توانایی های تعیین کننده جهت ایجاد زمینه ی انتقال تکنولوژی آموزشی دردانشگاه های آزاد اسلامی استان مازندران در سال 1392
الموضوعات :
مریم فقیه نصیری
1
(موسسه آموزش عالی سارویه)
کیومرث نیاز آذری
2
(دانشگاه آزاد اسلامی)
الکلمات المفتاحية: انتقال تکنولوژی , تکنولوژی آموزشی , توانایی های انتقال , نظام آموزش عالی,
ملخص المقالة :
چکیده تکنولوژی آموزشی ،روش سیستماتیک طراحی، اجرا و ارزشیابی کل فرآیند تدریس ویادگیری که مبنای اهداف ویژه برای فراهم کردن آموزش مؤثرتر در جهت دانش آفرینی تنظیم و اجرا می شود. و استفاده ازاین تکنولوژی در مکانی بجز مکان اولیه خلق آن ،انتقال تکنولوژی است.اپژوهش با هدف بررسی توانایی های تعیین کننده برای ساخت زمینه ی انتقال تکنولوژی آموزشی در دانشگاه های آزاد مازندران انجام شد. روش تحقیق توصیفی - پیمایشی است. جامعه 1700 نفر از اساتید دانشگاه های مازندران و روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای و برای تعیین نمونه از جدول جرسی ومورگان تعداد 313 به عنوان نمونه استفاده شده است.ابزار گرد آوری دادهها، پرسشنامه محقق ساخته و برای تعیین روایی ، از روایی محتوا و پایایی آن به روش ضریب آلفای کرونباخ بررسی ومقدار819/0محاسبه گردید. داده های در دو سطح آمار توصیفی جهت تعیین فراوانی و درصد میانگین ، انحراف استاندارد ، کمترین و بیشترین و در سطح آمار استنباطی از آزمون رگرسیون چند متغیره ، تحلیل عاملی و همسانی درونی تجزیه و تحلیل شده است. نتایج نشان داد میزان واریانسی که توانایی واسطه گر شامل اکتساب اطلاعات و دانش، یادگیری ، یادگیری زدایی است برای انتقال تکنولوژی تبیین می کند بیشتر از سایر توانایی ها با سطح معناداری(05/0>α) است. پیشنهاد مهم این است توانایی های یادگیری، یادگیری زدایی ، اکتساب اطلاعات و ظرفیت وبنیان دانش،ترکیب و حل مساله نقش مهمی در بستر سازی انتقال تکنولوژی نوین آموزشی در نظام آموزش عالی دارا هستند.
بررسی بسترهای مناسب جهت انتقال تکنولوژی آموزشی
در دانشگاه‌های آزاد اسلامی استان مازندران
*مریم فقیه نصیری **کیومرث نیاز آذری
* دکتری مدیریت آموزشی، مدرس، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مازندران
** دانشیار، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ساری
تایخ دریافت: 29/10/92 تاریخ پذیرش: 15/4/93
چکیده
این پژوهش با هدف بررسی توانایی‌های تعیین کننده برای ساخت زمینۀ انتقال تکنولوژی آموزشی در دانشگاه‌های آزاد مازندران انجام شد. روش تحقیق توصیفی– زمینه‌یابی است. جامعه 1700 نفر از اساتید دانشگاه‌های مازندران و روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای و برای تعیین نمونه از جدول جرسی و مورگان تعداد 313 به عنوان نمونه استفاده شده است. ابزار گردآوری دادهها، پرسشنامۀ محقق ساخته و برای تعیین روایی، از روایی محتوا و پایایی آن به روش ضریب آلفای کرونباخ بررسی و مقدار819/0محاسبه شده است. دادهها در دو سطح آمار توصيفي جهت تعیین فراواني و درصد ميانگين، انحراف استاندارد، كم‌ترين و بيش‌ترين و در سطح آمار استنباطي از آزمون رگرسيون چند متغیره، تحلیل عاملی و همسانی درونی تجزیه و تحلیل شده است. نتایج نشان داد میزان واریانسی که توانایی واسطه‌گر شامل اکتساب اطلاعات و دانش، یادگیری ، یادگیری‌زدایی است برای انتقال تکنولوژی تبیین می‌کند بیشتر از سایر توانایی‌ها با سطح معناداری (05/0>α) است. پیشنهاد مهم این است توانایی‌های یادگیری، یادگیری‌زدایی، اکتساب اطلاعات، ظرفیت، بنیان دانش، ترکیب و حل مساله نقش مهمی در بسترسازی انتقال تکنولوژی نوین آموزشی در نظام آموزش عالی دارا هستند.
کلید واژه‌ها:انتقال تکنولوژی، تکنولوژی آموزشی، توانایی‌های انتقال، نظام آموزش عالی
مقدمه تحقق جامعۀ دانش محور ،مستلزم وجود سازمان‌هایی است که به طور مستمر باز‌آفرینی و نوآفرینی را در تمام فرایند‌های خود بکار برند؛ در نتیجه در لحظه نو بودن مهم است. نوشدگی مستمر، مستلزم درگیری در فرایند خلق دانش و استفاده از تکنولوژی نوین است. توانايي شگرف دنياي مدرن براي ايجاد ارتباط همزمان باعث شده تا زمان و مكان در بسترهاي جديدي قابل تعريف باشند. اين تحول به حدي بزرگ و سريع است كه به سختي مي‌توان چشم اندازهاي فرداي آن را از روزنه‌هاي تنگ امروز ترسيم نمود. ولي آنچه به يقين و بدون ترديد فراخور شرايط فعلي است تأثيرپذيري گستردة جوامع انساني از اين شرايط و تغييرات است كه مي‌تواند در زمينه‌هاي اقتصادي، سياسي، اجتماعي، فرهنگي، و آموزشی تجلي يابد. تردیدی نیست که بهره‌مند شدن از فواید تکنولوژی آموزشی و روش‌های نوین بستر مناسبی برای خلق دانش و توسعۀ آن فراهم می‌آورد اما با توجه به زمینه‌های فردی، محیطی و سازمانی موجود در هر کشور، انتقال تکنولوژی مؤثر و مناسب بر آن در اولویت قرار می‌گیرد.
