بن‌مایه‌های فکری اثرگذار در شعر حکیم سنایی غزنوی
الموضوعات :
1 - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کاشان
الکلمات المفتاحية: کلیدواژه‌ها: شعر فارسی, عرفان, قلندریه, شطح, سنایی‌غزنوی,
ملخص المقالة :
چکیده سنايي غزنوی، عارف حکیم و شاعری است که ابتکار شعر عارفانه و حکیمانه فارسی را در اختیار دارد و حال و هوایی تازه را در ادبیات فارسی ایجاد کرده‌است و به نوعی دوران ساز است. کسی که توانسته به خوبی قالب‌های شعر فارسی، بالاخص مثنوی و قصیده را در خدمت معانی عرفانی و شعر تعلیمی قرار دهد. اغراق نیست اگر بگوییم شعر عرفانی ایران با جایگاه و مرتبه‌ای که دارد، مدیون نبوغ سنایی است. او شاعری برخوردار از روحی زلال و شفاف است، که نه از رهگذر دینداری جماعت، بلکه از رهگذر دین خود و با برداشت خاص خود با خدا، انسان و اجتماع، روبه‌رو می‌شود. در حالی که شاعران هم‌دورة وی، معمولا در دربارها به مدح و ستايش شاهان و اربابان زور و زر مشغول و ملازمان همیشگی درگاه سلاطين بوده‌اند و زندگي‌شان از راه دريافت صله تأمين مي‌شده‌است؛ سنايي، با اندیشه‌های منحصرش، اوضاع نابسامان روزگار خويش را مورد نقد قرار داده‌است. این پژوهش به بررسی و طبقه‌بندی بن‌مایه‌های فکری اثرگذار در شعر و جهان‌بینی سنایی پرداخته‌است.
فهرست منابع:
ـ قرآن مجید. #
ـ ابن عربی(1389). فصوص‌الحکم. توضیح و تحلیل محمد علی موحد و صمد موحد. تهران: کارنامه.#
ـ ابن عربی، محیی‌الدین(1375). رسائل ابن عربی به تصحیح نجیب مایل هروی. تهران: مولوی.#
ـ افراسیاب‌پور، علی اکبر(1386). عرفان سنایی. ادیان و عرفان.سال پنجم. شماره 18. زمستان. صص13-47.#
ـ انصاری، عبدالله بن محمد(1377). مجموعه رسائل فارسی خواجه عبدالله انصاری به تصحیح و مقدمه محمد سرور مولایی. تهران: انتشارات توس.#
ـ انصاری(1388). صد میدان؛ بررسی و تصحیح متن، توضیحات و فهرست‌ها از سهیلا موسوی سیرجانی. تهران: زوار.#
ـ بقلی شیرازی، شیخ روزبهان(1374). شرح شطحیات به کوشش هنری کوربن. تهران: طهوری.#
ـ پورنامداریان، تقی(1380). در سایه‌ی آفتاب. تهران: سخن. #
ـ ترینی قندهاری، نظام الدین(1374). قواعد‌العرفا و آداب‌الشعرا. تهران: انتشارات سروش.#
ـ درگاهی، محمود(1373). طلایه‌دار طریقت. چاپ اول. کرمان: موسسه فرهنگی و انتشارات ستارگان.#
ـ دهخدا، علی اکبر(1377). لغت نامه دهخدا. چاپ دوم. تهران: سازمان انتشارات لغت نامه.#
ـ دهخدا، علی اکبر(1363). امثال و حکم. جلد 1. چاپ ششم. تهران: امیرکبیر.#
ـ رجایی بخارایی، احمد علی(1375). فرهنگ اشعار حافظ. تهران: علمی.#
ـ سنایی غزنوی(1362). دیوان سنایی به سعی و اهتمام مدرس رضوی. انتشارات سنایی.#
ـ سنایی غزنوی(1377). حدیقه الحقیقه. به اهتمام مدرس رضوی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران. #
ـ شفیعی کدکنی، محمدرضا(1378). زبور پارسی. تهران: آگاه.#
ـ شفیعی کدکنی، محمدرضا(1386). قلندریه در تاریخ. تهران: سخن.#
ـ شفیعی کدکنی، محمد رضا( 1373). در اقلیم روشنایی. تهران: انتشارات آگاه. #
ـ طایفی، شیرزاد، شاهسوند، عاطفه(1392). بررسی قلندریات در دیوان عطار نیشابوری. مجله ادیان و عرفان. سال چهل و پنجم. شماره دوم. پاییز و زمستان.#
ـ عزالدین محمود کاشانی(1386). مصباح‌الهدایه و مفتاح‌الکفایه؛ به تصحیح جلال الدین همایی. تهران: نشر هما.#
ـ فتوحی، محمود، محمدخانی، علی‌اصغر(1385). شوریده‌ای در غزنه، اندیشه‌ها و آثار حکیم سنایی. تهران: سخن.#
ـ قرائتي، محسن(1392). تفسير نور(دورۀ ده جلدي). جلد ششم. تهران: مركز فرهنگي درسهايي از قرآن.#
ـ محمد بن منور(1376). اسرار‌التوحید فی مقامات شیخ ابی‌سعید. مقدمه، تصحیح و تعلیقات محمدرضا شفیعی‌کدکنی. تهران:آگاه.#
ـ میرحسینی، سید محمد(1390). بررسی تطبیقی زهدیات ابونواس و سنایی. نشریه ادبیات تطبیقی دانشگاه شهید باهنر کرمان. سال سوم. شماره 5.#
ـ نجم رازی، عبدالله بن محمد(1373). مرصادالعباد، به اهتمام محمد امین ریاحی. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.#
ـ نسفی، ابوحفض عمر(1326). شرح العقاید النسفیه. طابع و ناشری قدیمی یوسف ضیاء اسلامبول.#
ـ وزین‌پور، نادر(1374). مداح داغ ننگ بر سیمای ادب فارسی، چاپ اول. تهران: انتشارات معین.#
ـ یثربی، سید یحیی(1384). عرفان نظری. قم: بوستان کتاب.#
