تدوین وتبیین مدل ارتقاء عملکرد شرکت بر اساس مولفه های اثر گذار سرمایه فکری و کارآفرینی سازمانی
الموضوعات :میرزاحسن حسینی 1 , علی اکبر جوکار 2 , زین العابدین رحمانی 3 , الهام کشاورز 4
1 - دانشگاه پیام نور
2 - استادیار دانشگاه پیام نور، بخش علمي مديريت، اقتصاد و حسابداري
3 - استادیار دانشگاه پیام نور، بخش علمي مديريت، اقتصاد و حسابداري
4 - دانشگاه پیام نور - دانشجوی پسا دکتری
الکلمات المفتاحية: کارآفرینی سازمانی , سرمایه فکری , عملکرد شرکت , FAHP, FuzzyTOPSIS, vikor, , ELECTRE, poset methods.,
ملخص المقالة :
با توجه به اهمیت موضوع ، هدف پژوهش حاضر بررسی و رتبه بندی سرمایه فکری و کارآفرینی سازمانی که به بهبود عملکرد شرکت کمک می کند ،است . بدین منظور پس از مطالعه ادبیات موضوع و مصاحبه با اساتید و متخصصان صنعت فنر ،عوامل سرمایه فکری ،عوامل کارآفرینی سازمانی و عملکرد شرکت شناسایی شدند. پس از طراحی و توزیع پرسشنامه میان متخصصان صنعت فنر ،اولویت و اهمیت هریک از این عوامل با استفاده از روش های FuzzyTOPSIS , FAHP ، ,vikor ELECTRE مورد ارزیابی قرار گرفت . با توجه به اینکه نتایج حاصل از اجرای روش های فوق در مواردی با یکدیگر هم خوانی نداشت ،برای رسیدن به یک اجماع کلی از رتبه بندی عوامل از تکنیک های ادغامی که شامل روش های میانگین ،بردا و کپ لند است ،استفاده شد . با توجه به ارتقاء عملکرد شرکت با استفاده از روش FAHP به این نتیجه رسیدیم که سود خالص در مقایسه با دیگر عوامل بالاترین رتبه را داردو سپس مزیت رقابتی ، حفظ مشتری ، ارزش بازار شرکت ،ظرفیت نوآوری و حجم معاملات به ترتیب بالاترین رتبه را دارند و همچنین با توجه به هدف ارتقاء عملکرد شرکت ،کارآفرینی سازرمانی نسبت به سرمایه فکری در بهبود عملکرد شرکت رتبه بالاتری را دارا می باشد .با توجه به اینکه تکنیک های مختلف ،رتبه های متفاوتی برای سرمایه فکری و زیر معیارهای سرمایه انسانی ،سرمایه ساختاری ،سرمایه ارتباطی ،سرمایه مشتری و سرمایه نوآوری ارائه داده اند ،برای رسیدن به یک اجماع در رتبه بندی از روش ادغام استفاده شدکه براساس روش ادغام مهم ترین بعد از ابعاد سرمایه فکری که به بهبود ارتقاء عملکرد شرکت کمک می کند به ترتیب اهمیت عبارتند از : سرمایه انسانی ،سرمایه ساختاری ،سرمایه ارتباطی ،سرمایه مشتری و سرمایه نوآوری و همچنین با توجه به زیر معیارهای سرمایه انسانی ،سرمایه ساختاری ،سرمایه ارتباطی ،سرمایه مشتری و سرمایه نوآوری مهم ترین عوامل به ترتیب اهمیت عبارتند از : توانایی رهبری، شایستگی کارکنان،تجربه کارکنان ، خلاقیت کارکنان ، سطح دانش فردی، رضایت مشتری، انگیزش کارکنان، وفاداری مشتری، نگرش کارکنان، ساختار سازمانی، آموزش کارکنان، یادگیری سازمانی،قابلیت بازاریابی ، پایگاه اطلاعات ، سیستم های مدیریت، استفاده از دانش ، ارزش های استراتژیکی، فرایند عملیاتی، سیستم اطلاعاتی، فرهنگ شرکت،ارزش برند، بینش ورسالت ، ارتباط با تامین کنندگان ورقبا،اندازه سازمان ،فرهنگ نوآوری، ارتباط با سازمانهای دیگر، کثرت بازار، چرخه زندگی شرکت،تناسب مشتری ، مکانیزم نوآوری و دستاورد نوآوری.