مبانی نظری پژوهش
تكنولوژي به معناي استدلال، تبين، اصل و ارائۀ دليل است که همان به كارگيري مستدل يا منطقي دانش خواهد بود. در واقع هرگونه مهارت عملي است كه در آن از نتايج دانش و يافته‌هاي علمي استفاده شود .مفهوم تكنولوژي مناسب هر تكنولوژي با زمان پيدايش، مكان و محيطي كه در آن زائيده شده و با هدفي كه بخاطر آن پديدار گشته، مناسب است. يك تكنولوژي در يك مكان معين ممكن است در يك زمان مناسب باشد و در زمان ديگر نامناسب، زيرا احتمال تغيير در محيط يا در هدف‌هاي اصلي وجود دارد. و همين طور ممكن است در مكان‌هاي مختلف اما در زماني ثابت يا در مقاطع زماني مختلف مناسب يا نامناسب تلقي شود. علت اين امر باز به سبب همسان يا ناهمسان بودن محيط اطراف و هدف اصلي است. بنابراين مناسب بودن يك ويژگي ذاتي خود تكنولوژي نيست بلكه در ارتباط با محيطي كه در آن مورد استفاده قرار مي‌گيرد و نيز نسبت به هدفي كه دارد معنا پيدا مي‌كند. معیار گزینش تكنولوژي مناسب عبارتند از:1-هدف اصلی تكنولوژي مناسب ارضای نیازهای اصلی باشد2- تكنولوژي مناسب باید متمرکز باشد3- تكنولوژي مناسب باید با فرهنگ محلی سازگار باشد. 4- تكنولوژي مناسب باید با نظام اجتماعی سازگار باشد. 5- تكنولوژي مناسب باید برای نظام سیاسی پذیرفتنی باشد.(ترکان،1388)
· انتقال تکنولوژی
هنگامی که می‌خواهیم یک تکنولوژی را در محیطی غیر از محیط زائیده شده استفاده کنیم واژه انتقال تکنولوژی شکل می‌گیرد. انتقال تکنولوژی فرآیندی است که از طریق آن تکنولوِژی از محل آفرینش خود به منظور تولید فرآورده‌ها و پایه‌ای بر خلق تکنولوژی‌های تازه، به دیگر محل‌ها راه می‌یابد. این فرآیند گام‌های مختلف انتخاب، کسب، انطباق، جذب، کاربرد، اشاعه و توسعۀ تکنولوژی دریافتی را در برداردکه به آن فرآیند انتقال تکنولوژی می‌گویند. (زارع،1388)
· فرایند انتقال تکنولوژی آموزشی
هنگامی که تکنولوژی در نظام آموزش مورد استفاده قرار می‌گیرد تا به رشد و توسعه، خلق دانش و دانش‌آفرینی منجر شود تکنولوژی آموزشی نامیده می‌شود. فرآیند انتقال تکنولوژی آموزشی شامل مراحل زیر است :
1-انتخاب و کسب دانش تکنولوژی آموزشی: انتخاب تکنولوژی آموزشی بر اساس دیدگاه ملی و فرا بخشی صورت می‌پذیرد و نیاز به دانش تکنولوژی کسب و انتخاب آن است2-انطباق،کاربرد و جذب تکنولوژی آموزشی: با شرایط اجتماعی وفرهنگی، سطح مهارت‌های نیروی انسانی، امکانات زیر بنایی، اهداف آموزشی است 3-توسعه و انتشار تکنولوژی آموزشی: بدون نهادهای تحقیق و پژوهش امکان‌پذیر نخواهد بود و باعث ارتقای سطح دانش و مهارت نمی‌شود(زهتابچیان،1390)
· توانایی سازمانی مؤثر در انتقال تکنولوژی آموزشی
برای انتقال تکنولوژی آموزشی نیاز به بستر مناسب در محیط است. در این راستا توانایی‌های سازمانی مؤثر مورد بررسی قرار گرفته است که شامل موارد زیر است:
1-ظرفیت جذب سازمانی1:توانایی درک و جذب اطلاعات و دانش جدید و به کارگیری آن در توسعۀ خدمات و تولیدات جدید است. مسالۀ مهم درظرفیت جذب سازمانی، مسیر وابستگی است. به عبارت دیگر، انباشت ظرفیت جذب در یک دوره، تجمع کارآمدتر آن را در دوره بعدی فراهم می‌کند. سازمان‌ها با سطح بالای جذب پیش کنش‌گراتر خواهند بود و از فرصت‌های موجود در محیط بهره خواهند برد و بر حسب تغییر تکنولوژیکی به دنبال دانش تکنولوژی جدید هستند.(کوهن،1990)
2-توانایی اکتساب2 اطلاعات و دانش:منبع یابی اطلاعات و دانش از طریق تعامل با بخش‌های مختلف درونی و بیرونی است. و هر چه سازمان‌ها در اکتساب اطلاعات و دانش پویا‌تر باشند دانش جدید تکنولوژیکی را بهتر جذب می‌کنند زیرا با توجه به دانش و اطلاعات به روز شده نیازمندی‌های سازمانی را بهتر درک می‌کنند. (کتوری،2002)
3-توانایی یادگیری سازمانی3:از دیدگاه ساخت‌گرایی، یادگیری فرایندی فعال و پویا است که در آن دانش جدید بر پایه و مبنای دانش قبلی ساخته می‌شود و توانایی‌ها به طور مستمر در حل مسایل واقعی توسعه می‌یابد و توانایی حل مساله با تاکید بر زمینۀ اجتماعی پرورش می‌یابد . (هانگ و لاو،2004)
4-توانایی یادگیری زدایی سازمانی4 :فرایند تغییر در منطق غالب سازمانی (ساختارهای دانش سازمانی) است. منطق غالب سازمانی در بصیرت، استراتژی‌ها و فعالیت‌های مدیریتی منعکس می‌شود. یادگیری زدایی سازمانی اشاره به اين دارد که حرکت به سوی تغییر و انطباق با محیط، مستلزم رها کردن باورها و قواعد غیر مفید قدیمی است که این امر راه ورود تکنولوژِی نوین را به سازمان باز می‌کند. (گوستاوسون،2005)
