کارآمدی درمان شناختی رفتاری متمرکز بر آسيب بر علايم خلقی و جسمی کودکان دارای سابقۀ آسيب بين فردی
الموضوعات :سمیه شهابی وند 1 , افروز افشاری 2 , لیلا چراغ ملایی 3
1 - گروه روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران
2 - گروه روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران
3 - گروه روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران
الکلمات المفتاحية: آسيب بينفردي, درمان شناختي رفتاري متمرکز بر آسيب, علائم جسمي, علائم خلقي ,
ملخص المقالة :
اين پژوهش با هدف بررسی کارآمدی درمان شناختی رفتاری متمرکز بر آسيب بر کاهش علايم جسمی و خلقی کودکان دارای سابقۀ آسيب بين فردی انجام شد. پژوهش حاضر يک مطالعۀ آزمايشي تک موردی همراه با طرح خطوط پايه چندگانه و جامعۀ آن شامل تمامی دانش آموزان ابتدايی (پسر و دختر) در سال تحصيلي 98-99 در شهرستان سقز بود. از طريق نمونه گيری در دسترس تعداد 4 دانش آموز (8-12 ساله) با سابقۀ آسيب بين فردی، به عنوان نمونه انتخاب شدند. فرم والد و کودک پرسشنامه رويدادهای آسيب زای زندگی (LITE-P, LITE-C)، مقياس گزارش کودک و والد از علائم پس ضربهای (CROPS, PROPS) و از مقياس شکايات روان تنی تاکاتا ساکاتا در مرحلۀ خط پايه (A)، دو جلسه اول، دو جلسه ميانی، دو جلسه پايانی و همچنين بعد از پايان مداخله در جلسات پيگيري استفاده شد. در مرحلة آزمايشي (B) هر کدام از اين چهار نفر به طور ميانگين تحت 14 جلسه درمان با پروتوکل TF-CBT به صورت انفرادی قرار گرفتند. برای تجزيه و تحليل داده ها از نرم افزار SPSS-25 و تحليل نموداری، تعيين درصد بهبودی، همچنين شاخص های آمار توصيفی، تحليل واريانس با اندازه گيری مکرر و t همبسته استفاده گرديد. نتايج نشان داد که پيشرفت های بالينی و آماری معني داری در کاهش علائم جسمی و خلقی کودکان و همچنين کاهش علائم اختلال استرس پس از سانحه آنها به دست آمد که در 3 هفته پيگيری هم اين پيشرفت ها حفظ شدند. به اين ترتيب درمان مذکور بر کاهش علائم خلقی و جسمی کودکان داراي سابقۀ آسيب بين فردی مؤثر است.
اسماعیلی، م.، شکیبایی، ف.، یعقوبیان، ف.، سبزیان، س.، مهدوی، س. (1392). اثربخشی مداخله رفتاري- شناختي متمرکز بر تروما بر توانایی و مشکالت فرزندان نوجوان دختر 16-13 سال (شاهد و ايثارگر). فصلنامه روانشناسی نظامی؛ 14(4)، 45-35.
جابر قادری، ن.، بابایی، الف.، نوری، ک.، زادمیر، ن.، نوری، ر.، کاظمی، م.، حسینی، ل.، شریفی، و.، مرادی، م. (1387). فراوانی حوادث آسیبزای زندگی و اثرات روانشناختی آن در کودکان مدرسه رو 7-15 ساله شهر کرمانشاه. فصلنامه علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه؛ 12(1)، 190-201.
حاجلو، ن. (1391). ویژگیهای روانسنجی مقیاس شکایات روانتنی تاکاتا و ساکاتا در بین دانشجویان دانشگاه محقق اردبیلی. تحقیقات علوم رفتاری؛ 10(3)، 204-212.
رجبی، س. (1395). اثربخشی روشهای رفتار درمانی شناختی متمرکز بر تروما و روایت درمانی مواجهای بر کاهش مشکلات رفتاری- هیجانی نوجوانان دارای نشانههای استرس پس از سانحه. رساله دكترای تخصصي رشتة روانشناسي، دانشگاه محقق اردبیلی.
سالمی، ص.، نعامی، ع. ز.، زرگر، ی.، داودی، الف. (1395). اثربخشی درمان شناختی رفتاری متمرکز بر تروما بر شایستگی اجتماعی و تنظیم هیجانی کودکان آزاردیده. پژوهشهای روانشناسی اجتماعی؛ 6(23)، 65-76.