همچنین براساس روش ادغام مهم ترین بعد از ابعاد کارآفرینی سازمانی که به بهبود ارتقاء عملکرد شرکت کمک می کند به ترتیب عبارتند از : عوامل ساختاری، عوامل زمینه ای و عوامل رفتاری و همچنین با توجه به زیر معیارهای عوامل ساختاری، عوامل زمینه ای و عوامل رفتاری مهم ترین عوامل به ترتیب عبارتند از : ساختار سازمان کارآفرین ، استراتژی سازمان کارآفرین، سیستم پاداش،عوامل سیاسی / دولت ،تصمیم گیری وکنترل ،زیر ساخت ها ،فرهنگ سازمانی ،حمایت مدیریت، ارتباطات ،سیستم مالی ،دسترسی به منابع ، فناوری ،سیستم ارزیابی عملکرد ، عدم اطمینان / تغییرات ،توانمند سازی کارکنان ،سیستم اطلاعاتی، پیچیدگی ،سیستم تحقیق وتوسعه، خطر پذیری ،بازار ، ویژگی های کارکنان ،روحیه گروهی ،ویژگی های مدیران ،آینده نگری ،خود کارآمدی،خلاقیت ونوآوری، تجربه های پیشین و سبک رهبری سازمان های کارآفرین
منابع
1. آذر،عادل و فرجی، حجت; (1387)علم مدیریت فازی انتشارات وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی.
2. آذر ،عادل ،عبداعلی پور ،امیرحسین ،(1384)،ارزیابی سازمانهای بازرگانی با رویکرد MADM،پژوهشنامه بازرگانی ،71-88.
3. آزادیان،ام البنین .(1389)،راهنمایی کارآفرینی،انتشارات آرون،تهران.
4. آذر ،عادل ،رجب زاده ،علی (1388) ،تصمیم گیری کاربردی (رویکردMADM)،تهران ،انتشارات نگاه دانش .
5. احمد پورداریانی، محمود . (1387)، کارآفرینی ،تعاریف ،نظریات و الگوها،انتشارات پردیس،تهران.
6. احمدپور، محمود (1383). كارآفريني: تعاريف، نظريات، الگوها؛ چاپ پنجم؛ تهران؛ انتشارات شركت پرديس.
7. احمدی،سید ،علی اکبر .،درویش،حسین.(1387)،مبانی کارآفرینی، انتشارات دانشگاه پیام نور،تهران،چاپ اول.
8. اکبری،کرامت الله .(1390)،توسعه کارآفرینی،انتشارات جهاد دانشگاهی،چاپ چهارم،تهران.
9. اکبري بورنگ. محمد ،پور. سمیرا ،آیتی . محسن (1393)، تبیین عملکرد سازمان براساس گرایش به کارآفرینی و سرمایه فکري:مدل معادلات ساختاري، مدیریت بهره وري ،سال هشتم _ شماره 30 ،صص115-133.
10. اهرنجانی، حسن و مقیمی، محمد ( 1382 ). "ارائه الگوی مطلوب سازمانی برای سازمانهای. غیر دولتی ایران با استفاده از رویکرد کارآفرینی"، دانش مدیریت، شماره62.
11. حسن مرادی،نرگس .(1385)، مدیریت کارآفرینی، انتشارات مؤسسه تحقیقات و آموزش مدیریت وابسته به وزارت نیرو،کرج
12. حق شناس، ا.و جمشیدیان ،م. و شایبی،ع. و شاهین ،ا. و یزدان شناس، م .،(1386)،الگوی کارآفرینی سازمانی در بخش دولتی ایران ، فصلنامه علوم مدیریت ایران،سال دوم ،شماره هشتم.