5-توانایی مراقبت5 : مراقبت در سازمان یعنی احترام به تفاوت‌های فردی در دیدگاه‌ها و مشاهده‌ها و اجازه دادن به رشد مهارت‌های دیگران است. مراقبت و همراه دیگران بودن به افراد کمک می کند تا یاد بگیرند، آگاهی خود را از رویدادها و نتایج مهم ارتقا دهند و این امر دانش تکنولوژیکی را تقویت می‌کند. یافته‌ها نشان داده است که مراقبت در ایجاد سهیم‌سازی دانش تأثیر مثبتی دارد. روابط سازنده، خوب و مفید برای سهیم‌سازی دانش لازم است.(وان کراق وهمکاران، 2006)
6-توانایی همکاری6 :توانایی داوطلبانه کارکنان برای ساخت و اداره روابط بر مبنای ارتباط و تعهد متقابل است. همکاری، مفهومی چند سطحی است و شامل :1-سطح درون سازمانی (سطح فردی یا مهارت‌های شریک‌یابی)؛2-سطح تیمی و گروهی یا قابلیت جمعی؛3-سطح بیرون سازمانی (شبکه‌هاوائتلاف )است. پژوهشهای همکارانه، بر این نکته تأکید دارند که می‌توان بنیان دانش مدیریت و رهبری آموزشی را فراهم کرد. و خلق و کاربرد دانش را ناشی از عمل اجتماعی همکارانه می‌داند و آن را دانایی سازمانی می‌نامد که منجر به افزایش دانش و دانش تکنولوژیکی در درون سازمان می‌شود. (بلوم کویست،2005)
7-توانایی شبکه‌سازی7 : تئوری شبکه‌های اجتماعی بیانگر روابط بین افراد و روش‌هایی است که آن‌ها از طریق انواع روابط اجتماعی به هم ارتباط دارند. شبکه‌های اجتماعی مؤثر‌ترین ترتیبات سازمانی برای تبادل دانش علمی در شرایط رقابتی شدید و عدم قطعیت بالا است .در حالی‌که تبادل از طریق شبکه‌های اجتماعی شکل متمایز و مجزای ترتیبات سازمانی را به وجود می‌آورد که اساس آن تکنولوژی مناسب است . شبکه‌ها اثربخش‌ترین روش تبادل اطلاعات و دانش هستند؛ زیرا اطلاعات و دانش به راحتی قابل قیمت‌گذاری نیستند.(بارباسی،2002)
8-توانایی ائتلاف8:اشاره به اداره و هدایت فعالیت‌های هماهنگ و همکارانه بین شرکت‌ها دارد. در این فرایند فرصت‌هایی ایجاد می‌شود که شرکای ائتلاف می‌توانند منافعی از سرمایه‌گذاری مشترک خود کسب کنند. این شکل همکاری به عنوان همکاری بین‌شرکتی نیز تعریف شده است؛ بدین معنا که شرکت‌ها تصمیم می‌گیرند با یکدیگر کار کنند و منافعی بدست آورند که این امکان را می‌دهد تا تکنولوژی مناسب از محیط اولیه خود جدا و در بستر جدید قرار گیرد.(چین میونگ،2006)
9-توانایی حل مساله 9:اشاره به مشارکت اعضا در تصمیم‌گیری‌های سازمانی دارد و استفاده از کانال‌های ارتباطی و اطلاعات که از طریق انتقال تکنولوژِی صورت می‌گیرد نقش مهمی در منعطف‌سازی تصمیم‌گیری دارد.(نوناکا وهمکاران، 2006)
10-توانایی ترکیبی10: توانایی برای ادغام انواع دانش تخصصی ،که منجر به افزایش نوآوری می‌شود و ظرفیت تحولی یا ظرفیت شرکت برای اینکه به طور مستمر موجودی دانش خود را بر مبنای فرصت‌های خلق شده در شرکت مجدداً تعریف کند؛ بخش‌های دیگر توانایی ترکیبی سازمان را تشکیل می‌دهند. این امر نیاز به داشتن ارتباطات و دانش نوین تکنولوژیکی جهت افزایش نوآوری و دانش‌آفرینی دارد.(آن ،2002)
سازمان‌ها از نظر توانایی متفاوت هستند . این تفاوت توجه ما را به زمینۀ سازمان معطوف می‌کند جایی که توانایی‌هایی مانند ظرفیت جذب، یادگیری، اکتساب و... وجود دارند. لذا کیفیت مکان بسیار مهم و سرنوشت‌ساز است؛ معماری آن می‌تواند افراد را تشویق به بکارگیری تکنولوژی نوین و نوآوری کند. داونپورت کُرنین11(2001)بیان می‌کنند دانشگاه‌ها مکان ایده‌آلی برای انتقال تکنولوژی نوین هستند .آن‌ها از نظر رسالت، ساختار، وسعت و اندازه برای توانمند‌سازی سرمایه‌های هوشی حرفه‌ای هستند. ضروری است آن‌ها نیز به جای اینکه تکنولوژی را بدون توجه به بستر مناسب، استفاده کنند درصدد توانمند‌سازی و فعال‌سازی زمینه برای انتقال تکنولوژی باشند. با وجود اهمیت این موضوع، مطالعات تجربی بسیار کمی در این زمینه وجود دارد که تکنولوژی نوین در درون نظام آموزش عالی انتقال می‌یابد و چه زمینه‌ای به این فرایند کمک می‌کند. اما شواهد متقاعد کننده‌ای وجود دارد که می‌توان تئوری‌ها واقدامات انتقال تکنولوژی در صنعت و دنیای کسب وکار را در آموزش به کار برد.
پیشینۀ پژوهش
نوناكا (1994) تئوري پويايي دانش‌آفريني سازماني را مطرح كرد سپس با همكاري تاكه‌اوچي آن را گسترش داد. در اين تئوري، دانش از تبادل بين ابعاد معرفت شناسي در سطوح مختلف هستي‌شناسي خلق مي‌شود و بر اين فرضيه استوار است كه دانش آدمي به وسيله تعامل اجتماعي پويا بين دانش مستتر با دانش صريح خلق و گسترده مي‌شود آن‌ها اين تعامل را تبديل دانش ناميدند و تأكيد کردند اين تبديل يك فرايند اجتماعي بين افراد است و به يك فرد، محدود نمي‌شود. در این پژوهش فقط به ابعاد دانش پرداخته شده است.
