توسعه شاخص هايي براي ارزيابي وضعيت صادرات گاز طبيعي ايران با رويکرد امنيت تقاضاي انرژي
الموضوعات :
1 - دانشگاه علم و صنعت ایران
2 - دانشگاه علم و صنعت
الکلمات المفتاحية: امنیت تقاضای انرژی گاز طبیعی ایران شاخص های کمّی,
ملخص المقالة :
ايران پس از روسيه دومين کشور از لحاظ ذخاير گاز طبيعي در جهان است. 17 درصد ذخاير گاز جهان و بيش از 33 درصد ذخاير گاز کشورهاي اوپک متعلق به ايران است. ايران همچنين بين 5 کشور عمده توليدکننده گاز طبيعي قرار دارد. با توجه به ذخاير فراوان گاز طبيعي در ايران و نرخ اکتشاف بالاي منابع جديد و نيز رشد روزافزون نياز به سوختهاي فسيلي در بازارهاي به شدت وابسته به واردات گاز مانند چين، هند، اتحاديه اروپا و ترکيه که همگي از جمله بازارهاي بالقوه براي صادرات گاز ايران محسوب مي شوند؛ چشم انداز مناسبي براي صادرات گاز طبيعي ايران در سالهاي آتي و رشد درآمدهاي حاصل از آن وجود دارد. اما در سالهاي اخير به دليل موقعيت ژئوپليتيکي خاص و قرار گرفتن در مجاورت دو منبع بسيار مهم و استراتژيک تامين گاز طبيعي و نفت خام يعني خليج فارس و درياي خزر از يک سو و بروز حوادث تروريستي و ناآرامي هاي منطقه خاورميانه، آسياي مرکزي و قفقاز از سويي ديگر، مسئله تامين امنيت تقاضاي انرژي و در نتيجه افزايش صادرات آن از ايران بسيار اهميت يافته است. در اين پژوهش پس از بررسي وضعيت ايران از لحاظ توليد، ذخاير و بازارهاي صادرات گاز طبيعي، با در نظرگرفتن سه بعد اقتصادي، سياسي و زيرساختي، هفت شاخص کمّي براي ارزيابي وضيعت صادرات گاز ايران از طريق خط لوله يا از طريق ال ان جي توسعه داده مي شود. سياست گذاران و تصميم گيرندگان حوزه اقتصاد انرژي کشور مي توانند با توجه به شاخص هاي معرفي شده در اين پژوهش و با جمع آوري داده هاي مورد نياز هر شاخص، شرايط هر يک از بازارهاي فعلي و بالقوه صادرات گاز ايران را در حال حاضر يا در سالهاي آتي تحت سناريوهاي مختلف تحليل کرده و با اتخاذ سياست هاي مناسب، امنيت تقاضاي صادرات انرژي ايران خصوصا گاز را ارتقا دهند.
[1] U.S. Energy Information Administration, “Iran international analysis,” 2015.#
[2] V. Vivoda, “Evaluating energy security in the Asia-Pacific region: A novel methodological approach,” Energy Policy, vol. 38, no. 9, pp. 5258–5263, 2010.#
[3] L. Chester, “Conceptualising energy security and making explicit its polysemic nature,” Energy Policy, vol. 38, no. 2, pp. 887–895, 2010.#
[4] A. Löschel, U. Moslener, and D. T. G. Rübbelke, “Indicators of energy security in industrialised countries,” Energy Policy, vol. 38, no. 4, pp. 1665–1671, 2010.#
[5] B. Kruyt, D. P. van Vuuren, H. J. M. De Vries, and H. Groenenberg, “Indicators for energy security,” Energy Policy, vol. 37, no. 6, pp. 2166–2181, 2009.#
[6] B. K. Sovacool, The Routledge handbook of energy security. Routledge, 2010.#
[7] C. Winzer, “Conceptualizing energy security,” Energy Policy, vol. 46, pp. 36–48, 2012.#
[8] B. W. Ang, W. L. Choong, and T. S. Ng, “Energy security: Definitions, dimensions and indexes,” Renew. Sustain. Energy Rev., vol. 42, pp. 1077–1093, 2015.#
[9] N. Intharak, J. H. Julay, S. Nakanishi, T. Matsumoto, E. J. M. Sahid, A. G. O. Aquino, and A. A. Aponte, “A quest for energy security in the 21st century,” Asia Pacific Energy Res. Cent. Rep., 2007.#
[10] C. Le Coq and E. Paltseva, “Measuring the security of external energy supply in the European Union,” Energy Policy, vol. 37, no. 11, pp. 4474–4481, 2009.#
[11] D. Streimikiene, R. Ciegis, and D. Grundey, “Energy indicators for sustainable development in Baltic States,” Renew. Sustain. Energy Rev., vol. 11, no. 5, pp. 877–893, 2007.#
