ارزیابی عملکرد و رتبهبندی شرکتهای بیمه ایران با استفاده از رویکرد کارت امتیازی متوازن با روش وزندهی آنتروپی شانون و تکنیک ویکورخاکستری
الموضوعات :سیده وفا موسوی 1 , محمد حسن کامفیروزی 2
1 - کارشناسی ارشد مهندسی صنایع، دانشگاه سیستان و بلوچستان
2 - دانشجوی دکتری مدیریت سیستم دانشگاه جامع امام حسین (ع).
الکلمات المفتاحية: اعداد خاکستری سه پارامتره, ویکورخاکستری, تصمیم گیری چندمعیاره, کارت امتیازی متوازن (BSC), آنتروپی شانون,
ملخص المقالة :
ارزیابی عملکرد، ضرورتی بنیادین در رویارویی و سازگاری با تحولات و بهبود مستمر فعالیتهاست. شرکتهای بیمه برای تعیین موقعیت فعلی خود و بقا و پیشرفت در دنیای رقابتی امروز باید به طور مستمر از روشها و الگوهایی در جهت ارزیابی و بهبود عملکرد خود و فعالیتهای جاری در سازمان بهره گیرند. در این مقاله قصد داریم به ارزیابی عملکرد شرکتهای بیمه با روش وزندهی آنتروپی شانون و رتبهبندی با روش ویکورخاکستری بپردازیم. ارزیابی عملکرد را براساس روش کارت امتیازی متوازن پیاده کردهایم. افزون بر این بهجای استفاده از متغیرهای زبانی و اعداد قطعی از اعداد خاکستری سه پارامتره استفاده میکنیم. روش ویکورخاکستری یکی از رویکردهای جدید توسعهیافته تصمیمگیری چندمعیاره در شرایط عدم قطعیت، میباشد. در این مقاله مطالعه موردی بر روی پنج شرکت بیمه صورت گرفته است. بعد از توزیع پرسشنامه و نظرخواهی از خبرگان و انجام محاسبات با استفاده از وزنهای نهایی حاصل از روش آنتروپی شانون، مقدار ویکور خاکستری هر شرکت مشخص شد. این مقدار برای شرکت بیمه ملت (0.9334) بیشترین میزان و برای شرکت بیمه دانا (0) کمترین میزان را بدست آورده است. بر همین اساس بیمه دانا رتبه اول، بیمه ایران رتبه دوم، بیمه البرز رتبه سوم، بیمه آسیا رتبه چهارم و بیمه ملت رتبه پنجم را بدست آوردهاند.
آرانی، شکرالله خواجوی.، فتاحی نافچی، حسن.، قدیریان، محمدحسین. (1394). رتبه بندی و ارزیابی عملکرد مالی شرکتهای صنایع مختلف بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از مدل ترکیبی فازی – AHP – ویکور. دانش حسابرسی. پائیز.
ابویی، فاطمه.، میردهقان اشکذری، سیدمحمد.، شفیعی رودپشتی، میثم. (1391).ارزیابی کارایی شرکتهای بیمه در ایران. فصلنامه اقتصاد و تجارت نوین. بهار، ص 218-201.
بنیادی نائینی، علی.، کامفیروزی، محمدحسن. (1392). ارائه یک مدل استوار به منظور انتخاب تأمین کننده در زنجیره تأمین با رویکرد تلفیقی تحلیل سلسله مراتبی - بولزای و روش رتبه بندی پاف بر روی اعداد خاکستری سه پارامتره. نشریه علمی پژوهشی مدیریت فردا. بهار.
پرجمی سرقین، مریم.، راعی، رضا. (1394). رتبه بندی شرکتهای بیمه براساس نسبتها و متغیرهای مالی با استفاده از روش های تصمیم گیری چندشاخصه (MADM). پژوهشنامه بیمه. زمستان، ص 108-85.
پورکاظمی، محمدحسین.، صمصامی، حسین.، ابراهیمی قوام آبادی، خدیجه. (1390). اندازه گیری کارایی و بهره وری شرکتهای بیمه دولتی و خصوصی با استفاده از تکنیک تحلیل پوششی دادهها و شاخص مالمکوئیست. پژوهشنامه بیمه( صنعت بیمه سابق). زمستان،26-1.
جعفری اسکندری، میثم.، علی احمدی، علیرضا.، کامفیروزی، محمدحسن. (1393). تلفیق روشهای بولزای و ویکور برای تصمیمگیری چندمعیاره با اعداد خاکستری سه پارامتره. نشریه بین المللی مهندسی صنایع و مدیریت تولید. اسفند، ص 437-432.
جعفری اسکندری، میثم.، کشوری، محمدرضا. (1394). کاربرد مدل تلفیقی کارت امتیازی متوازن پویا و تحلیل پوششی دادهها به منظور ارزیابی عملکرد مراکز صداوسیما (مطالعه موردی: صداوسیمای مرکز لرستان).
