بررسی ابعاد و زوایای اقتصادی-مدیریتی اکو توریسم، توریسم مذهبی-تاریخی و مدرن در ایران
الموضوعات :سمیرا متقی 1 , اصغر ابوالحسنی 2
1 - اقتصاد
2 - دانشگاه پیام نور
الکلمات المفتاحية: مدیریت توریسم, اقتصاد توریسم, توریسم مذهبی-تاریخی, توریسم مدرن, اکوتوریسم,
ملخص المقالة :
توریسم یکی از رهیافت های مدیریتی کارامد در افزایش بهره وری اقتصادی در دنیای امروز است. دولت ها برای افزایش درآمدهای خود، رغبت فزاینده ای به مدیریت کارامد توریسم و افزایش مزیت های اقتصادی آن نشان داده اند. در ایران نیز بررسی راهکارها و شیوه های بهره وری مناسب از ظرفیت های توریستی و مزیت های اقتصادی آن، از جمله ضروریات کشور به شمار می آید. با توجه به اهمیت شناخت رابطه میان ابعاد مختلف مدیریت توریسم یا ظرفیت های اقتصادی آن، پژوهش حاضر به بررسی این مسأله پرداخته است که مدیران و مسئولان ذیربط نسبت به ابعاد مختلف توریسم شامل توریسم مذهبی-تاریخی، محلی و مدرن چه اولویت هایی در نظر دارند و ترجیحات بهره ورانه (اقتصادی) آنها بیشتر متمایل به کدام نوع از توریسم است. بدین منظور این پژوهش با روش پیمایشی و با استفاده از پرسشنامه به بررسی ابعاد و زوایای اقتصادی-مدیریتی توریسم در ایران پرداخته است. نتایج نشان داد که رابطۀ تمام متغیرهای مستقل پژوهش با ابعاد اقتصاد توریسم (مذهبی-تاریخی، اکوتوریسم و مدرن) معنا‌دار بوده است. متغیرهای نظام تمایلات ارزشی با ضریب 130/0 و دین‌داری با ضریب 215/0 مؤثرترین متغیرها بر توریسم مذهبی-تاریخی هستند. متغیرهای فرهنگ و طبیعت با میزان تأثیر 183/0، مؤثرترین متغیرها بر اکوتوریسم هستند. در خصوص توریسم مدرن نیز متغیرهای نظام تمایلات ارزشی با میزان تأثیر 136/0، و حقوق و آزادی گردشگران با ضریب 176/0- مؤثرترین متغیرها محسوب می شوند.
ابراهيم زاده، عيسي، كاظمي زاد، شمس الله و اسكندري محمد (1390)، برنامه¬ريزي استراتژيك توسعه ي گردشگري با تأكيد بر گردشگري مذهبي مورد شناسي: قم. مطالعات و پژوهش¬های شهری و منطقه¬ای، سال هفتم، شماره 76، صص 54-69.
ابراهیم¬نیا سماکوش، سعید، خاکساری، علی، لطیفی، غلامرضا و محمد دامادی (1392)، ارزیابی نقش گردشگری شهری در توسعه اقتصادی-محیطی شهر بابلسر، فصلنامه اقتصاد و مدیریت شهری، سال 1، شماره 3، صص 31-17.
افتخاری، علیرضا، مهدوی، داود و پورطاهری، مهدی (1390)، ارزیابی پایداری گردشگری در روستاهای تاریخی-فرهنگی ایران بر پارادایم توسعه پایدار گردشگری، فصلنامه مطالعات گردشگری، سال 5، شماره 14، صص 2-39.
حاجی نژاد، علی (1388)، تاثیرات گردشگری تجاری بر توسعه کالبدی- فضایی مناطق شهری مطالعه موردی: شهر بانه، فصلنامه اقتصاد گردشگری، سال 23، شماره 70، صص 88-96.
زاهدي، شمس السادات (1385)، مباني توريسم و اكوتوريسم پايدار، تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.