سو12(2003) تلفیق عوامل سازمانی را با محیطی در فرایند دانش‌آفرینی به کمک تکنولوژی را ارائه داد. و بر چهار اصل اصل مهم تأکید کرد. اکتساب اطلاعات و دانش از محیط بیرونی، نقش محیط بیرونی به عنوان یک منبع مهم، خلق دانش جدید به کمک تکنولوژی آموزشی و نهایتاً نوآوری که از تلفیق عوامل سازمانی خاص مانند ظرفیت جذب، اکتساب اطلاعات و دانش بدست می‌آید
ری کرافت13(1999) پژوهشی در مورد غیر خطی بودن نوآوری انتقال تکنولوژی را ارائه داد. در این مدل نیازهای تکنولوژیکی بر اساس نیازهای تکنولوژیکی و برمحوریت توسعۀ پایدار، معنا پیدا می‌کند و مهم‌ترین وظایف آن، دانش‌آفرینی ،کسب مهارت و هدفمند کردن نوآوری یا تولید و بسط و گسترش تکنولوژی است. این تکنولوژی‌ها چه بر اساس رویۀ تعمق در بعد داخلی بوجود آید و چه براساس رویۀ انتقال که هر دو بعد داخلی و خارجی را در بر گیرد نقش مدل غیر خطی برجسته است و انبوهی از بازخوردها و ارتباطات را بیان می‌کند.
ویلبر14(2005)برای خلق دانش ازچهار روش آینده پژوهی ـ پیش بینی، تکنیک دلفی، سناریو و تجزیه و تحلیل لایه‌ای علُِی ـ استفاده می‌کند. و بر این اساس، مدل چهار ربعی دانش تکنولوژی سازمانی را ارائه می‌دهد. مراحل آن عبارتند از :الف)یک روش مطالعۀ آینده را انتخاب کنید و به کار ببرید ب)نتایج اولیه را جمع‌آوری کنید ت)نتایج را تفسیر کنید ث)تأیید یا رد اجتماعی نتایج؛ او بیان می‌دارد فرا دیدگاه چهار ربعی این امکان را فراهم می‌کند که همۀ عوامل دانش تکنولوژیکی که منجر به دانش‌آفرینی می‌شوند، با هم ملاحظه شوند که اغلب به طور مجزا بررسی می‌شوند .
روش پژوهش
روش پژوهش با توجه به ماهيت موضوع ، توصيفي از نوع زمینه یابی است. جامعۀ آماري در اين پژوهش، اساتید دانشگاه آزاد اسلامی استان مازندران است. كه در ســال 1392 در دانشگاه‌هاي آزاد اسلامي استان مازندران فعاليت داشته‌اند که تعداد آن‌ها بالغ بر 1700نفر است. و روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای است و برای تعیین حجم نمونه از جدول جرسی و مورگان استفاده شده است. بر این اساس، تعداد 313 نفر در این پژوهش شرکت کرده‌اند. از یک پرسشنامۀ چهار قسمتي براي فرضيۀ تحقيق استفاده شده است. سئوالات پرسشنامه بــر اساس طيف ليكرت، پنج گزينه‌اي تدوين شده است كه امتياز یک تا پنج به هر گزينه اختصاص داده شده است. براي بدست آوردن روايي15 آزمون در اين پژوهش با بهره‌گيري از نظرات و راهنمائي‌هاي استادان راهنما و مشاور، سئوالات آزمون مورد بررسي قرار گرفت. همچنين نظر برخي صاحب‌نظران در مورد آزمون مورد توجه قرار گرفت و نکات مبهم آن بر طرف گرديد كه اين امر بيانگر روايي محتوايي است. پرسشنامه در مطالعات مختلف بر اساس آلفاي كرونباخ محاسبه شده است. در اين پژوهش نيز براي تعيين پايایي16 پرسشنامه‌ها با اجراي مقدماتي آن‌ها روي 30 نفر از اساتید علمی دانشگاه‌های آزاد اسلامی استان مازندران اجرا شده است كه ضريب پاياني پرسشنامه‌ها بر اساس آلفاي كرونباخ 819/0 بدست آمده است كه با توجه به ميزان آن در پژوهش‌هاي فوق اين بيانگر ثبات و همساني دروني پرسشنامه است .
در اين پژوهش تجزيه و تحليل دادهها از طريق نرم افزار كامپيوتري18 SPSS در دو سطح آمار توصيفي و استنباطي بكار گرفته شده است به طوري كه آمــار توصيفي به منظور توصيف ويژگي‌هاي جمعيت شناختي نوع سن، جنسیت، ميزان تحصيلات، سابقه خدمت، طول عمر سازمان استفاده شد . فراواني و درصد ميانگين، كم‌ترين و بيش‌ترين و نمـودارها در سطح آمار استنباطي از آزمون رگرسيون چند متغیره، تحلیل عاملی براي بدست آوردن رابطۀ متغيرها با هم استفاده شده است.
هدف پژوهش
تعیین زمینه‌های انتقال تکنولوژی در نظام آموزش عالی
یافته‌ها
فرضیه‌های تحقیق
میزان واریانسی که توانایی واسطه‌گر شامل اکتساب اطلاعات و دانش، یادگیری، یادگیری‌زدایی است برای انتقال تکنولوژی تبیین می‌کند بیشتر از سایر توانایی‌ها (بنیان دانش، ظرفیت جذب، مراقبت، همکاری، شبکه‌سازی، ائتلاف، ترکیب، نوآوری، طراحی و حل مساله)نظام آموزش عالی است. نتایج آماری دربخش آمار توصیفی به شرح زیر است:
[1] . Organizational Absorptive Capacity
[2] . Acquisition
[3] . Organizational Learning
[4] .Organizational Unlearning
[5] . Care
[6] .Cooperation
[7] .Networking
[8] .Alliance
[9] .Problem Solving
[10] .Combination
[11] .Davenport &Cronin
[12] .Soo
[13] .Ray Kraft
[14] .Wilber
[15] validity
[16] -reliability
جدول شمارۀ1 توزيع فراواني جامعه و نمونه
| تعداد | درصد |
نمونه | 313 | 100% |
جامعه | 1700 | 100% |
جدول شمارۀ2 توزيع فراواني جنسیت
گروه | تعداد | درصد | فراواني تجمعي |
زن | 79 | 1/34% | 79 |
مرد | 234 | 9/65% | 313 |
جمع | 313 | 100% | - |
گروه | تعداد | درصد | فراواني تجمعي |
جوان(30-24) | 105 | 6/33% | 105 |
ميانسال(50-31) | 180 | 5/57% | 285 |
مسن (بالاتر از 50) | 28 | 9/8% | 313 |
جمع | 313 | 100% | - |
جدول شمارۀ3 توزيع فراواني سن
جدول شمارۀ4 توزيع فراواني تحصیلات
گروه | تعداد | درصد | فراواني تجمعي |
فوق لیسانس | 130 | 5/36% | 130 |
دکترا | 183 | 5/63% | 313 |
جمع | 313 | 100% | - |
جدول شمارۀ 5توزيع فراواني تجربه کاری
گروه | تعداد | درصد | فراواني تجمعي |
5 تا 15 سال | 190 | 7/60% | 190 |
16 تا 25 سال | 93 | 7/29% | 183 |
25 سال به بالا | 30 | 6/9% | 313 |
جمع | 313 | 100% | - |
جدول شمارۀ6 توزيع فراواني طول عمر سازمان
گروه | تعداد | درصد | فراواني تجمعي |
5 تا 15 سال | 120 | 3/38% | 120 |
16 تا25 سال | 175 | 9/55% | 295 |
25 سال به بالا | 18 | 8/5% | 313 |
جمع | 313 | 100% | - |
با توجه به جدول شمارۀ1 مشاهده می‌شود نمونۀ آماري تحقيق به روش جدول جرسی ومورگان313 نفر و تعداد جامعۀ آماري 1700 نفر است. باتوجه به جدول شمارۀ 2 مشاهده می‌شود که از مجموع 313 نفر نمونه، تعداد234 نفر مرد ، 79نفرزن است.
