ماهيت شهود عقلي در طرح اخلاق مشرقي ابن سينا
الموضوعات :
ميرسعيد موسوي‌کريمي
1
(دانشگاه مفيد)
عليرضا صياد منصور
2
(دانشگاه تهران)
محمدهانی جعفریان
3
(دانشگاه مفيد )
الکلمات المفتاحية: ابن‌سينا معرفت‌شناسي شهود عقلي شهودگرايان ,
ملخص المقالة :
مشاء مورد بررسي اين مقاله، مشخص نمودن ماهيت رأي خاص بوعلي‌سينا در معرفت‌شناسي اخلاقي آثار مشرقي تحت عنوان «شهود عقلي» است. در بررسي ماهيت شهود عقلي، اين نوع شهود برحسب مؤلفه‌هاي تشکيل‌دهندۀ آن بررسي ميگردد؛ يعني در اينجا به مواردي توجه خواهد شد که ذيل عنوان «شهود عقلي»، بعنوان منابع کسب معرفت اخلاقي براي ابن‌سينا مطرح بوده و بنظر ميرسد که شهود عقلي از ترکيبي از آنها بوجود مي‌آيد. به اين منظور ابتدا به معرفي عناصر معرفتي موجود در شهود عقلي در رويکردي امروزين پرداخته و روشن ميکنيم که شهود عقلي از در کنار هم قرار گرفتن سه جزء معرفتي شهود، درونگرايي و عقل تشکيل شده است. در ادامه، نقش هرکدام از اين سه مؤلفه در کارکرد معرفتي شهود عقلي نزد ابن‌سينا مشخص ميگردد. سپس سعي ميشود تا با بيان نقش شهود در معرفت‌شناسي اخلاقي شهودگرايان معاصر، کارکرد خاص اين طرح معرفتي نزد معاصران بررسي گردد و با مقايسة نظريات ايشان با ابن‌سينا، بطور دقيقتر چيستي شهود نزد ابن‌سينا و نقش مؤلفه‌هاي تشکيل‌دهندۀ آن روشن شود.
ابن‌سينا. حسين بن عبدالله، اشارات و تنبيهات، ترجمه و شرح حسن ملکشاهي، تهران، انتشارات سروش، ۱۳۷۵.
ابن‌سينا. حسين بن عبدالله، رسالة الطير، ترجمة شهاب‌الدين سهروردي، در: ابن‌سينا و تمثيل عرفاني، گردآوري و تأليف هانري کربن، ترجمه انشاء الله رحمتي، تهران، انتشارات سوفيا، ۱۳۸۹.
ابن‌سينا. حسين بن عبدالله، حي ابن يقظان، ترجمه و شرح جوزجاني، در: ابن سينا و تمثيل عرفاني، گردآوري و تأليف هانري کربن، ترجمه انشاء الله رحمتي، تهران، انتشارات سوفيا، ۱۳۸۹.
ابن‌سينا. حسين بن عبدالله، منطق المشرقيين، قاهره، المكتبة السلفيه، ۱۹۱۰م.
ابن‌سينا. حسين بن عبدالله، الشفاء، الالهيات، تقديم و تصحيح ابراهيم مدكور، قم، مكتبة آية‌الله مرعشي نجفي، 1408ق.
جوزجاني، شرح بر حي‌ابن‌يقظان، در: ابن سينا و تمثيل عرفاني، گردآوري و تأليف هانري کربن، ترجمه انشاء الله رحمتي، تهران، انتشارات سوفيا، ۱۳۸۹.
خراساني، شرف الدين، «ابن سينا»، دائرة المعارف بزرگ اسلامي، ج4، تهران، نشر مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامي، 1377.
شمس، منصور، آشنايي با معرفت‌شناسي، تهران، انتشارات طرح نو، 1387.
کربن، هانري، ابن‌سينا و تمثيل عرفاني، ترجمة إنشاءالله رحمتي، تهران، انتشارات سوفيا، ۱۳۸۹.
گنسلر، هري جي، درآمدي جديد به فلسفة اخلاق، ترجمة حميده بحريني، تهران، انتشارات آسمان خيال، 1389.
Curley, Edwin (2010), “Rationalism”, A Companion to Epistemology (2nd ed.), edited by Jonathan Dancy, Ernest Sosa, and Matthias Steup, Oxford: Blackwell Publishing.
Cohen, L. Jonathan (2010), “Rationality”, A Companion to Epistemology (2nd ed.), edited by Jonathan Dancy, Ernest Sosa, and Matthias Steup, Oxford: Blackwell Publishing.
Dancy, Jonathan (2010), “Moral Epistemology”, A Companion to Epistemology (2nd ed.), edited by Jonathan Dancy, Ernest Sosa, and Matthias Steup, Oxford: Blackwell Publishing.
Fumerton, Richard (2010), “Foundationalist Theories of Epistemic Justification”, Stanford Encyclopedia of Philosophy.
Hudson, William Donal (1970), Ethical Intuitionism, London and New York: Macmillan.
Huemer, Michael (2005), Ethical Intuitionism, New York: Palgrave Macmillan.
Reese, William L. (1996), Dictionary of Philosophy and Religion (2nd ed.), New Jersey: Humanities Press.
Roeser, Sabine (2011), Moral Emotions and Intuitions, New York: Palgrave Macmillan.
Schwitzgebel, Eric (2010), “Introspection”, Stanford Encyclopedia of Philosophy.
Stratton-Lake, Philip (2010), “Ethical Intuitionism”, The Routledge Companion to Ethics, edited by John Skorupski, London and New York: Routledge.