ضرغام، حمید (1381)، مدل برنامه¬ریزی استراتژیک جهانگردی ایران، تهران: انتشارات مرکز آموزش بنیاد مستضعفان
ضیاءآبادی، مریم، زارع مهرجردی، محمدرضا، جلائی، سید عبدالمجید و حسین مهرابی بشرآبادی (1395)، سنجش گردشگری پایدار با استفاده از شاخص ترکیبی پایداری و مدل برنامه‌ریزی ریاضی، فصلنامه نظریه¬های کاربردی اقتصاد، دوره 2، شماره 3، صص 100-77.
طیبی، سید کمیل (1387)، بررسی رابطه علی بین گردشگری و رشد اقتصادی (مطالعه موردی ایران، کشورهای OPEC به علاوه کشورهای منتخب)، فصلنامه دانش و توسعه، سال 12، شماره 24، صص 64-73.
قره نژاد، حسن (1388)، صنعت گردشگري و تحليل¬هاي اقتصادي آن، اصفهان: انتشارات دانشگاه آزاد واحد نجف آباد.
کاظمی، مهدی (1387)، تحلیل ادراک شهروندان زاهدان در توسعه گردشگری چابهار، فصلنامه اقتصاد و توسعه، سال 6، شماره 12، صص 1-120.
کاظمی، مهدی، اسماعیلی، محمودرضا و بیگی فیروزی ،الله یار (1392)، تدوين و انتخاب استراتژي توسعه گردشگري استان لرستان بر اساس تحليل SWOT و ماتريس برنامه ¬يزي استراتژيك كمي، فصلنامه توسعه، سال دوازدهم، شماره 32، صص 80-97.
مافي، عزت الله؛، سقایی، سقايي ( 1388 ). كاربرد مدل MS-SWOT در تحليل مديريت گردشگري مطالعه موردي: كلانشهر مشهد، فصلنامه مدیریت شهری و گردشگری، سال هفتم، شماره 1، صص 70-89.
محلاتي، صلاح الدين (1380)، درآمدي بر جهانگردي، تهران: انتشارات دانشگاه شهيد بهشتي.
Butcher, J. and Smith, P. (2015). Making a difference: Volunteer tourism and development, Tourism Recreation Research, 35(20): 27–36.
Butler, R., Curran, R. and O'Gorman, K.D. (2013). Pro-Poor Tourism in a First World Urban Setting: Case Study of Glasgow Govan, International Journal of Tourism Research, 15 (5): 443–57.
Diaz, G., and Norman, A. (2016). Climate change and doom tourism: Advertising destinations before they disappear, Symposium conducted at the meeting of the New Zealand Tourism & Hospitality Research Conference.
Glavic, S. (2015). Sustainability indicators for managing community tourism. Tourism Economy, 27 (13): 120–129.
Gutting, D (2016). The possible negative impacts of volunteer tourism, International Journal of Tourism Research. 11(6): 537–51.
Korstanje, M.E. and George, B. (2017). Global warming and tourism: chronicles of apocalypse?, Worldwide Hospitality and Tourism Themes, 4(4): 332–55.
Liu, J. and Ma, Y. (2017). The Perceptual Differences among Stakeholders in the Tourism Supply of Xi’an City, Sustainability 2017, 9 (20): PP. 2-21.
Subramoniam, R. (2015). National tourism and the challenge of tourism diversification: The case of Cyprus; Tourism Management 23(3): 44-56.
Takano, A. (2014). Management-economic Impacts of Tourism in Sri Lanka, Host Perceptions Annals of Tourism Research, 17(4): 449-465.
Terry, W (2014). Solving labor problems and building capacity unsustainable agriculture through volunteer tourism, Annals of Tourism Research, 49(31): 94–107.
Thompson, J., Curran, R. and O'Gorman, K. (2017). A modern day panopticon: Using power and control theory to manage volunteer tourists in Bolivia, Tourism Management Perspectives, 22 (16): 34–43.
UNWTO (2007). Tourist Highlights Edition, Available at www.unwto.com
Vila, M., Costa, G. and Rovira, X. (2010). The creation and use of scorecards in tourism planning: a Spanish example. Tourism Management, 31(2): 232–239.