13. خياطان.مهدي،مباركي. محمدحسن،(1393)،عواملموثربررفتاركارآفرينانه ي مديران مراكزتحقيقاتي دانشگاه هاي علوم پزشكي تهران،،مجله دانشكده پيراپزشكي دانشگاه علوم پزشكي تهران )پياوردسلامت( دوره8شماره 3،ص198-209.
14. رضايي روح اله،قلي فر.احسان،صفا.ليلا،كاظمي تربفان.مريم،(1390)،شناسايي موانع توسعه ي كارآفريني شركتي درشركت هاي خدمات مشاوره اي،فني و مهندسي كشاورزي استان زنجان،فصلنامه توسعه كارآفريني،سال چهارم،شماره چهاردهم،ص27-46
15. زالی، محمد رضا؛ مدهوشی، مهرداد و مخبر، مژده ( 1388 ) ، "یادگیري کارآفرینانه رویکردي نوین در یادگیري سازمانی"، ماهنامه اجتماعی، اقتصادي و علمی و فرهنگی کار و جامعه، . شماره106- 107.
16. سرابی .امیرلعلی،عبدوی. محمد،فروتنی،(1391)، شناسایی عوامل اثرگذاربررفتارکارآفرینانه درسازمانهای دولتی ایران،فصلنامه مطالعات رفتارسازمانی،سال اول،شماره2،صص86-108
17. سعیدی کیا،مهدی .(1389)،اصول و مبانی کارآفرینی،چاپ شانزدهم ،انتشارات کیا،تهران.
18. سلجوقی،محمد .(1386)،کارآفرینی و پروژه ،انتشارات خدمات فرهنگی کرمان، چاپ اول.
19. طواری ،مجتبی ،سوخکیان .محمد علی و میرنژاد،سید علی (1387)،شناسایی و اولویت بندی عوامل موثر بر بهرهوری نیروی انسانی با استفاده از تکنیک MADM،مدیریت صنعتی ،دوره 1 ،شماره 71،1-88
20. فضلی . صفر،تیموری . احمد ،خدایی وله زاقرد . حسن ،(1390)ارزیابی کیفیت خدمات بخشدولتیبا روش ترکیبی ویکور جی ار ای و رویکرد فازی ،مطالعات مدیریت بهبود و تحول ،سال بیست و یکم ،شماره 65،ص73-103
21. فراهانی، حسن؛ شعبانی، رضا و غفاري، هادي ( 1392 )، بررسی تاثیر گرایش به کارآفرینی و اطلاعات بازاریابی بر عملکرد شرکت هاي کوچک و متوسط استان مرکزي. مجله مدیریت. بازاریابی، شماره21 ،صص 63-77.
22. کاوسی،اسماعیل .،چاوش باشی،فرزانه .(1387)،نوآوری و کارآفرینی، انتشارات پژوهشکده تحقیقات استراتزیک گروه پژوهش های فرهنگی و اجتماعی،تهران.
23. کاوسی. اسماعیل ،رحمتی زنجان طلب.فرشاد،(1390)،طراحی وارائه الگویی بومی جهت ارتقاي کارآفرینی سازمانی دردانشگاه مطالعه موردي: واحدعلوم وتحقیقات تهران، - فصلنامه راهبرد،سال یستم،شماره59،صص241-217.
24. کوراتکو، دانلد اف؛ و هاجتس، ریچارد(1386)،نگرش معاصر بر کارآفرینی،ترجمه ابراهیم عاملی مهرابلی،انتشارت دانشگاه فردوسی
25. كوراني . مريم ،احمدپوردارياني . محمود،(1390)،شناسايي فرصتهاي كارآفرينانه ي خود – خدماتي مسافردرشركت هواپيمايي جمهوري اسلامي ايران"هما"،فصلنامه توسعه كارآفريني،سال چهارم،شماره چهاردهم،ص7-26.
26. مردانشاهی محمدمهدی،تاجیک اسماعیلی.عزیزالله،مبارکی.محمدحسن،(1393)،بررسی استعدادکارآفرینی دردانشجویان ورودی وخروجی دانشگاه های دولتی )موردمطالعه: دانشگاه های دولتی مازندران(،فصلنامه توسعه کارآفرینی،دوره 7،شماره 4،ص755- 771
27. مقيمي .سيدمحمد، زالي.محمدرضا،مرزبان.شيرمراد(1393)،بررسي رفتاركارآفرينانه مديران مياني دانشگاه تهران،پژوهش نامه ي مديريت اجرايي علمي–پژوهشي،سال ششم،شماره ي يازدهم،نيمه ي اول،صص123-144.
