عوامل تأثيرگذار بر نگرش حکيم زنوزي درباره معاد جسماني
الموضوعات :
محمد مهدي مشکاتي
1
(دانشگاه اصفهان)
علي مستاجران گورتاني
2
(دانشگاه اصفهان)
الکلمات المفتاحية: نفس بدن حرکت جوهري حکيم زنوزي معاد جسماني ,
ملخص المقالة :
تبيين فلسفي معاد جسماني از مهمترين مسائل فلسفه پس از صدرالمتألهين در ميان اهل تحقيق بشمار مي‌آيد. حکيم آقا علي مدرس زنوزي با توجه به ابهامات و سؤالات باقي مانده در اين موضوع و با توجه به ميراث فيلسوفان قبلي بويژه ملاصدرا در اين زمينه و با استفاده از مباني حکمت متعاليه، مانند حرکت جوهري و تشکيک در وجود، بررسي دقيق و تحليلي نو نسبت به اين مسئله نموده است. ديدگاه حکيم زنوزي مبتني بر سه مقدمه است: اولاً، نفس پس از مرگ، آثار و صور نفساني را در ذرات و عناصر بدن به وديعه ميگذارد. ثانياً، اين ودايع، سبب حرکت جوهري و تغيير و تحوّل در ذات بدن ميشود. ثالثاً، پس از سپري شدن استکمال بدن به محوريت حرکت جوهري، بدن به نفس خود ملحق ميگردد به صورتي که هيچ نفس ديگري تناسب لازم براي اتحاد با بدن مذکور را نخواهد داشت. حکيم مؤسس به پشتوانة اصول فلسفي و تحليل و بررسي رواياتي از مجامع حديثي معتبر توانسته است تبيين جديد خود را به اثبات برساند. نوشتار حاضر، مباني فلسفي حکيم زنوزي را مانند اتحاد و علاقة نفس و بدن، ترکيب حقيقي و اتحادي و چگونگي باقي ماندن صورت در دو حالت را مورد بررسي قرار داده و در ادامه به چگونگي تثبيت نظريه خاص حکيم زنوزي به پشتوانة روايتي از امام صادق(ع) ميپردازد.
قرآن كريم.#
آشتياني، سيدجلال الدين، شرح بر زاد المسافر، قم، بوستان کتاب،1383.#
ابراهيمي ديناني، غلامحسين، معاد از ديدگاه حکيم مدرس زنوزي، تهران، حکمت، 1368.#
ابن‌سينا، حسين بن عبدالله، النجاة،تحقيق محمدتقي دانش پژوه، تهران، دانشگاه تهران، 1387.#
پويان، مرتضي، معاد جسماني در حکمت متعاليه، قم، بوستان کتاب،1384.#
تهراني، آقا بزرگ، الذريعه، قم، انتشارات اسماعيليان، 1408ق.#
دشتكي، غياث‌الدين منصور، مصنفات، تحقيق عبدالله نوراني، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگي، 1386.#
زنوزي، علي، مجموعه مصنفات،تهران، انتشارات اطلاعات، 1378.#
سبزواري، هادي، شرح منظومه، قم، انتشارات بيدار،1390.#
طباطبايي، علي بن محمدعلي، رياض المسايل، قم، مؤسسه آل البيت،1404ق.#
طبرسي، ابومنصور، الاحتجاج، مشهد، انتشارات مرتضي،1403ق.#
کديور، محسن، «رساله معاد جسماني حكيم مؤسس آقا علي مدرس»، فصلنامه مفيد، پياپي8، قم، 1375.#
لاهيجي، عبدالرزاق بن علي، گوهرمراد، تهران، نشرسايه، 1388.#
مجلسي، محمدباقر، بحارالانوار، قم، دارالکتب الاسلاميه،1376.#
ملاصدرا، مفاتيح الغيب، بيروت، مؤسسه تاريخ العربي، 2008م.#
ملاصدرا، الحکمة المتعالية في الاسفار الاربعه، بيروت،1981م.#