با توجه به جدول شمارۀ 3 مشاهده می‌شود که از مجموع 313نفر نمونه، تعداد 105نفرجوان (تا 30 سال)، 180 نفر ميانسال ( 50-31سال) و 28 نفر مسن ( بالاي 50 سال) هستند. بنابراين نما در گروه ميانسال قرار دارد. با توجه به جدول شمارۀ 4مشاهده می‌شود که از مجموع 313 نفر نمونه، تعداد 130 فوق لیسانس، 183 نفر دکترا هستند. بنابراين نما در گروه دکترا قرار دارد. با توجه به جدول شمارۀ 5 مشاهده می‌شود که از مجموع 313 نفر نمونه، تعداد 190 نفر سابقه کار 5 تا 15 سال و تعداد 93نفر سابقه کاری 16 تا 25 سال و تعداد 30 نفر سابقه 25 سال به بالا دارند. بنابراين نما در گروه سابقه کاری 5 تا 15 سال قرار دارد. با توجه به جدول شمارۀ 6 مشاهده می‌شود که از مجموع 313 نفر نمونه، تعداد 120 نفر طول عمرسازمانی 5 تا 15 سال و تعداد 175نفر طول عمر سازمانی 16 تا 25 سال و تعداد 18 نفر طول عمر سازمانی25 سال به بالا هستند. بنابراين نما در گروه طول عمر سازمانی 16 تا 25 سال قرار دارد.
نتایج آماری در بخش آمار استنباطی به شرح زیر است:
با توجه به روش همسانی درونی همبستگی هر مؤلفه با نمرۀ کل به تفکیک هر توانایی محاسبه شد و با توجه به شرط حذف مؤلفه‌ها با همبستگی منفی و یا کم‌تر از 25/. اقدام به حذف مؤلفه نامناسب شد. پس از گام مقدماتی، برای انجام تحلیل عاملی مورد بازبینی قرار گرفت. انجام تحلیل عاملی مستلزم وجود دو شرط است:
1)کفایت در نمونه‌گیری ،که با استفاده از مقدار کی زر– می‌یر– اوکلین (KMO)بررسی می‌شود.
2)اطمینان نسبت به اینکه ماتریس همبستگی پایه تحلیل عاملی در جامعه برابر صفر نیست. به منظور بررسی این مطلب ،از آزمون کرویت بارتلت استفاده می‌شود . اندازه های KMO و کرویت بارتلت در زیر ملاحظه می شود .
بر اساس آزمون فوق ،KMO برابر 83/0 و سطح معنادار بودن مشخصه کرویت بارتلت 000/0 است. بدین ترتیب شرایط لازم برای انجام تحلیل عاملی وجود دارد. با انجام تحلیل عاملی مشخص شد زمینه‌های انتقال تکنولوژی آموزشی در نظام آموزش عالی شامل توانایی‌هایی به شرح زیر است:
- ظرفیت جذب نظام آموزش عالی با 5 مؤلفه
- بنیان دانش نظام آموزش عالی با 5 مؤلفه
- توانایی یادگیری‌زدایی نظام آموزش عالی با 5 مؤلفه
- توانایی یادگیری نظام آموزش عالی با 5 مؤلفه
- توانایی اکتساب اطلاعات ودانش نظام آموزش عالی با 6 مؤلفه
- توانایی ترکیبی نظام آموزش عالی با 5 مؤلفه
- توانایی ائتلاف نظام آموزش عالی با 6 مؤلفه
- توانایی همکاری نظام آموزش عالی با 6 مؤلفه
- توانایی مراقبت نظام آموزش عالی با 5 مؤلفه
- توانایی شبکه‌سازی نظام آموزش عالی با 6 مؤلفه
- توانایی حل مساله نظام آموزش عالی با 6 مؤلفه
در مجموع متشکل از 5 عامل هستند؛ به عبارت دیگر ،بیشترین بار عامل و درصد واریانس توسط 5 عامل تبیین می‌شود. این 5 عامل در واقع پوشش دهندۀ بخش اعظمی از مؤلفه‌های مربوطه است. اساس حفظ و حذف مؤلفه‌ها در هر عامل، وجود بار عاملی حداقل 25/0 بود. به عبارت دیگر، اگر مؤلفه‌ای در یک عامل دارای بار عاملی حداقل 25/0 بود به عنوان مؤلفه آن عامل در نظر گرفته شده است. پس از انتخاب عامل‌ها چرخش ضرورت دارد. هدف از چرخش عامل‌ها رسیدن به یک ساختار عاملی ساده است .