حمیدی، ناصر.، والافر، محمدعلی. (1394). استفاده از روش درجه امکان خاکستری به منظور رتبه بندی پروژههای استراتژیک در سازمان (مطالعه موردی: گروه مپنا). مدیریت صنعتی. تابستان، ص 284-259.
سرلک، نرگس.، صفری، امیر.، آلانی، حمیده. (1392). ارزیابی عملکرد پرتفوي سرمایه گذاري شرکتهاي بیمه پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. پژوهشنامه بیمه. پائیز، ص 123-101.
صلواتی، عادل.، ویسی، حاجی.، خزدوزی، بیژن.، حسنی، کاوه. (1391). ارزیابی عملکرد امور مالیاتی براساس مدل کارت امتیازی متوازن. فرایند مدیریت و توسعه. پائیز.
صیادی، محمدکاظم.، حیدری، مجید.، شهانقی، کامران. (1386). توسعه روش VIKOR برای مسائل تصمیمگیری با دادههای بازهای. اولین کنفرانس بین المللی انجمن ایرانی تحقیق در عملیات. بهمن.
والمحمدی، چنگیز.، فیروزه، نگین. (1389). ارزیابی عملکرد سازمان با استفاده از تکنیک BSC (مطالعه موردی). پژوهشگر(فصلنامهمدیریت). تابستان.
عرب مازیار، علیاکبر.، حسینی، میرزاحسن.، شفیعی، زینب. (1388). ارزیابی عملکرد امور مالیاتی شهر تهران براساس مدل کارت امتیازیمتوازن(BSC). پژوهشنامه مالیات. بهار، ص 30-9.
کامفیروزی، محمدحسن.، جعفری اسکندری، میثم.، علی احمدی، علیرضا.، فردوسی، نیر. (1393). وزندهی معیارهای ارزیابی عملکرد شرکتها با رویکرد کارت امتیازی متوازن با استفاده از روش ترکیبی ارزش شاپلی. مدیریت تولید و عملیات، ص 124-113.
مطهری، سعید. (1392). وزندهی و رتبهبندی شاخصهای ارزیابی عملکرد سازمان با تلفیق روش کارت امتیازی متوازن، تکنیکهای تصمیمگیری چند معیاره و منطق فازی (مطالعه موردی یکی از سازمانهای دولتی استان یزد). دومین کنفرانس ملی حسابداری، مدیریت مالی و سرمایه گذاری. اسفند.
مظفری، محمدمهدی. (1394). انتخاب تأمین کننده با رویکرد تلفیقی فرایند تحلیل سلسله مراتبی دلفی فازی و روش ویکور خاکستری. نشریه علمی پژوهشی مدیریت فردا. تابستان.
مؤتمنی، علیرضا.، فتاحی، وحید.، کریمی، سیدمحمد. (1391). ارزیابی عملکرد شعب یک شرکت بیمه با استفاده از رویکرد تلفیقی کارت امتیازی متوازن و تکنیکهای MADM فازی. پژوهشنامه بیمه (صنعت بیمه سابق). پائیز، ص 69-51.
یاری، جعفر. (1389). ارزیابی و رتبهبندی شرکتهای بیمه در ایران چشم اندازها و چالشها. تازههای جهان بیمه. خرداد و تیر، ص 51-33.
Chuang, T., Chang, Y. (2014). Comparison of physical characteristics between Rana latouchtii and Rana adenopleura using grey system theory and Artificial Neural Network. Ecological Engineering, 223–232
Eling, M., Luhnen, M. (2010). Efficiency in the international insurance industry: a cross- contry comparison, Jornal of Banking & Finance, vol. 34, no. 7
. Felicio, J., Rodriguse, R. (2015). Organizational factors and customers' motivation effect on insurance companies' performance. Journal of Business Research,1622–1629
Jalalioon, N., Abo Bakar, N., Taherdoost,H. (2014). Propuse a methodology to implement balanced scorecard for operational appraisal of industrial groups. Procedia Technology, 659-666
. Kao, Ch., Hwang, Sh. (2008). Efficiency decomposition in two- stage data envelopment analysis: An application to non- life insurance companies in taiwan. European Journal of Operation Research,185: 418-429
, Li,G., Yamaguchi, D., Nagai,D. (2007). A grey-based decision-making approach to the supplier selection. Mathematical and Computer Modelling, 46:573-581
, Lee, Ch., Chang, Ch., Arouri, M., Lee, Ch. (2016). Economic growth and insurance development: The role of institutional environments. Economic Modelling 361–369
. Lee, Ch., Lin, Ch. (2016). Globalization, political institutions, financial liberalization, and performance of the insurance industry. North American Journal of Economics and Finance
. Lu, W., Wang, W., Kweh, Q. (2014). Intellectual capital and performance in the Chineselife insurance industry., Omega 65–74
Opricovic, S., Tzeng, G. (2004). Compromise solution by MCDM methods: A comparative analysis of VIKOR and TOPSIS. European journal of Operational Research,156:445-455
, Tomczyk, P., Doligalski, T., Zaborek, P. (2016). Does customer analysis affect firmperformance? Quantitative evidence from the Polish insurance market. Journal of Business Research
. Van Laere, E., Baesens, B. (2010). The development of a simple and intuitive rating system under Solvency II. Insurance: Mathematics and Economics, 46: 500-510
, Yu, Ch. (2015). Financial policies on firm performance: The U.S. insurance industry before and after the global financial crisis. Economic Modelling , 391-402
. Yuksel, I., Dagdeviren, M. (2010). Using the fuzzy analytic network process (ANP) for Balanced Scorecard (BSC): A case study for a manufacturing firm. Expert Systems with Applications 1270–1278
.. Zheng, Y., Zheng, X., Gao, Z., Zhang, Y. (2013). Prediction of seawater quality in Rigs-to-Reefs area based on grey systems theory. Procedia Environmental Sciences, 236 – 242
.