28. مهدي وند.ميرمحسن،زالي .محمدرضا،(1390)،تأثيرسرمايه ي فكري برگرايش كارآفرينانه وعملكردسازماني دركسب وكارهاي نانو،فصلنامه توسعه كارآفريني،سال چهارم،شماره چهاردهم،ص47-66 .
29. ملک اخلاق . اسماعیل ،رمضانیان ،محمد رحیم ،رفیعی امام ،فائقه (1391)،شناسایی و رتبه بندی عوامل موفقیت بانکداری الکترونیکی ،چشم انداز مدیریت صنعتی ،شماره7 ،صص71-86.
30. ناظم، فتاح؛ مطلبی، آزاده ) 1390 (، ارائه الگوی ساختاری سرمایه فکری براساس یادگیری سازمانی در دانشگاه شهید بهشتی، فصلنامه رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، سال دوم، شماره5،صص 29-50
31. وجدانی . محمد ،اللهیاری ،محمد صادق (1392) ،ارزیابی عملکرد شرکتهای تعاونی روستایی استان گیلان با استفاده از تکحنیک کارت ارزیابی متوازن (مطالعه موردی : شهرستان های لاهیجان و سیاهکل)،تعاون وکشاورزی ،سال دوم ،شماره 7 ،صص23-37.
32. يدالهي، جهانگیر، جان نثاري، امیر و زماني، محسن ( 1387 ). "بررسي كارآفريني درون سازماني در سازمان هاي دولتي مطالعه موردي در استان خوزستان"، توسعه کارآفرینی،شماره 1.
33. Abeysekera, I. (2006), The project of intellectual capital disclosure: researching the research. Journal of Intellectual Capital 7(1), 61-77.
34. Andriessen, Daniel. (2005). “On the metaphorical nature of intellectual capital: A textual analysis”, The 4th International Critical Management Studies Conference, Judge Institute of Management, University of Cambridge.
35. Analoui, F., Moghimi, S. M., & Khanifar, H. (2009)."Public sector managers and entrepreneurship in Islamic Republic of Iran". Journal of Management Development , No. 285, pp: 22-532
36. Bounfour, A. (2003). The IC-dVAL approach. Journal of Intellectual Capital, 4(3), 396-413.
37. Bontis, N. (1998). Intellectual capital: an exploratory study that develops measures and models. Management decision, 36(2), 63-76.
38. Bontis, N., & Serenko, A. (2009). A causal model of human capital antecedents and consequents in the financial services industry. Journal of Intellectual Capital, 10(1), 53-69.
39. Benzing, C., Chu, H. M., & Callanan, G. (2005), A Regional Comparison of the Motivation and Problems of Vietnamese Entrepreneurs. Journal of Developmental Entrepreneurship, 10(1), 3-27.
40. Bontis, N. (1998), Intellectual capital: an exploratory study that develops measures and Models. Management decision, 36(2), 63- 67.
41. Bontis N. Keow, W. A. (2000), Intellectual capital and Business performance in Malaysian Industries. Journal of IntellectualCapital, 1(1), 85-100.
42. Boore, J. & Porter, S. (2011), Education for entrepreneurship in nursing. Nurse Education Today, 31 (2), 184-191.
43. Brooking, A. (1997). "Intellectual capital". International Thomson Business Press, London, 8(12-13), p. 76.
44. Bozbura F. Tunc .&Beskese.. Ahmet (2007) ,” Prioritization of organizational capital measurement indicators using fuzzy AHP”, International Journal of Approximate Reasoning 44 , 124–147
45. Bird, B., &Schjoedt, L., (2009). Entrepreneurial behavior: Its nature, scope, recent research, and agenda for future research. In A. L .
46. Chen, J., Zhu, Z., & Xie, H.Y. (2004). Measuring intellectual capital: a new model and empirical study.Journal of Intellectual Capital, 5(1): 195-212.