جدول شمارۀ7 تعیین اندازه‌های KMO و کرویت بارتلت
ردیف | نام آزمون | نتیجه |
1 | KMO | 83 |
2 | کرویت بارتلت Approx.chi-square df sig |
14077.015 4560 000/0 |
جدول شمارۀ 8 بیان مؤلفه‌ها
مؤلفه | شماره |
جستجوی اطلاعات از منابع بیرونی، دانشگاهای قطب و سایر دانشگاها | 1 |
ضبط و ذخیره اطلاعات اکتسابی برای رجوع در آینده | 2 |
به روز کردن مستمر اطلاعات و مهارت‌ها از طریق کارگاه‌های آموزشی، مهارت‌آموزی | 3 |
تعداد اختراعات، اکتشافات و ... ثبت شده اعضای هیئت علمی | 4 |
تعداد طرح های پژوهشی اجرا شده توسط اعضای هیئت علمی | 5 |
تعداد مقالات پژوهشی اجرا شده توسط اعضای هیئت علمی به عنوان منبع تدریس | 6 |
تعداد مدارک تحصیلی اعضا در زمینۀ یکسان | 7 |
ضرورت انجام کار به صورت گروهی | 8 |
کارکنان فضایی برای تفکر و یادگیری کسب تجربه تماس غیر رسمی دارند. | 9 |
در سازمان مانعی برای تبادل و کاربرد دانش وجود ندارد | 10 |
مدیران به طور مستمر بر رشد و توسعۀ کارکنان تأکید می‌کنند و... | 11 |
کارکنان به طور مستمر مهارت‌های لازم برای طبقه‌بندی، حفظ، کاربرد دانش را کسب می‌کنند. | 12 |
کارکنان به طور مستمر برای شناسای و حل مسائل به صورت گروهی و تیمی تشویق می‌شوند . | 13 |
اکتساب اطلاعات یا دانش از دانشگاه‌های قطب، دانشکده‌ها ،مؤسسات پژوهشی ودانشگاه‌های خارج از کشور | 14 |
اکتساب اطلاعات یا دانش عملی از کتابخانه ها، اینترنت و سایر مواد چاپی | 15 |
میزانی که چند متخصص از حوزه‌های مختلف علم به پژوهش مشترک می‌پردازند . | 16 |
میزانی که اعضای سازمان از تجربه ها و دانش خود یا سازمان تفاسیر جدیدی ارائه می‌دهند | 17 |
میزانی که اعضای سازمان از فرصت‌های تکنولوژی جدید برای تولید محصولات و خدمات جدید استفاده می‌کنند. | 18 |
میزانی که اعضای سازمان به اصلاح و بهبود خود بر اساس فرصت‌های تکنولوژی جدید می‌پردازند . | 19 |
بیشتر از یک انتخاب قبل از تصمیم‌گیری نهایی مورد بررسی قرار می‌گیرد | 20 |
تصمیم‌گیران اصلی در انتخاب عقاید جدید و نوآورانه انعطاف‌پذیر هستند | 21 |
تعهد مشترک در راستای تصمیم نهایی وجود دارد. | 22 |
ساختار و عملیات سازمانی اجرای راه حل نهایی را تشویق می‌کند | 23 |
میزانی که دانشگاه با دانشگاه‌ها در خارج از مرزهای ملی پژوهش مشترک انجام می‌دهند. | 24 |
میزانی که دانشگاه‌ها با سایر سازمانهای صنعتی و مؤسسات پژوهشی برای رشد تکنولوژی و ارائۀ خدمات قرارداد دارند. | 25 |
میزانی که دانشگاه خدمات تکنولوژیکی با سایر سازمانهای صنعتی و مؤسسات پژوهشی ارائه می‌دهد. | 26 |
میزانی که اعضای سازمان حاضر هستند در موقعیت‌های موفقیت و شکست در جای یکدیگر قرار گیرند. | 27 |
میزانی که اعضای سازمان در زمانی که به هم نیاز دارند می‌توانند در دسترس باشند | 28 |
میزانی که اعضای سازمان در قضاوت های خود تسامح و تساهل دارند. | 29 |
میزانی که اعضای سازمان حاضر به آزمون عقاید و نظریه‌های خود، علی‌رغم مخالفت‌های موجود، هستند . | 30 |
همکاری بخش‌های مختلف بر اساس هدف‌های مشترک | 31 |
همکاری بخش‌های مختلف بر اساس تعهدات رسمی و دو جانبه | 32 |
سرمایه گذاری مشترک با سایر دانشگاه‌ها، مؤسسات پژوهشی و تکنولوژیکی | 33 |
سرمایه‌گذاری مشترک با سایر دانشگاه‌ها، مؤسسات تکنولوژیکی خارج از کشور برای پژوهش | 34 |
ارتباط نزدیک با سایر دانشگاه‌ها، مؤسسات پژوهشی و تکنولوژیکی خارج از کشور | 35 |
نشست‌های علمی گروه‌های علاقه‌مند: رودررو، تلفنی، کنفرانس الکترونتیکی و... | 36 |
جدول شمارۀ 9 بار عاملی مؤلفه‌ها به تفکیک عوامل بعد از چرخش
عامل | ||||
1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
14/0 | 14/0 | 15/0 | 29/0 | 14/0 |
17/0 | 15/0 | 21/0 | 34/0 | 21/0 |
17/0 | 14/0 | 17/0 | 28/0 | 24/0 |
22/0 | 15/0 | 47/0 | 23/0 | 21/0 |
22/0 | 21/0 | 36/0 | 15/0 | 47/0 |
20/0 | 21/0 | 39/0 | 14/0 | 14/0 |
34/0 | 24/0 | 36/0 | 17/0 | 20/0 |
18/0 | 18/0 | 28/0 | 15/0 | 22/0 |
44/0 | 17/0 | 19/0 | 21/0 | 23/0 |
29/0 | 21/0 | 15/0 | 14/0 | 12/0 |
26/0 | 15/0 | 14/0 | 16/0 | 15/0 |
34/0 | 22/0 | 17/0 | 18/0 | 16/0 |
31/0 | 14/0 | 16/0 | 22/0 | 12/0 |
32/0 | 15/0 | 18/0 | 23/0 | 21/0 |
21/0 | 14/0 | 16/0 | 22/0 | 12/0 |
23/0 | 53/0 | 16/0 | 14/0 | 19/0 |
21/0 | 29/0 | 15/0 | 15/0 | 17/0 |
21/0 | 55/0 | 15/0 | 21/0 | 21/0 |
23/0 | 51/0 | 16/0 | 15/0 | 23/0 |
20/0 | 65/0 | 23/0 | 24/0 | 21/0 |
18/0 | 31/0 | 21/0 | 21/0 | 21/0 |
18/0 | 47/0 | 20/0 | 17/0 | 22/0 |
15/0 | 46/0 | 24/0 | 16/0 | 23/0 |
16/0 | 16/0 | 22/0 | 11/0 | 35/0 |
22/0 | 19/0 | 23/0 | 14/0 | 36/0 |
20/0 | 12/0 | 21/0 | 24/0 | 29/0 |
14/0 | 21/0 | 20/0 | 16/0 | 54/0 |
15/0 | 22/0 | 23/0 | 20/0 | 42/0 |
24/0 | 16/0 | 14/0 | 16/0 | 36/0 |
12/0 | 19/0 | 16/0 | 19/0 | 45/0 |