ارزیابی عملکرد و رتبهبندی شرکتهای بیمه ایران با استفاده از رویکرد کارت امتیازی متوازن با روش وزندهی آنتروپی شانون و تکنیک ویکورخاکستری
سیده وفا موسوی(نویسنده مسئول) کارشناسی ارشد مهندسی صنایع، دانشگاه سیستان و بلوچستان vafa.mousavi@pgs.usb.ac.ir محمد حسن کامفیروزی دانشجوی دکتری مدیریت سیستم دانشگاه جامع امام حسین (ع). Mohammad_Kamfiroozi@yahoo.com
تاریخ ارسال:07/09/99 |
ارزیابی عملکرد، ضرورتی بنیادین در رویارویی و سازگاری با تحولات و بهبود مستمر فعالیتهاست. شرکتهای بیمه برای تعیین موقعیت فعلی خود و بقا و پیشرفت در دنیای رقابتی امروز باید به طور مستمر از روشها و الگوهایی در جهت ارزیابی و بهبود عملکرد خود و فعالیتهای جاری در سازمان بهره گیرند. در این مقاله قصد داریم به ارزیابی عملکرد شرکتهای بیمه با روش وزندهی آنتروپی شانون و رتبهبندی با روش ویکورخاکستری بپردازیم. ارزیابی عملکرد را براساس روش کارت امتیازی متوازن پیاده کردهایم. افزون بر این بهجای استفاده از متغیرهای زبانی و اعداد قطعی از اعداد خاکستری سه پارامتره استفاده میکنیم. روش ویکورخاکستری یکی از رویکردهای جدید توسعهیافته تصمیمگیری چندمعیاره در شرایط عدم قطعیت، میباشد. در این مقاله مطالعه موردی بر روی پنج شرکت بیمه صورت گرفته است. بعد از توزیع پرسشنامه و نظرخواهی از خبرگان و انجام محاسبات با استفاده از وزنهای نهایی حاصل از روش آنتروپی شانون، مقدار ویکور خاکستری هر شرکت مشخص شد. این مقدار برای شرکت بیمه ملت (0.9334) بیشترین میزان و برای شرکت بیمه دانا (0) کمترین میزان را بدست آورده است. بر همین اساس بیمه دانا رتبه اول، بیمه ایران رتبه دوم، بیمه البرز رتبه سوم، بیمه آسیا رتبه چهارم و بیمه ملت رتبه پنجم را بدست آوردهاند
کلید واژه:
اعداد خاکستری سه پارامتره- ویکورخاکستری - تصمیم گیری چندمعیاره- کارت امتیازی متوازن (BSC)- آنتروپی شانون
مقدمه
امروزه سازمانها در محیطی به شدت رقابتی و پویا در حال فعالیت هستند. محیطی که متغیرهای داخلی و خارجی آن به طور دائم در حال تغییر بوده و امکان پیش بینی این تغییرات بسیار سخت و مشکل است و از طرفی، سازمانها هزینههای فراوان و زمان زیادی را صرف تهیه، تدوین و اجرای استراتژیها میکنند تا بتوانند به اهداف بلندمدت و چشم اندازها دست یابند. بنابراین آگاهی از اینکه عملکرد سازمان بیمه تا چه حد در جهت رسیدن به این اهداف بوده و موقعیت سازمان درمحیط پیچیده و پویای امروز چگونه است، برای مدیران و سازمانهای بیمه اهمیت فراوان دارد [17]. با توجه به اهمیت موضوع ارزیابی عملکرد بیمهها استفاده از روشی به منظور تعیین تمامی معیارها و عوامل کلیدی، ضروری به نظر میرسد که بدین منظور از مدل کارت امتیازی متوازن استفاده شود [13]. ارزیابی عملکرد یک مدل تخمین مقایسه طرحهای گذشته و استراتژی اجرایی، فعالیتهای عملیاتی و سازماندهی تواناییهای اجرایی است. این مدل تخمین به سازماندهی و برنامهریزی استراتژیهای آینده و مرتب کردن هدفهای اجرایی برای نیل به هدف نهایی سازماندهی کامل کمک میکند.[14] ارزیابی نیازمند ابزار و الگوی مخصوص به خود است. مدلهای مختلفی برای ارزیابی عملکرد سازمانها مورد تأکید دانشمندان و متخصصان بوده که کارت امتیازی متوازن از آن جمله است .