سالمی، ص.، نعامی، ع. ز.، زرگر، ی.، داودی، الف. (1396). اثربخشی روش شناختی رفتاری متمرکز بر تروما بر رشد پس از سانحه در کودکان آزاردیده. روان پرستاری؛ ۵ (۱)، ۱۵-۲۱.
معینی، ن. الف. (1397). مقایسه اثربخشی درمان شناختی رفتاری متمرکز بر تروما (TF-CBT) و درمان مدیریت تروما (TMT) بر کاهش علایم پس آسیبی در دانشآموزان داغدیده. رساله دکتری تخصصی رشتة روانشناسی. دانشگاه محقق اردبیلی.
منصوری، س. (1394). اثربخشی درمان شناختی رفتاری مبتنی بر آسیب بر کاهش افسردگی، اضطراب و شرم و افزایش حمایت والدین نوجوانان قربانی سوء استفادهی جنسی شهرستان اهواز. پایاننامه کارشناسی ارشد مشاوره خانواده، دانشگاه شهید چمران اهواز.
محمداسماعیل، الف.، علی پور، الف. (۱۳۸۱). بررسی مقدماتی اعتبار و روایی و تعیین نقاط برش اختلال های پرسشنامه علایم مرضی کودکان(CSI-4). فصلنامه كودكان استثنايي؛ 2( 3)، 239-254.
Allen, B. (2018). Implementing trauma-focused cognitive-behavioral therapy (TF-CBT) with preteen children displaying problematic sexual behavior. Cognitive and Behavioral Practice, 25(2), 240-249.
Allen, B., Johnson, J. C. (2012). Utilization and implementation of trauma-focused cognitive behavioral therapy for the treatment of maltreated children. Child Maltreatment Journal of the American Professional Society on the Abuse of Children, 17(1), 80-85.
Ascienzo, S., Sprang, G., & Eslinger, J. (2020). Disseminating TF‐CBT: A Mixed Methods Investigation of Clinician Perspectives and the Impact of Training Format and Formalized Problem‐Solving Approaches on Implementation Outcomes. Journal of evaluation in clinical practice, 26(6), 1657-1668.
Asselmann, E., Wittchen, H. U., Lieb, R., Perkonigg, A., & Beesdo-Baum, K. (2018). Incident mental disorders in the aftermath of traumatic events: A prospective-longitudinal community study. Journal of affective disorders, 227, 82-89.
Barlow, D. H., Nock, M., & Hersen, M. (2009). Single case experimental designs: Strategies for studying behavior for change (No. Sirsi) i9780205474554).
Bell, V., Robinson, B., Katona, C., Fett, A. K., & Shergill, S. (2019). When trust is lost: the impact of interpersonal trauma on social interactions. Psychological medicine, 49(6), 1041- 1046.
Bisson, J. I., Ehlers, A., Matthews, R., Pilling, S., Richards, D., & Turner, S. (2007). Psychological treatments for chronic post-traumatic stress disorder: Systematic review and meta-analysis. The British journal of psychiatry, 190(2), 97-104.
Cary, C. E., & McMillen, J. C. (2012). The data behind the dissemination: A systematic review of trauma-focused cognitive behavioral therapy for use with children and youth. Children and Youth Services Review, 34(4), 748-757.
Charak, R., Ford, J. D., Modrowski, C. A., & Kerig, P. K. (2019). Polyvictimization, emotion dysregulation, symptoms of posttraumatic stress disorder, and behavioral health problems among justice-involved youth: A latent class analysis. Journal of abnormal child psychology, 47(2), 287-298.
Church, D. (2014). Reductions in pain, depression, and anxiety symptoms after PTSD remediation in veterans. Explore, 10(3), 162-169.
Cohen, J.A., Berliner, L., Mannarino, A. (2010). Trauma focused CBT for children with co-occurring trauma and behavior problems. Child Abuse & Neglect, 34, 215-224.
Cohen, J. A., Deblinger, E., & Mannarino, A. P. (2018). Trauma-focused cognitive behavioral therapy for children and families. Psychotherapy Research, 28(1), 47-57.
Conway, Melissa M., “Trauma-Focused Cognitive Behavior Therapy with Children and Adolescents: A Systematic Review” (2016). Social Work Master’s Clinical Research Papers. 679.