16/0 | 21/0 | 15/0 | 21/0 | 45/0 |
15/0 | 22/0 | 12/0 | 22/0 | 31/0 |
12/0 | 24/0 | 24/0 | 17/0 | 64/0 |
22/0 | 23/0 | 12/0 | 22/0 | 49/0 |
23/0 | 21/0 | 19/0 | 22/0 | 47/0 |
19/0 | 21/0 | 12/0 | 23/0 | 49/0 |
جدول شمارۀ10 عوامل و مؤلفه‌ها
عامل | مؤلفه | جمع |
عامل اول | 9،10،11،12،13،14،15 | 7 |
عامل دوم | 16،17،18،19،20،21،22،23 | 8 |
عامل سوم | 8،7،6،5،4 | 5 |
عامل چهارم | 1،2،3 | 3 |
عامل پنجم | 24،25،26،27،28،29،30،31،32 ،33،34،35،36 | 13 |
جمع | 36 | |
جدول شمارۀ 10 عوامل و مؤلفه‌های آن را نشان می‌دهد، عامل اول 7 مؤلفه، عامل دوم 8 مؤلفه، عامل سوم 5 مؤلفه، عامل چهارم 3 مؤلفه و عامل پنجم 13 مؤلفه بیشترین بار عاملی را دارند. عوامل فوق بر اساس نقش آن‌ها در فرآیند انتقال تکنولوژی نام‌گذاری شدند: عامل اول شامل توانایی‌هایی از قبیل: یادگیری‌زدایی، یادگیری، اکتساب اطلاعات و دانش است ؛با توجه به ماهیت توانایی‌ها و مؤلفه‌های مربوطه، فراتوانایی واسطه‌گر نامیده شد. عامل دوم، شامل توانایی‌هایی چون ترکیب و حل مساله است؛ که فراتوانایی ترکیبی نام‌گذاری شد.عامل سوم با مؤلفه‌های تشکیل دهنده آن بر اساس نام اصلی تئوری بنیان دانش نام گرفت، عامل چهارم نیز بر اساس نام اصلی تئوری، عامل ظرفیت جذب نام گرفت و عامل پنجم شامل توانایی‌هایی همچون: مراقبت، همکاری، شبکه‌سازی و ائتلاف است که فراتوانایی کاتالیزوری نامیده شده است. جدول شمارۀ 11سلسه مراتب عوامل را با توجه به بار عاملی آن‌ها نشان می‌دهد. این پنج عامل در مجموع 54/0از واریانس کل سوال‌ها را تبیین می‌کنند.
در جدول شمارۀ 12، عامل فراتوانایی واسطه‌گر با 18% واریانس، فراتوانایی ترکیبی با 11%، بنیان دانش با 10% و ظرفیت جذب و فراتوانایی کاتالیزوری هرکدام با 7%به ترتیب رتبه‌های اول تا پنجم را به خود اختصاص داده‌اند. نتایج به همراه آزمون خی دو تک متغیری انجام شده است و همه در سطح معناداری قابل قبول هستند. نشان دهندۀ این امر است که پس از تقلیل دادهها و چرخش ماتریسی و بدست آوردن بار عاملی هر کدام از مؤلفه‌ها واریانس کل مجموعۀ بررسی شده که فراتوانایی واسطه‌گر با 18% واریانس تبین شده در بالاترین جایگاه قرار گرفت و سایر توانایی‌ها به ترتیب اولویت در جایگاه بعدی قرار
گرفته‌اند که می‌توان نتیجه گرفت که توانایی واسطه‌گر شامل اکتساب اطلاعات و دانش، یادگیری، یادگیری‌زدایی است بستر مناسب‌تری را برای انتقال تکنولوژی تبیین می‌کند بیشتر از سایر توانایی‌ها با سطح معناداری (05/0>α) است.
جدول شمارۀ11تعداد عوامل استخراج شده و بار عاملی هر یک
شاخص عامل | درصد واریانس تبیین شده | عامل | درصد تراکمی |
فراتوانایی واسطه‌گر | 18% | 1 | 18% |
فراتوانایی ترکیبی | 11% | 2 | 29% |
بنیان دانش | 10% | 3 | 39% |
ظرفیت جذب | 7% | 4 | 46% |
فراتوانایی کاتالیزوری | 7% | 5 | 54% |
جدول شمارۀ 12 آزمون خی دو تک متغیری
شاخص عامل | رتبه | Sig –x2 |
فراتوانایی واسطه گر | 1 | 000/0 |
فراتوانایی ترکیبی | 2 | 000/0 |
بنیان دانش | 3 | 001/0 |
ظرفیت جذب | 4 | 000/0 |
فراتوانایی کاتالیزوری | 5 | 001/0 |
نتیجه‌گیری
هدف اصلی این پژوهش بررسی توانایی‌های تعیین کنندۀ برای ایجاد زمینۀ انتقال تکنولوژی آموزشی در نظام آموزش عالی دانش‌آفرین است و از چشم‌انداز جامعۀ‌شناسی فرایند انتقال تکنولوژی را مورد مطالعه قرار می‌دهیم که مقوله‌ای جمعی است و با استفاده از دانش به کارگیری تکنولوژی نوین در زمینۀ نظام آموزش عالی آشکار می‌شود که چگونه نظام آموزش عالی با مجموعۀ توانایی‌های اکتسابی خود می‌تواند زمینۀ لازم را برای انتقال تکنولوژی را فراهم کند و مزیت رقابتی پایدار برای جامعه به ارمغان آورد. با توجه به آنچه از نتایج آماری حاصل شد نتایج نشان داد که تمامی توانایی‌ها برای انتقال تکنولوژی مؤثر است اما فراتوانایی واسطه‌گر که شامل اکتساب اطلاعات و دانش، یادگیری و یادگیری‌زدایی است از سایر توانایی‌ها مؤثرتر است. نتایج در مقایسه با تحقیقات نوناکا تاکه اوچی در حوزه دانش‌آفرینی، سو
منابع
1.آراسته حمیدرضا، (1387)شیوه های نوین مدیریت،مجله پژوهش وبرنامه ریزی،شماره 8 ص 90-91 2.اخوان ، پیمان ، جعفری ، مصطفی ( 1384 )، ناکامی مدیریت دانش در سازمان ها ،مجله تدبیر ، شماره 161 .ص 23-26. 3.داونپورت ، توماس و پروساک ، لارنس ( 1999 ) . مدیریت دانش . ترجمه دکتر حسین رحمان سزشت ، تهران : نشر ساپکو ، چاپ اول . 4.بزمی ،منصور(1388).ارزیابی فرآیند انتقال تکنولوژی از دیدگاه مدیریت تکنولوژی ،مقالات همایش ملی توسعه فن آوری ،45-53. 5.ترکان،امین.(1388)،عوامل ایجاد موفقیت در انتقال تکنولوژی ،مجله رهیافت ،شماره 29 ص 15-.25 6.دفت ،ریچارد ال. (1387)،تئوری و طراحی سازمان ، ترجمه علی پارسائیان ،سید محمد اعرابی،تهران انتشارات دفتر پژوهشهای فرهنگی. 7.زارع،علی.(1388). ارزیابی همکاری تکنولوژیکی آموزشی و ارائه الگو مناسب ، تهران ،ص 91-97.