[12] B. K. Sovacool, “An international assessment of energy security performance,” Ecol. Econ., vol. 88, pp. 148–158, 2013.#
[13] A. Angelis-Dimakis, G. Arampatzis, and D. Assimacopoulos, “Monitoring the sustainability of the Greek energy system,” Energy Sustain. Dev., vol. 16, no. 1, pp. 51–56, 2012.#
[14] M. Scheepers, A. Seebregts, J. de Jong, and H. Maters, “EU standards for energy security of supply,” Gas, vol. 52, no. 6, 2007.#
[15] G. Wu, L.-C. C. Liu, Z.-Y. Y. Han, and Y.-M. M. Wei, “Climate protection and China’s energy security: win–win or tradeoff,” Appl. Energy, vol. 97, pp. 157–163, 2012.#
[16] J. Greenleaf, R. Harmsen, T. Angelini, D. Green, A. Williams, O. Rix, N. Lefevre, and W. Blyth, “Analysis of impacts of climate change policies on energy security.” pp. 1–352, 2009.#
[17] E. Gupta, “Oil vulnerability index of oil-importing countries,” Energy Policy, vol. 36, no. 3, pp. 1195–1211, 2008.#
[18] V. Ş. Ediger and I. Berk, “Crude oil import policy of Turkey: Historical analysis of determinants and implications since 1968,” Energy Policy, vol. 39, no. 4, pp. 2132–2142, 2011.#
[19] H. Cabalu, “Indicators of security of natural gas supply in Asia,” Energy Policy, vol. 38, no. 1, pp. 218–225, 2010.#
[20] J. Martchamadol and S. Kumar, “The Aggregated Energy Security Performance Indicator (AESPI) at national and provincial level,” Applied Energy, vol. 127. pp. 219–238, 2014.#
[21] B. K. Sovacool, I. Mukherjee, I. M. Drupady, and A. L. D’Agostino, “Evaluating energy security performance from 1990 to 2010 for eighteen countries,” Energy, vol. 36, no. 10, pp. 5846–5853, 2011.#
[22] E. Gnansounou, “Assessing the energy vulnerability: Case of industrialised countries,” Energy Policy, vol. 36, no. 10, pp. 3734–3744, 2008.#
[23] M. E. Biresselioglu, T. Yelkenci, and I. O. Oz, “Investigating the natural gas supply security: A new perspective,” Energy, vol. 80, pp. 168–176, 2015.#
[24] M. Reymond, “Measuring vulnerability to shocks in the gas market in South America,” Energy Policy, vol. 48, pp. 754–761, 2012.#
[25] J.-B. Geng and Q. Ji, “Multi-perspective analysis of China’s energy supply security,” Energy, vol. 64, pp. 541–550, 2014.#
[26] S. Sharifuddin, “Methodology for quantitatively assessing the energy security of Malaysia and other southeast Asian countries,” Energy Policy, vol. 65, pp. 574–582, 2014.#
[27] G. Cohen, F. Joutz, and P. Loungani, “Measuring energy security: Trends in the diversification of oil and natural gas supplies,” Energy Policy, vol. 39, no. 9, pp. 4860–4869, 2011.#
[28] S. A. Dastan and O. Selcuk, “Review of the security of supply in Turkish energy markets: Lessons from the winter shortages,” Renew. Sustain. Energy Rev., vol. 59, pp. 958–971, 2016.#
[29] J. Percebois, “Energy vulnerability and its management,” Int. J. Energy Sect. Manag., vol. 1, no. 1, pp. 51–62, 2007.#
[30] م. معظمي، م. ص. جوکار و ن. مهديون، "دورنمايي تجاري شدن جهاني گاز شيل و تاثيرات استراتژيک بر امنيت تقاضاي ايران" ، کنفرانس بين المللي مديريت استراتژيک، 1392.#
[31] م. درخشان، "امنيت انرژي و تحولات آينده بازارهاي نفت و گاز"، فصلنامه راهبرد، دوره 21، شماره 64، صص 159-188، 1391.#
[32] D. R. Jalilvand, Iran’s Gas Exports: Can Past Failure Become Future Success?. Oxford Institute for Energy Studies, 2013.#