[7]در سالهای اخیر توجه زیادی به مسأله عدم قطعیت و نقش آن در محاسبات شده است. مشکلات تبدیل معیارهای زبانی به اعداد قابل محاسبه و عدم قطعیت حاکم بر دادههای ورودی از چالشهای همیشگی در مبحث تصمیمگیری بوده است. استفاده از اعداد فازی و اعداد خاکستری نمونهای از تلاش در جهت رفع اینگونه مشکلات بوده است. در سالهای اخیر توجه فراوانی به مفهوم اعداد خاکستری شده است. این مفهوم در تصمیمگیریهای غیر معین که ماتریس تصمیم را نمیتوان با اعداد قطعی نمایش داد نقش ویژهای ایفا میکند .[6] این مقاله در پی آن است تا با استفاده از روش وزندهی آنتروپی شانون و تکنیک رتبهبندی ویکور خاکستری به ارزیابی عملکرد شرکتهای بیمه در ایران بپردازد. به همین منظور با استفاده از کارت امتیازی متوازن1 شاخصهها در چهار بعد مالی، رشد و یادگیری، مشتری و فرایندهای داخلی دسته بندی میشوند، سپس نظرهای حاصل از ارزیابی خبرگان که از طریق توزیع پرسشنامه بدست میآید، و به صورت مقادیر زبانی بیان شدهاند، به صورت اعداد خاکستری سه پارامتره2 در نظر گرفته میشوند. با استفاده از روش وزندهی آنتروپی شانون3 به وزندهی به هر شاخص پرداخته میشود. همچنین به منظور رتبهبندی شرکتهای تولیدکننده بیمه به عنوان گزینهها، در شرایط عدم قطعیت، از روش ویکور خاکستری4 (تلفیق روش ویکور و وزندهی بولزای5 در اعداد خاکستری سه پارامتره) که از جدیدترین روشهای توسعه یافته در حوزه تصمیمگیری چندگانه میباشد استفاده میشود. بعد از بررسی نتایج حاصل از تحقیق مذکور باید به این سؤالات پاسخ داده شود: ارزیابی عملکرد شرکتهای بیمه ایران، در جهت افزایش قابلیتها و اصلاح فعالیتها، منجر به شناسایی نقاط ضعف و قوت و مشکلات شرکتهای بیمه میشود؟ عملکرد شرکتهای بیمه براساس بهکارگیری روش آنتروپی شانون و ویکور خاکستری چگونه است؟ شاخصهای ارزیابی عملکرد شرکتهای بیمه کدام است؟
1. پیشینه تحقیق
از جمله تحقیقاتی که مشابه با این پژوهش انجام شده است میتوان به کار والمحمدی و همکاران [12] اشاره کرد که مدلی بر مبنای کارت امتیازی متوازن برای ارزیابی عملکرد در یک سازمان آموزشی پیشنهاد کرده است. طبق این مدل پس از شناسایی چشمانداز سازمان، اهداف سازمان در هر یک از چهار دیدگاه کارت امتیازی متوازن تعریف میشوند. سپس معیارهای موفقیت، اهداف و شاخصها تعیین و نتایج آن مورد بررسی قرار گرفت. ابتدا ضریب اهمیت این شاخصها اندازه گیری شد تا شاخصهای با اهمیت کمتر حذف شوند. سپس با آنتروپی شانون وزندهی انجام شد تا نتایج حاصله موجب شناسایی نقاط قوت و ضعف سازمان شود. صیادی و همکاران [11] در مقاله خود به توسعه روش ویکور برای مسائلی که در آنها، دادههای تصمیم بصورت بازه میباشند، پرداخته است. قبل از این برای حل اینگونه مسائل روشهای زیادی ارائه نشدهاست. در این روش ابتدا همه محاسبات بصورت بازه انجام شده و بازههای نهایی براساس سطح خوشبینی تصمیم گیر()، با یکدیگر مقایسه شده و رتبهبندی نهایی ارائه میشود. یاری [18] در مقاله خود تحت عنوان ارزیابی و رتبه بندی شرکتهای بیمه در ایران چشم اندازها و چالشها، اهمیت و سازگارهای ارزیابی عملکرد در صنعت بیمه را ارائه کرد و ضمن آن اهداف و فرایند رتبهبندی شرکتهای بیمه، چالشها و محدودیتهای موجود در امر رتبهبندی شرکتهای بیمه در ایران را مورد بحث و بررسی قرار داد. همچنین میتوان به کار ایوبی و همکاران [2] با عنوان ارزیابی کارایی شرکتهای بیمه در ایران اشاره کرد که با استفاده از روشهای تحلیل آماری و آزمونهای دوجملهای شاخصهای ورودی و خروجی مؤثر بر عملکرد شرکتهای بیمه شناسایی و در مرحله بعد با استفاده از رویکرد تحلیل پوششی دادهها6 کارایی نسبی شرکتها مشخص شده است.
