfulness in Iran and the United States: Cross-Cultural Structural Complexity and Parallel Relationships with Psychological Adjustment. Current Psychology, 28(5), 211–224.
Kuhbandner. C., Spitzer. B., & Pekrun. R. (2011). Read-Out of Emotional Information from Iconic Memory: The Longevity of Threatening Stimuli. Psychological Science, 22(5) 695-700.
Low, R., & Sweller, J. (2005). The modality principle in multimedia learning (pp.147-158). In R. E. Mayer (Ed.), The Cambridge handbook of multimedia learning. New York, NY: Cambridge University Press.
Luong, M. T., Gouda, S., Bauer, J. & Schmidt, S. (2019). Exploring Mindfulness Benefits for Students and Teachers in Three German High Schools. Mindfulness, 10(12), 2682-2702. DOI: 10.1007/s12671-019-01231-6
Masuda, A. & Tully, E. C. (2012). The Role of Mindfulness and Psychological Flexibility in Somatization, Depression, Anxiety, and General Psychological Distress in a Nonclinical College Sample. Journal of Evidence-Based Complementary & Alternative Medicine, 17(1), 66-71
. Mitmansgruber, H., Beck, M. T. & Schubler. G. (2008). Mindful helper: Experiential avoidance, meta-emotion and emotion regulation in paramedics. Journal of Research in Personality, 42, 1358-1363. DOI: 10.1016/j.jrp.2008.03.012
Napoli, M., Krech, P. R. & Holley, L. C. (2005). Mindfulness training for elementary school students: the attention academy. Journal of applied school psychology, 21(1), 99-125.
Park J, & Moghaddam B. (2016). Impact of anxiety on prefrontal cortex encoding of cognitive flexibility. Neuroscience. DOI: 10.1016/j.neuroscience.2016.06.013
Pascoe, M. C., Hetrick, S. E., & Parker, A. G. (2020). The impact of stress on students in secondary school and higher education. International Journal of Adolescence and Youth, 25, 104-112. DOI: 10.1080/02673843.2019.1596823
Pires, C. P., Putwain, D.W., Hofmann, S.G., Martins, D.S., MacKenzie, M.B., Kocovski, N.L. & do Céu Salvador, M. (2020) Assessing psychological flexibility in test situations: The test anxiety acceptance and action questionnaire for adolescents. Journal of Psychopathology and Clinical Psychology, 25(3), 147-159. DOI: 10.5944/rppc.29014.
Ryan, R. M. & Brown, K. W. (2003). Why We Don’t Need Self-Esteem: on Fundamental Need, Contingent Love,
and Mindfulness. Psychological Inquiry, 14, 27-82. Sakka, S., Nikopoulou, V. A., Bonti, E., Tatsiopoulou, P., Karamouzi, P., Giazkoulidou, A., Tsipropoulou, V., Parlapani, E., Holeva, V. & Diakogiannis, I. (2020). Assessing test anxiety and resilience among Greek adolescents during COVID-19 pandemic. J Mind Med Sci, 7(2): 173-178. DOI: 10.22543/7674.72.P173178
Verplanken, B. & Fisher, N. (2014). Habitual Worrying and Benefits of Mindfulness. Mindfulness, 5, 566–573. DOI: 10.1007/s12671-013-0211-0
Vuilleumier, P. (2005). How brains beware: Neural mechanisms of emotional attention. Trends in Cognitive Sciences, 9, 585–594.
White, R. G., Gumley, A. I., McTaggart, J., Rattrie, L., McConville, D. & Cleare, S. (2013). Depression and Anxiety Following Psychosis: Associations with Mindfulness and Psychological Flexibility. Behavioural and Cognitive Psychotherapy, 41, 34–51. DOI: 10.1017/S1352465812000239
Wittmaier, B. C. (1972). Test anxiety and study habits. The Journal of Educational Research, 65(8), 352-354.
Zahed, S., Javadi, S., Arabzadeh, I. M., & Kadivar, P. (2016). Effects of Anxiety Reduction Treatments on Extraneous Cognitive Load in Students with Test Anxiety. Canadian International Journal of Social Science and Education, 6, 110-118.
