واكاوي برهان خلف ابن‌سينا در اثبات قاعدة الواحد
الموضوعات :
محمد حسيني
1
(حوزه علميه قم)
الکلمات المفتاحية: برهان خلف تناقض قاعدة الواحد سنخيت صدور ,
ملخص المقالة :
اين مقاله بدنبال واكاوي روش ابن‌سينا در اثبات قاعدة الواحد است. وي نخستين فيلسوفيست كه اين قاعده را با برهان منطقي به اثبات رسانده است. استدلال مشهور ابن‌سينا در كتاب اشارات براي اثبات قاعدة الواحد، بر اساس برهان خلف است اما فخر رازي و انديشمندان پس از او، برهان ديگري را به ابن‌سينا نسبت داده اند كه مبتني بر قاعدة استحالة جمع نقيضان است. برهان اخير، چالش برانگيز بوده و مباحث دامنه داري را بدنبال داشته، علاوه بر اينكه بصراحت نيز در آثار ابن‌سينا مطرح نشده است. به باور نگارنده، ابن‌سينا شبيه برهان ياد شده را در كتاب المباحثات مطرح كرده اما از لحاظ منطقي، آن را مبتني بر برهان خلف قرار داده و تنها در ساختار تحليلي مقدمات برهان خويش، به لزوم و حصول تناقض حاصل از گزارة صادر نخست تمسك كرده است.
ابن‌سينا، المباحثات، تحقيق: محسن بيدارفر، قم، انتشارات بيدار، چاپ اول، 1371.#
ابن‌سينا، الاشارات و التنبيهات، با شرح خواجه نصير الدين طوسي و حواشي قطب الدين رازي، قم، نشر البلاغه، چاپ اول، 1375.#
ابن‌سينا، الشفاء (الالهيات)، تعليق ابراهيم مدكور، قم، منشورات مكتبة آيت الله مرعشي،1404.#
افلوطين، مجموعه آثار(انئادها)، ترجمة محمد حسن لطفي، تهران، انتشارات خوارزمي، 1366.#
بهمنيار بن مرزبـان، التحصيـل، تصحيـح مرتضـي مطهـري، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ اول، 1349.#
رازي، فخر الدين محمد بن عمر، المباحث المشرقيه، تحقيق محمد معتصم بالله بغدادي، قم، منشورات ذوي القربي، چاپ دوم، 1429.#
علوي، احمد بن زين العابدين، شرح كتاب القبسات، تحقيق حامد ناجي اصفهاني، تهران، نشر موسسة مطالعات اسلامي، چاپ اول، 1376.#
فارابي، شرح رسالة زنون كبير، ترجمة ابوالفضل حقيري قزويني، انتشارات حقيري، بيتا.#
كاپلستون، فردريك، تاريخ فلسفه، ج1، ترجمة جلال‌الدين مجتبوي، تهران، انتشارات سروش، چاپ پنجم، 1385.#
ماجد فخري، سير فلسفه در جهان اسلام، گروه مترجمان، تهران، مركز نشر دانشگاهي، 1372.#
ملاصدرا، الحكمة المتعاليه في الاسفار الاربعه، ج2، تصحيح دكتر مقصود محمدي، تهران، انتشارات بنياد حكمت اسلامي صدرا، 1380.#
ملاصدرا، حاشيه بر الهيات شفا، تصحيح نجفقلي حبيبي، تهران، انتشارات بنياد حكمت اسلامي صدرا، چاپ اول، 1382.#
ميرداماد، جذوات و مواقيت، تصحيح علي اوجبي، تهران، نشر ميراث مكتوب، چاپ اول، 1380.#
ميرداماد، القبسات، به اهتمام مهدي محقق و ديگران، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، 1367.#