صلواتی و همکاران [10] به ارزیابی عملکرد امور مالیاتی شهر سنندج براساس کارت امتیازی متوازن پرداختند. در این پژوهش مدلی مبتنی بر نقشه راهبردی کاپلان7 و نورتون8 در سازمانهای دولتی و غیرانتفاعی طراحی شد. کامفیروزی و همکاران [14] مدلی جدید برای ارزیابی عملکرد و رتبهبندی شرکتهای صنعتی در شرایط عدم قطعیت ارائه کردهاند. ارزیابی عملکرد براساس کارت امتیازی متوازن پیادهسازی شده است و از اعداد خاکستری سه پارامتره به جای متغیرهای زبانی و اعداد قطعی استفاده کردهاند. سپس وزندهی شاخصهای چهارگانه با استفاده از روش ترکیبی بولزای- شاپلی9 که رویکرد جدیدی در این مقاله است انجام پذیرفته است، و در نهایت رتبه بندی با روش تاپسیس خاکستری انجام گرفته است. در پژوهش دیگری، مؤتمنی و همکاران [17] با استفاده از تلفیق تصمیمگیری چند معیاره فازی و کارت امتیازی متوازن، روشی برای ارزیابی عملکرد شعب یکی از شرکتهای بیمه در ایران ارائه میدهند. اوزان نسبی شاخصها و معیارها از طریق تحلیل سلسله مراتبی فازی10 محاسبه گردیده و با استفاده از تکنیک ویکور به رتبهبندی شعب پرداخته است. مطهری [15] با استفاده ازنتایج تحقیقات پیشین که در سازمانهای دولتی استان یزد انجام شده بود، تلاش کرده است با بهکارگیری روش آنتروپی شانون مدل جامعتری ارائه نماید و با تلفیق روش کارت امتیازی متوازن، تکنیکهای تصمیمگیری چندمعیاره و منطق فازی، وزندهی و رتبهبندی شاخصهای ارزیابی عملکرد یکی از سازمانهای دولتی استان یزد را انجام دهد. پورکاظمی و همکاران [5] در مقالهای با عنوان اندازهگیری کارایی و بهرهوری شرکتهای بیمه دولتی و خصوصی با استفاده ازتکنیک تحلیل پوششی دادهها و شاخص مالم کوئیست، وضعیت کارایی فنی، تخصیصی و بهرهوری شرکتهای بیمه دولتی و خصوصی طی دوره 1387-1384 بررسی کرده اند. و براساس نتایج، شرکتهای بیمه دولتی، طی دوره مورد بررسی در مرحله بازدهی کاهشی نسبت به مقیاس قرار داشته اند و تنها دو شرکت بیمه در کلیه سالها در مقیاس بهینه فعالیت داشته اند.