Deblinger, E., Pollio, E., Runyon, M. K., & Steer, R. A. (2017). Improvements in personal resiliency among youth who have completed trauma-focused cognitive behavioral therapy: A preliminary examination. Child abuse & neglect, 65, 132-139.
Erermiş, S., Bellibaş, E., Ozbaran, B., Büküşoğlu, N. D., Altintoprak, E., Bildik, T., & Cetin, S. K. (2009). Temperamental characteristics of mothers of preschool children with separation anxiety disorder. Turk Psikiyatri Derg, 20(1), 14-21.
Geng, F., Zhou, Y., Liang, Y., Zheng, X., Li, Y., Chen, X., & Fan, F. (2019). Posttraumatic stress disorder and psychiatric comorbidity among adolescent earthquake survivors: a longitudinal cohort study. Journal of abnormal child psychology, 47(4), 671-681.
Goldbeck, L., Muche, R., Sachser, C., Tutus, D., & Rosner, R. (2016). Effectiveness of trauma-focused cognitive behavioral therapy for children and adolescents: A randomized controlled trial in eight German mental health clinics. Psychotherapy and Psychosomatics, 85(3), 159-170.
Greenwald, R. (1997) . Life incidence of traumatic events–student and parent forms. Autho, PP.3-4
Greenwald, R. and Rubin, A. (1999). Assessment of posttraumatic symptoms in children: Development and preliminary validation of parent and child scales, Research on Social Work Practice, 9, 61-75.
Gupta, M. A. (2013). Review of somatic symptoms in post-traumatic stress disorder. International Review of Psychiatry, 25(1), 86-99.
Happer, K., Brown, E. J., & Sharma-Patel, K. (2017). Children’s resilience and trauma-specific cognitive behavioral therapy: Comparing resilience as an outcome, a trait, and a process. Child abuse & neglect, 73, 30-41.
Jonson-Reid, M., & Wideman, E. (2017). Trauma and very young children. Child and Adolescent Psychiatric Clinics, 26(3), 477-490.
Kameoka, S., Yagi, J., Arai, Y., Nosaka, S., Saito, A., Miyake, W., ... & Asukai, N. (2015). Feasibility of trauma-focused cognitive behavioral therapy for traumatized children in Japan: a Pilot Study. International Journal of Mental Health Systems, 9(1), 26.
Ketcheson, F., Cyr St, K., King, L., & Richardson, J. D. (2018). Influence of PTSD and MDD on somatic symptoms in treatment-seeking military members and Veterans. Journal of Military, Veteran and Family Health, 4(2), 101-109.
Kolaitis, G. (2017). Trauma and post-traumatic stress disorder in children and adolescents. European Journal of Psychotraumatology, 8(sup4), 1351198.
Konanur, S., Muller, R. T., Cinamon, J. S., Thornback, K., & Zorzella, K. P. (2015). Effectiveness of trauma-focused cognitive behavioral therapy in a community-based program. Child abuse & neglect, 50, 159-170.
Leenarts, L. E., Diehle, J., Doreleijers, T. A., Jansma, E. P., & Lindauer, R. J. (2013). Evidence-based treatments for children with trauma-related psychopathology as a result of childhood maltreatment: a systematic review. European child & adolescent psychiatry, 22(5), 269-283.
Lenz, A. S., & Hollenbaugh, K. M. (2015). Meta-analysis of trauma-focused cognitive behavioral therapy for treating PTSD and co-occurring depression among children and adolescents. Counseling Outcome Research and Evaluation, 6(1), 18-32.
López-Martínez, A. E., Serrano-Ibáñez, E. R., Ruiz-Párraga, G. T., Gómez-Pérez, L., Ramírez-Maestre, C., & Esteve, R. (2018). Physical health consequences of interpersonal trauma: A systematic review of the role of psychological variables. Trauma, Violence, & Abuse, 19(3), 305-322.
Malas, N., Ortiz-Aguayo, R., Giles, L., & Ibeziako, P. (2017). Pediatric somatic symptom disorders. Current Psychiatry Reports, 19(2), 11.
Márquez, Y. I., Deblinger, E., & Dovi, A. T. (2020). The value of trauma-focused cognitive behavioral therapy (TF-CBT) in addressing the therapeutic needs of trafficked youth: A case study. Cognitive and Behavioral Practice, 27(3), 253-269.
