آموزة «سعادت و رستگاري» از منظر ابن سينا
الموضوعات :
شمس‌اله سراج
1
(دانشگاه ايلام )
هدی حبیبی منش
2
(دانشگاه ايلام )
الکلمات المفتاحية: رستگاري سعادت معرفت شريعت فضيلت استكمال ابن‌سينا ,
ملخص المقالة :
مسئلة سعادت و رستگاري انسان از مهمترين دغدغه‌هاي ذهني بشر است. نظامهاي ديني و فكري مختلف با توجه به جهانبيني خاص خود، سعي كرده‌اند پاسخي شايسته به اين مسئلة مهم بدهند. ابن سينا از جمله متفكراني است كه ديدگاهي بديع در اينباره دارد. در نوشتار حاضر كوشش بر تبيين اين مسئله است كه ديدگاه ابن سينا دربارة رستگاري چيست و با كداميك از نظريه‌هاي نجات مطرح در الهيات امروزي قابل تطبيق است؟ پور سينا نجات انسان را در دستيابي به فضايل و احتراز از رذايل، كسب معرفت عقلي و رسيدن به كمال قوة عاقله، اتحاد با مجردات و فرمانبرداري از پيامبران و شرع مقدس ميداند. او قائل به نجات حداكثري است و اكثريت انسانها را شايستة ورود به بهشت و نجات از عذاب ميداند. با توجه به آراء ابن سينا، دين اسلام برگزيده‌ترين دين است اما پيروان ساير اديان نيز ميتوانند بر اساس معرفت عقلاني و تزكيه نفس به مراتبي از رستگاري نائل شوند؛ بدينسان ديدگاه وي دربارة رستگاري به نظريه شمولگرايي نزديك ميشود اما برخلاف شمولگرايان كه دايرة نجات انسان را به دين محدود ميكنند، ابن سينا نگاهي فرا ديني دارد و براي رستگاري سه ضلع ترسيم ميكند: عقل، اخلاق و دين.
قرآن كريم.
نهج البلاغه، ترجمة محمد دشتي، تهران، پيام عدالت، 1392.
ابن‌سينا، الاشارات و التنبيهات، قم، بلاغت، 1375.
ابن‌سينا، التعليقات، تحقيق عبدالرحمن بدوي، بيروت، مكتبة الاعلام الاسلامي، 1404ق.
ابن‌سينا، المبدأ و المعاد، باهتمام عبدالله نوراني، تهران، مؤسسة مطالعات اسلامي، 1363.
ابن‌سينا، النجاة من الغرق في بحر الضلالات، مقدمه و تصحيح محمدتقي دانش‌پژوه، تهران، دانشگاه تهران، 1379.
ابن‌سينا، الهيات از كتاب شفا، ترجمة ابراهيم دادجو، تهران، امير كبير، 1388.
ابن‌سينا، الهيات دانشنامة علائي، مقدمه، حواشي و تصحيح محمد معين، همدان، دانشگاه بوعلي‌سينا، 1383.
ابن‌سينا، تسع رسائل في الحكمة و الطبيعيات، قاهره، دارالعرب، 1326ق. ابن‌سينا، رسالة اضحويه، تصحيح، مقدمه و تعليقات حسين خديو جم، مترجم نامعلوم، تهران، اطلاعات، 1364.
ابن‌سينا، رسالة نفس، مقدمه و تصحيح موسي عميد، همدان، دانشگاه بوعلي سينا، 1383.
ابن‌سينا، رسائل ابن سينا، باهتمام حلمي ضياء اولكن، استانبول، دانشكده ادبيات استانبول، 1953م.
ابن‌سينا، عيون الحكمة، مقدمه و تحقيق عبدالرحمن بدوي، بيروت، دارالقلم،1980م.
ابن‌سينا، مجموعه رسائل، تصحيح و توضيحات سيدمحمود طاهري، قم، آيت اشراق، 1388.
پترسون، مايكل، عقل و اعتقاد ديني، ترجمة احمد نراقي و ابراهيم سلطاني، تهران، طرح نو، 1393.
خادمي، عين‌الله، «سعادت از نظر ابن سينا»، فلسفة دين، ش 5، بهار 1389.
ذبيحي، محمد، فلسفة مشاء با تكيه بر اهم آراء ابن سينا، تهران، سمت، 1392.
رباني گلپايگاني، علي، «كالبدشكافي پلوراليزم ديني»، كتاب نقد، ش4، 1376.
طوسي، خواجه نصيرالدين، شرح الاشارات و التنبيهات، قم، بلاغت، 1375.
عزيزان، مهدي، «پلوراليسم نجات در انديشة اسلامي»، معرفت، ش 121، دي 1386.
فرمانيان، مهدي؛ اله‌بداشتي، علي؛ قائمي‌نيا، عليرضا؛ پوررضاقلي، مريم، «نجات اكثريت و انحصار حقانيت كامل در يك دين (بازخواني ديدگاه ملاصدرا دربارة آموزة نجات باتوجه به مباني فلسفي و عقلاني)»، قبسات، شمارة 81، پاييز 1395.
ملكشاهي، حسن، ترجمه و شرح اشارات و تنبيهات، تهران، سروش، 1392.
هيك، جان، «پلوراليسم ديني و اسلام»، ترجمة محمد محمدرضايي، قبسات، شمارة 37، پاييز 1384.
يثربي، سيديحيي، ترجمه و شرح الهيات نجات ابوعلي سينا، قم، بوستان كتاب، 1385.