سرقین و همکاران [4] در مقاله خود به رتبهبندی شرکتهای بیمه براساس نسبتها و متغیرهای مالی با استفاده از روشهای تصمیمگیری چندشاخصه11 پرداختند. هدف اصلی کار آنها شناسایی مهمترین نسبتها و متغیرهای مالی اثرگذار بر تعیین وضعیت مالی شرکتهای بیمه ایرانی، اولویتبندی این نسبتها و متغیرها و در نهایت رتبهبندی شرکتهای بیمه براساس این نسبتها و متغیرهاست، 19 شرکت بیمه با استفاده از این نسبتها و متغیرها و به وسیله روش های ویکور، ساو12، تحلیل سلسله مراتبی13 برای سه سال متوالی رتبهبندی شده اند. سرلک و همکاران [9] به بررسی عملکرد پرتفوی سرمایهگذاری شرکتهای بیمه پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در مقایسه با سایر شرکتهای پذیرفته شده در بورس تهران پرداختند. مدل بهکار رفته برای ارزیابی پرتفوی در این تحقیق (مدل شارپ)، بر مبنای تئوری CAMP است. جامعه آماری شامل چهار شرکت بیمه و قلمرو زمانی، سالهای 1381 تا 1388 بوده است. آزمون فرض پژوهش با استفاده از آزمون آماری تک نمونهای14 در نرم افزار SPSS انجام پذیرفت. نتایج این پژوهش نشان داد که ضروری است شرکت های بیمه، عملکرد خود را از طریق افزایش بازده و کاهش ریسک بهبود دهند. در پژوهش دیگری که توسط بنیادی نائینی و همکاران [3] انجام شده است، سعی شده تا با ارائه مدلی بر مبنای تئوری اعداد خاکستری سه پارامتره به ارائه مدلی به منظور انتخاب تأمین کننده در زنجیره تأمین بپردازد. در این مقاله از روش وزندهی تلفیقی تحلیل سلسله مراتبی– بولزای برای وزندهی معیارهای استخراح شده پرداخته شده است و درنهایت با استفاده از روش پاف15 به رتبهبندی گزینههای تصمیم اقدام کرده است.
مظفری [16] به دنبال ارائه یک مدل مناسب تصمیمگیری چند معیاره در شرایط عدم قطعیت و با استفاده از مفاهیم تئوری فازی و خاکستری برای انتخاب بهینه تأمین کننده میباشد. در این مقاله ابتدا اوزان معیارهای انتخاب تأمین کننده با استفاده از روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی دلفی فازی16 تعیین و سپس با استفاده از روش ویکور خاکستری به رتبهبندی تأمینکنندگان پرداخته شده است. حمیدی و همکاران [8]در مقاله خود به معرفی تئوری سیستم خاکستری (روش درجه امکان خاکستری) و کاربرد آن در رتبهبندی پروژههای استراتژیک سازمانی در محیط غیرقطعی پرداخته است. در ابتدا شاخصهای کیفی استخراج شده از اسناد استراتژیک سازمان (شاخصهای استراتژیک)، توسط متغیرهای زبانی خاکستری تعیین وزن میشوند و سپس حد تأثیر هر شاخص بر روی پروژهها بررسی شد، و در ادامه با استفاده از الگوریتم حد امکان خاکستری پروژهها با رویکرد احتمال نزدیکی هر گزینه به گزینه برتر نسبت به یکدیگر رتبهبندی شدند. الینگ و لانن17 [20] در مقالهای به بررسی کارایی 6462 شرکت بیمه در 36 کشور جهان طی دوره 2006-2002 با استفاده از روش تحلیل پوششی دادهها پرداختهاند. نتایج نشان میدهد که هیچ یک از شرکتهای مورد بررسی از کارایی 100درصد برخوردار نبودند و میانگین کارایی فنی در بیمههای غیرزندگی 0.5 و در بیمههای زندگی برابر 0.71 است. همچنین میانگین کارایی هزینه برای بیمههای غیر زندگی برابر 0.38 و برای بیمه های زندگی برابر 0.59 به دست آمده که از کارایی فنی کمتر میباشد. ون لیر و بیسنس18 [30] در تحقیق خود به رتبهبندی داخلی شرکتهای بیمه با استفاده از یک سیستم ساده و شهودی رتبهبندی تحت توانگری II پرداخته اند. در پژوهش دیگری با عنوان تحلیل کارایی در تحلیل پوششی دادههای دو مرحلهای شرکتهای بیمه که توسط کائو و هوانگ19 [23] انجام شده است، برای ارزیابی کارایی شرکتهای بیمه غیرعمر تایوان از مدل ارتباطی تحلیل پوششی دادهها20 دو مرحلهای استفاده کردهاند. مدل ارتباطی دومرحلهای تحلیل پوششی دادهها در واقع توسعه یافته مدل تحلیل پوششی دادهها متداول است تا بتواند رابطه فیزیکی بین فرایند کار و زیر فرایندهای جزء را توصیف کند. در مدل ارتباطی تحلیل پوششی دادهها دو مرحلهای، محدودیتهای هر دو زیر فرایند به محدودیت فرایندهای کل اضافه میشوند.