Mavranezouli, I., Megnin-Viggars, O., Daly, C., Dias, S., Stockton, S., Meiser-Stedman, R., ... & Pilling, S. (2020). Psychological and psychosocial treatments for children and young people with post-traumatic stress disorder: a network meta-analysis. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 61(1), 18-29.
Milligan‐Saville, J. S., Paterson, H. M., Harkness, E. L., Marsh, A. M., Dobson, M., Kemp, R. I., ... & Harvey, S. B. (2017). The amplification of common somatic symptoms by posttraumatic stress disorder in firefighters. Journal of traumatic stress, 30(2), 142-148.
Moore, L. J., & Boehnlein, J. K. (1991). Posttraumatic stress disorder, depression, and somatic symptoms in U.S. Mien patients. Journal of Nervous and Mental Disease, 179(12), 728–733. https://doi.org/10.1097/00005053-199112000-00003
Morgan-Mullane, A. (2018). Trauma focused cognitive behavioral therapy with children of incarcerated parents. Clinical Social Work Journal, 46(3), 200-209.
O’Donnell, K., Dorsey, S., Gong, W., Ostermann, J., Whetten, R., Cohen, J. A., ... & Whetten, K. (2014). Treating maladaptive grief and posttraumatic stress symptoms in orphaned children in Tanzania: Group‐based trauma‐focused cognitive–behavioral therapy. Journal of Traumatic Stress, 27(6), 664-671.
Ouagazzal, O., & Boudoukha, A. H. (2019). Assessing exposure to traumatic events: Construction and validation of the Inventory of Traumatic Events (IET). Journal de Thérapie Comportementale et Cognitive, 29(2), 67-74.
Rodriguez-Rey R, Palacios A, Alonso-Tapia J, Perez E, Alvarez E, Coca A, et al.( 2016). Posttraumatic growth in pediatric intensive care personnel: Dependence on resilience and coping strategies. Psychol Trauma.
Sachser, C., Keller, F., & Goldbeck, L. (2017). Complex PTSD as proposed for ICD‐11: validation of a new disorder in children and adolescents and their response to Trauma‐Focused Cognitive Behavioral Therapy. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 58(2), 160-168.
Schnurr, P. P. (2017). Focusing on trauma-focused psychotherapy for posttraumatic stress disorder. Current opinion in psychology, 14, 56-60.
Suveg, C., Hudson, J. L., Brewer, G., Flannery-Schroeder, E., Gosch, E., & Kendall, P. C. (2009). Cognitive-behavioral therapy for anxiety-disordered youth: Secondary outcomes from a randomized clinical trial evaluating child and family modalities.Journal of anxiety disorders, 23(3), 341-349.
Takata Y, Sakata Y. (2004). Development of a psychosomatic complaints scale for adolescents. Psychiatry Clin Neurosci; 58(1), 3-7.
Unterhitzenberger, J., Wintersohl, S., Lang, M., König, J., & Rosner, R. (2019). Providing manualized individual trauma-focused CBT to unaccompanied refugee minors with uncertain residence status: a pilot study. Child and adolescent psychiatry and mental health, 13(1), 22.
Wang, D. C., Aten, J. D., Boan, D., Jean-Charles, W., Griff, K. P., Valcin, V. C., ... & Abouezzeddine, T. (2016). Culturally adapted spiritually oriented trauma-focused cognitive–behavioral therapy for child survivors of restavek. Spirituality in Clinical Practice, 3(4), 224.
Woodhouse, S., Brown, R., & Ayers, S. (2018). A social model of posttraumatic stress disorder: Interpersonal trauma, attachment, group identification, disclosure, social acknowledgement, and negative cognitions. Journal of Theoretical Social Psychology, 2(2), 35-48.
Woody, J.D., Anderson, D.K., D’Souza, H.J., Baxter, B., and Schubauer, J. (2015). Dissemination of trauma-focused cognitive-behavioral therapy: a follow-up study of practitioners’ knowledge and implementation. Journal of Evidence-Informed Social Work, 12, 289-301.
Zhang, Y., Zhang, J., Zhu, S., Du, C., & Zhang, W. (2015). Prevalence and predictors of somatic symptoms among child and adolescents with probable posttraumatic stress disorder: a cross-sectional study conducted in 21 primary and secondary schools after an earthquake. PloS one, 10(9), e0137101.