47. Clark, B. R. (2004); “The Entrepreneurship University Demand and Response: Theory and Practice”; Tertiary Education Management,Vol.22.
48. Cornwall JR, Perlman B. Organizational entrepreneurship. Illinois: Irwin Homewood, IL; 1990.
49. Davis, J. L., Greg Bell, R., Tyge Payne, G. & Kreiser, P. M. (2010), Entrepreneurial orientation and firm performance: the moderating role of managerial power. American Journal of Business, 25 (2), 41-54.
50. de-Castro, M., Delgado-Verde, G., López-Sáez, M., & Navas-López, J. E. (2011). Towards an intellectual capital-based view of the firm: origins and nature. Journal of business ethics, 98(4), 649-662.
51. Echols E.A., Neck P.C. (1998). "The Impact of Behaviors and Structure on Corporate Entrepreneurial Success",Journal of Managerial Psychology, Vol. 13, 38-46.
52. Edvinsson, L., & Malone, M.S. (1997). Intellectual capital: Realizing your company’s true value by findingits hidden brainpower. New York: Harper Collins
53. Eskildsen, J.K., Christensen, K., Jull, H.J. (2004), "Public versus private sector excellence", The TQM Magazine, Vol. 16 No.1, pp.50-6.
54. F-Jardon, C.M., & Martos, M.S. (2009). Intellectual capital and performance in wood industries ofArgentina. Journal of Intellectual Capital, 10(4), 600-616.
55. F-Jardon, C.M., & Martos, M.S. (2012). Intellectual capital as competitive advantage in emerging clustersin Latin America. Journal of Intellectual Capital, 13(4), 462-481.
56. Gartner, W. B. (2001). Is there an Elephant in Entrepreneurship? Blind Assumptions in Theory Development. Entrepreneurship: Theory & Practice, 25(4), pp: 27-39.
57. Gharakhani.Davood,(2012),Identifying and Prioritization Effective Factors on Organizational Entrepreneurship Using AHP Approach,Journal of Basic and Applied Scientific Research, 2(4)4320-4327.
58. Gibb, A., Ritchie, J. (1982) Understanding the Process of Starting Small Businesses. International Small Business Journal, 1: 26-45.
59. Hitt, M. A., Ireland, R. D., Sirmon, D. G., & Trahms, C. A. (2011). “Strategic entrepreneurship creating value for individuals, organizations, and society”.Academy of Management Perspectives, No. 25, pp: 57-75.
60. Kuratko DF, Ireland RD, Covin JG, Hornsby JS. A model of middle level managers’ entrepreneurial behavior. Entrep Theory Pract. 2005;29(6):699-716
61. Kearney, C., Hisrich, R., & Roche, F. (2008). “A conceptual model of public sector corporate entrepreneurship”. Entrepreneurship Management Journal, No. 4, pp: 295–313.
62. Landstrom, H. (2005). Pioneers in Entrepreneurship and Small Business Research.Springer Science + Business media Inc., Boston
63. Mair, J. (2002), "Entrepreneurial behavior in a large traditional firm: exploring key drivers", research paper no. 466, IESE, University of Navarra, Barcelona.
64. Marr, B. (2004). Measuring and benchmarking intellectual capital. Benchmarking: An International Journal, 11(6), 559-570.
65. Massa, S., & Testa, S. (2009). A knowledge management approach to organizational competitive advantage: Evidence from the food sector. European Management Journal, 27(2), 129-141.
66. Moon, Y. J., & Kym, H. G. (2006). A model for the value of intellectual capital. Canadian Journal of Administrative Sciences/Revue Canadienne des Sciences de l'Administration, 23(3), 253-269.
67. Rezaie,M.H&Rahsepar, T.(2009). Examine how the characteristics of an entrepreneurial Darab university students ,Journal of a new approaches in the educational Administration, 2(4),45-62. (inpersian)
68. Rohani.Abolfazl , Keshavarz. Elham, Keshavarz. Arezu,(2015). Prioritising (ranking) of indexes for measuring intellectual capital using FAHP and fuzzy TOPSIS techniques, Int. J. Industrial and Systems Engineering, Vol. 21, No. 3, pp356-376.