لیی و همکاران21 [25] درمطالعهای با هدف بررسی نقش محیط های نهادی در ارتباط بیمه و رشد، چگونگی شکلدهی ارتباط بین بیمه و رشد اقتصادی، توسط محیطهای نهادی را با اعمال یک مدل پویای نوآورانه آستانه پانل بررسی کردهاند. با استفاده از معیارهای عمومی متعدد مربوط به محیطهای سیاسی، اقتصادی و حقوقی به منظور ارزیابی صحت محیط های نهادی دریافتند که ارتباط بین بیمه عمر و رشد اقتصادی در سازمانی با محیطهای نهادی نسبتا ناسالم منفی است. فلیکیو و رودریگیوس22 [21] در پژوهش خود فاکتورهای انسانی و انگیزه مشتریان را با عملکرد شرکتهای بیمه مرتبط میدانند. مدل تحقیق مطابق با دیدگاه مبتنی بر منابع، مطرح کردن اثرات سن، اندازه و نوع محصولات می باشد. نمونه شامل202 شرکت بیمه در پرتقال و اسپانیا بین سالهای 2007-2005، قبل از بحرانهای مالی بین المللی، و دادههای عملکرد شرکتها بین سالهای 2012-2010 میباشد. تحلیل عاملی و روش مدلسازی ساختاری ابزارهای تجزیه و تحلیل هستند. نتایج نشان میدهد که ضروریات مشتریان و اثر اعتماد بنفس شدید فاکتورهای سازمانی به نوبه خود بر عملکرد شرکت های بیمه تأثیر میگذارد. لیی و لین23 [26]به بررسی تأثیرات جهانی شدن، نهادهای سیاسی و آزاد سازی مالی بر عملکرد و ریسک پذیری شرکتهای بیمه با پوشش 1324 شرکت فردی در30 کشور منتخب OECD پرداخته اند. آنان دریافتند که جهانی شدن بیشتر و ثبات نهاد سیاسی، شرکتهای بیمه را به سمت ارائه عملکرد بهتر هدایت میکند. در مقابل آزاد سازی مالی اثر معکوسی بر عملکرد شرکتهای بیمه دارد. بنابراین جهانی شدن بیشتر و ثبات محیط سیاسی، هر دو شرکتهای بیمه را به سمت ریسک پذری کمتر سوق میدهند. این یافتهها منحصراً برای رقبای شرکتهای بیمه و سیاستگذاران ملی مهم هستند. یو24 [31]در پژوهشی با عنوان سیاستهای مالی بر عملکرد شرکت: صنعت بیمه در ایالات متحده قبل و بعد از بحران مالی جهانی، مدل رگرسیون آستانه پنل پیشرفته به منظور بررسی اینکه آیا یک مقدار آستانه حاشیهای که نمایانگر تصمیمات مالی مطلوب است، با توجه به نسبت دارایی جریان نقدی آزاد، نسبت بدهی، نسبت پرداخت سود سهام که توسط صنعت بیمه حوادث، اموال و عمر تعیین شده است وجود دارد یا خیر؟ این نتایج نشان میدهد که صنعت بیمه در ایالات متحده میتواند بطور مناسب رشد بدهی را افزایش دهد. تومس زایک و همکاران25 [29] اثرات تجزیه و تحلیل مشتری را بر عملکرد شرکتها (شواهد کمی بر بازار بیمه لهستان) بررسی کردهاند. در این مقاله مدلی تست و پیشنهاد شد که توضیح میدهد چگونه تجزیه و تحلیل مشتری میتواند بر عملکرد مالی تأثیر بگذارد. دادههای این مطالعه از 590 واسطه بیمه در لهستان جمعآوری شد. نتایج نشان داد که قویترین پیشبینی عملکرد مالی درجهایست از پردازش دانش رسمی که توسط تجزیه و تحلیل مشتری انجام شده است. این مطالعه همچنین نشان داد که فروش فراوان به طور قابل توجهی با نتایج مالی بهتر در ارتباط نیست. لیو و همکاران26 [27] سرمایه فکری و عملکرد در صنعت بیمه چینی را بررسی کردهاند. این مقاله مدل اندازهگیری پویا مبتنی بر کمبود (DSBM) را برای ارزیابی عملکرد 34 شرکت بیمه عمر چینی برای دوره2010-2006 بهکار برده است. همچنین رابطه بین سرمایه فکری و عملکرد با استفاده از روش رگرسیون کوتاه مدت بررسی شده است. یافتهها نشان میدهد که نمرات میانگین بهرهوری بیمه گران عمر نسبتاً ثابت و با مقادیر 0.905 الی 0.973میباشند. و اینکه سرمایههای فکری میتوانند یک شرکت را ثروتمند کنند. در این جهان کسب و کار پویا مدیران شرکتهای عمر باید برای بدست آوردن یک مزیت رقابتی باید علاوه بر سرمایهگذاری، از سرمایههای فکری استفاده کامل را ببرند. مقاله پیش رو سعی بر آن دارد تا با استفاده از تکنیکهای آنتروپی شانون و ویکور خاکستری بر روی اعداد خاکستری سه پارامتره مبتنی بر کارت امتیازی متوازن به ارزیابی عملکرد شرکتهای بیمه ایران بپردازد.