|
(2005) در حوزۀ تکنولوژی مطابقت دارد ولی با ساختار غیر خطی ری کرافت مطابقت ندارد. زیرا این پژوهش مبین ساختاری خطی است. همچنین انتقال تکنولوژی خاص زمینۀ اجتماعی است و بر مبنای دانش‌آفرینی سازمانی، انتقال تکنولوژی نتیجۀ تعاملات پویای اجتماعی است. با وجود این که سازمان‌ها بدون افراد نمی‌توانند نقشی در انتقال تکنولوژی داشته باشند پیشنهاد مهم برای تحقیقات آینده این است که وظیفه سازمان، حمایت و ارائۀ زمینه برای گفت و گو، بحث و سهیم‌سازی تجربه و انتقال تکنولوژی است و سازمان‌ها علاوه بر انتقال تکنولوژی که یکی از ابعاد دانش است باید به بعد انسانی آن نیز بپردازند و با توجه به اینکه نظام آموزش عالی از نظر اندازه، وسعت و تنوع سرمایه‌های هوشی یکی از گسترده‌ترین نهادهای اجتماعی رسمی است؛ می‌تواند زمینۀ مناسب برای این جریان(انتقال تکنولوژی) را فراهم کند وتکنولوژی نوین را قابلیت اصلی انعطاف‌پذیر خود قرار دهد.
8.زهتابچیان،محمد حسین ،(1390) انتقال تکنولوژی، مجله رهیافت ،شماره64، ص 1-7.
9.فقیه نصیری ،مریم (1391) تکنولوژِی آموزشی و توسعه علمی ،مجله پیام دانشگاه آموزگاری تاجیکستان شماره (39)3 –دوشنبه.
10.فقیه نصیری ،مریم (1391) نقش روابط بین الملل درپیدایش تکنولوژی نوین ،مجله مسئله های پداگوژِی و آموزشی دانشگاه آموزگاری قرقان تپه تاجیکستان شماره (1)3 –دوشنبه.
11.Barabasi,albert-laszlo.(2002).the new science network.[online].www.cioinsight.com/article2/0,1397,1454795,00.asp.[2010/9].
12.Blomqvist, K, & Levy,l (2005).Collaboration Capability –A Focal Concept In Knowledge Creation and collaborative innovation in Networks(online)www.impgrom.org/uploads/paper/4503.[2011/4/4].
13.Blomqvist, K, & Levy, l(2005).Collaboration Capability –A Focal
Concept In Knowledge Creation and collaborative innovation in Networks vol3 (2)pp:99-120.
14.Cohen,w.m&levinthal.d.a.(1990).absorptive capacity :a new perspective on learning and innovation.administrative science quarterly vol35(1):pp128-152.coase.r.h.(1937).
15.chen , muyen ; chen , Ann – Opin ( 2006 ) . Knowledge management performance evalution . Journal of information science ( 2006 ) Http : // Jis . sagepub . com< 88/2/15 >.
16.Department of Electronic commcrce management , Nanhna . University. No 32 . chung – kengli – daling , chiayi 62248 taiwan . Roc Maech 2009 .
17.Dianneford . @ lueenuniversity at kingeston trust and knowledge Managemend the seeds of success .http : www . business . queensu . ca / kbe . June 10/2009 .
18.Expert systems with Applications . Volume 36 . Issue 8 october 2009 .
19.Gustavsson, bengt.(2005).the transcendentcharacter of company. international journal of hman resourcesdevelopmentandmanagement.vol3,no1pp:17-28.
20.Gustavsson, bengt.1999.three cases and some ideas on individual and organizational re-and unlearning.[online].presented at 6:th workshop on managerialand organizational cogntiton. university ofessex, England,june1- 3 www.fek.su.se/home/gus/papers/essexpaper.htm.[2011/3/1].
21.Huang,hsiu-mei,&liaw,shu-sheng. (2004). the framework of knowledge creation for online learningenvironments.[online],www.cjlt.ca/contact.html.[2010/06/19].
22.International Journal of progeet management 4 – 2009 . Volume 27 .Issue 6 . August 2009 – 638 – 648 . Seffeyk . pinto – Dennisp . Sleven .
23.Kothuri, Smita. (2002).Knowledge in Organizations Definition, Creation, and Harvesting. [Online]. www.gse.harvard.edu. [2010/3/5].
24.Nonaka,Ikujiro,& Campose, Eduardo Bueno,& Pablose ,Patricia Ordonez de&,Reinmoeller,Patreck.(2006).Knowledge,management,in,japan .International journal of Learning and Intellectual, Vol. 3,No.2.pp 107-108.
25.Soo,C.W,Midgley,D.F.Devinney,T.M.(2003). The Role of Knowledge Quality in FirmPerformance.[Online]www.alba.edu.gr. [2010/3/4].
26.Teece,david,&pisano,gary.(2001).thedynamic capabilities of firms:an introduction .industrial and corporate change.3(3):pp:537-556.
27.Un,c.annique.(2002).complements or substitutes:organization and project team stratges for developing the capability to mobilize and create new knowledge .[online].www.druid.dk/conferences.[2010/9/22].
28.Vilber,anker lund.(2005).absorptive capacity and innovative performance:a human capital approach.68.pp:15-29.
29.VonKrogh,George,&Ichijo,Kazuo,&Nonaka,Ikujiro.(2000).EnablingKnowledge Creation:How to Unlock the Mystery of Tacit Knowledge and release the Power of Innovation. NewYork: Oxford University Press.vol.2,NO.1pp.105-120.
30.VonKrongh,George,&Nonaka,Ikujiro,&Nishiguchi,Toshihiro.(2006)Eds.(20200). Knowledsge Creation: A Source of Value. New York:Palagrave. pp:123-129.