69. Roos .G., Roos .J., Measuring your company’s intellectual performance, Long Range Planning 30 (3) (1997)413–426.
70. Safari h. Comprehensive approach to performance measurement systems. tehran: Mehraban publication.2012.
71. Sadler, R. J. (2000). “Corporate entrepreneurship in the public sector: the dance ofthe chameleon”. Australian Journal of Public Administration , No. 59, pp: 25-43.
72. Santos, R. H., Dorrego, P. F., & Jardon, C. F. (2010). The influence of human capital on the innovativeness of firms. International Business & Economics Research Journal (IBER), 9(9).
73. Sekhar .Chandra, Patwardhan. Manoj, Vyas. Vishal ,(2015), A Delphi-AHP-TOPSIS based framework for the prioritization of intellectual capital indicators: A SMEs perspective, Procedia - Social and Behavioral Sciences 189 ( 2015 ) 275 – 284
74. sodhi .Balwinder , Prabhakar T.V, “A Simplified Description of Fuzzy TOPSIS” Dept. of Computer Science and Engineering, IIT Kanpur, UP 208016 India(2012)
75. Schumpeter, J, A. (1934). The theory of economic development.New Brunswick, NJ, Transaction Publishers.
76. Sharma, P., Chrisman, J.J. (1999). Toward a reconciliation of the definitional issues in the field of corporate entrepreneurship. Entrepreneurship: Theory & Practice, 23(3), pp: 11–27
77. Srivastava, N., & Agrawal, A. (2010). “Factors supporting corporateentrepreneurship: An exploratory study”. The Journal of Business Perspective,No. 14, pp:163-171.
78. Sexton, D.L., &Smilor, R.W. (1986).The Art and Science of Entrepreneurship. Cambridge. MA: Ballinger Publishing company.
79. Scheiner, C.W. (2009) Fundamental Determinants of Entrepreneurial Behaviour. Gabler,7-9.
80. Shane, S. &Venkataraman, S. (2000). The promise of entrepreneurship as a field of research. Academy of Management Review, 25, 217–226.
81. Swart, J. (2006). Intellectual capital: disentangling an enigmatic concept. Journal of Intellectual Capital, 7(2), 136-159.
82. Teimoori, R.V., Alagheband, E. (2008). comparison of the personality characteristics among students of nonprofit and governmental boys high schools in Karaj city, Master’s Degree Thesis, AllamehTabatabaei University. (inpersian)
83. Timmons.J. (1990).New venture creation. Boston:IrwIN , Home Woo.
84. Wang, W. Y., & Chang, C. (2005). Intellectual capital and performance in causal models: Evidence from the information technology industry in Taiwan. Journal of Intellectual Capital, 6(2), 222-236.
85. Woollard, David. Zhang, Michael & Jones, Oswald. (2007) .“CREATING Entrepreneurial university: Insights from a new university business school”.Institute for small Business & Entrepreneurship, NO.7- 9, PP.1-20.
86. Yaghoubi, F. A., Malek, M. I., Hedjazi, Y., & Hosseini, M. (2009). “Organizationalfactors affecting intrapreneurship in agricultural extension organization in Iran”.Iranian Journal of Agricultural Economics and Development Research, No.2, pp: 37-52.
87. Yang, B., Watkins, K. E. & Marsick, V. J. (2004), the construct of the learning organization: Dimensions, Measurement, and validation, Human Resources Development Quarterly, 15, 30-31.
88. ZAHRA, Shaker (1993): "A conceptual model of entrepreneurship as firm behaviour: A critique and extension". Entrepreneurship Theory and Practice, 16 (Summer), 5-21.
89. Zampetekis, L. A., and Moustakis, V. (2007); entrepreneurial behavior in the Greek public sector, international journal of entrepreneurial Behavior & Research, 13(1):19-38.
90. Zeghal, D., & Maaloul, A. (2010). Analysing value added as an indicator of intellectual capital and its consequences on company performance. Journal of Intellectual capital, 11(1), 39-60.