2. ادبیات موضوع
1.2. کارت امتیازی متوازن
روشهای کنترل استراتژیک و سیستمهای فراوانی به منظور ارزیابی از دیدگاه مدیریت استراتژیک وجود دارد .[22]کارت امتیازی متوازن یکی از روشهایی است که کنترل سیستمی و دورهای را در سازمان تسهیل میکند. کارت امتیازی متوازن که توانمندی تبدیل چشم انداز و استراتژیهای یک کسب و کار به واژهها و عوامل عملکردی را فراهم میکند، و از این رو استقرار چارچوب موردنیاز برای سیستمهای مدیریت استراتژیک را تضمین میکند، توسط کاپلان27 و نورتون28 مطرح شده است[32]. کاپلان و نورتون با تمرکز به نیاز مدیریت به دو حوزه شاخصهای مالی و عملیاتی، چهار حوزه اصلی را در مدل کارت امتیازی متوازن در نظر گرفتند. کارت امتیازی متوازن برای مدیران چارچوبی مفهومی را ایجاد کرد که اهداف استراتژیک سازمان را به مجموعهای منسجم از شاخصهای عملکرد ترجمه میکرد .[15]عبارت متوازن در کارت امتیازی متوازن به تعادل یا توازی اشاره دارد که این نگرش بین اهداف مالی از یک سو و اهداف غیر مالی از سوی دیگر، اهداف کوتاه مدت از یک سو و اهداف بلند مدت از سوی دیگر، اهداف داخلی از یک سو و اهداف خارجی از سوی دیگر برقرار میکند .[14]در چارچوبی که نخستین بار در سال 1992 میلادی، توسط کاپلان و نورتون برای کارت امتیازی متوازن پیشنهاد شد، از چهار منظر یا دیدگاه به نامهای دیدگاه مالی، دیدگاه مشتری، دیدگاه فرایندهای داخلی و دیدگاه رشد و یادگیری استفاده شده است.[10]
مالی برای دست یابی به موفقیت مالی چه تلاشهایی را برای سهامداران باید صورت دهیم. |
مشتریان جهت دستیابی به چشم انداز، چگونه در نظر مشتریان نمایان شویم. |
فرایندهای داخلی شرکت باید بر کدامیک از فرایندهایش تمرکز بیشتری کند تا بتواند نظر صاحبان سهام و مشتریان را تأمین کند. |
چشم انداز و استراتژی |
رشد و یادگیری چگونه میتوانیم تواناییهایمان را برای تغییر و توسعه حفظ کنیم تا چشم اندازمان محقق شود. |
شکل(1). چارچوب کارت امتیازی متوازن [14]
2.2. اعداد خاکستری سه پارامتره
تئوری سیستمهای خاکستری که توسط دکتر دنگ29 در سال 1982 پایه گذاری شده است، بر مطالعه مسائلی که شامل نمونههای کوچک و اطلاعات ضعیف هستند تمرکز دارد. این روش شامل تحلیل روابط خاکستری، مدلسازی خاکستری و تخمین و تصمیمگیری یک سیستم در حالتی که مدل نامطمئن یا دارای اطلاعات ناقص است.[33,19] این سیستم اساساً اینگونه ساختدهی میشود که اگر سیاه نمایانگر اطلاعاتی کاملاً ناشناخته و سفید شامل اطلاعاتی کاملاً روشن و واضح باشد، خاکستری اطلاعاتی است که تا حدی معلوم و تا حدی نامعلوم است. سیستمی که حاوی اطلاعات خاکستری باشد را سیستم خاکستری مینامند که اصلیترین مشخصه آنها کامل نبودن اطلاعات مربوط به آن سیستم است. شکل 2 نمایی از مفهوم سیستم خاکستری را نشان میدهد[6].
Output |
Grey system |
|
Input
|
Known information |
Grey number |
Grey variables |
Grey variables
|
Unknown information |
شکل (2). مفهوم سیستم خاکستری[6] |
عدد خاکستری سه پارامتره را میتوان بصورت α نشان داد. کران پایین، مرکز ثقل (عددی که بیشترین امکان را داراست) و را کران بالا گویند. در حالتی که مرکز ثقل مشخص نباشد عدد سه پارامتره خاکستری به عدد معمولی خاکستری تبدیل میشود[14].
2.2.1. عملگرهای خاکستری
فرض کنید α و و عدد خاکستری سه پارامتره باشند. جمع، ضرب و تقسیم این اعداد بصورت روابط (1) و (2) و (3) تعریف میشود[3].
(1) | +α | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
(2) | /α | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
(3) | /α 2.2.2. فاصله دو عدد خاکستری سه پارامتره فاصله دو عدد خاکستری و با نمایش داده میشود. در واقع نگاشت d بصورت زیر تعریف میشود،: d که دارای شرایط زیر است: ( برای هر عدد خاکستری سه پارامتره C).[6]
|