منشأ زرتشتي آموزه مثل افلاطون: نقد بررسي
الموضوعات :
زینب شریعت نیا
1
(دانشگاه الزهرا(س))
نوری سادات شاهنگیان
2
(دانشگاه الزهراء(س))
الکلمات المفتاحية: افلاطون مُثُل زرتشت فَرَوَهر عالم مینوی عالم مادی ,
ملخص المقالة :
مفاهیم بنیادی مُثُل و فَرَوَهر در فلسفه افلاطون و دیانت زرتشتی از جایگاه ویژه و ارزشمندی برخوردارند. در فلسفه افلاطون نظریة مُثُل با تبیین هستی به بیان اصل و منشأ صور عالم مادی پرداخته است؛ چنانکه در جهان بینی زرتشتی نيز، آفرینش صورتهای این عالم، تابع صور روحانی(فَرَوَهر) آنها دانسته شده است. بسبب وجود برخی شباهتها میان این دو مفهوم کلیدی، برخی قائل به الگوبرداری افلاطون از تعالیم زرتشت بوده و آموزه مُثُل را آموزه يي زرتشتی دانسته اند. نوشتار پیش رو با هدف راستی‌آزمایی این ادعا به مقایسه اين دو مفهوم پرداخته و وجوه افتراق و اشتراک هريک را در خصوص ویژگیها و کارکردها مورد بررسی قرار داده است. چنین بنظر میرسد که تفاوتهای این دو جدی تر از آن است که نظریة الگوبرداری بآسانی قابل پذیرش باشد.
استیس، والتر ترنس، تاریخ انتقادی فلسفه یونان، ترجمه یوسف شاقول، قم، نشر عمران، چ1، 1385. #
افلاطون، مجموعه آثار، ترجمه محمد حسن لطفی و رضا کاویانی، تهران، انتشارات خوارزمی، چ3، 1367. #
بویس، مری، تاریخ کیش زرتشتی، همایون صنعتی¬زاده، تهران، نشر توس، 1374. #
پانوسی، استفان، تأثیر فرهنگ و جهان¬بینی ایرانی بر افلاطون، تهران، انجمن فلسفه ایران، 1381. #
پوپر، کارل، جامعه باز و دشمنان آن، ترجمه عزت الله فولادوند، تهران، انتشارات خوارزمی، تهران، چ2، 1377. #
پورداوود، ابراهیم، یشت¬ها، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، 1356. #
خامنه¬ای، سید محمّد، سیر حکمت در ایران و جهان، تهران، بنیاد حکمت اسلامی صدرا، چ1، 1380. #
دادگی، فرنبغ، بندهشن، مهرداد بهار، تهران، انتشارات توس، چ2، 1369. #
رضی، هاشم، گاه¬شماری و جشن¬های ایران باستان، تهران، نشر بهجت، چ2، 1371. #
زنر، آر.سی، طلوع و غروب زرتشتی¬گری، ترجمه تیمور قادری، تهران، انتشارات امیرکبیر، 1389. #
عبادیان، محمود، «فروردین، جام گیتی¬نما و فروهرها در شاهنامه فردوسی»، مجله چیستا، ش66 و 67، 1368. #
فره¬وشی، بهرام، جهان فروری، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، 1383. #
فره¬وشی، بهرام، «جشن فروردین و سبب پیدایش و رابطة آن با جهان فروری»، مجله ادبیات دانشگاه تهران، ش56، 1346. #
مهرین، مهرداد، آئین راستی یا یکتاپرستی، تهران، نشر فروهر، چ2، بی¬تا. #
ناس، جان بي، تاريخ جامع اديان، ترجمه علي اصغر حكمت، تهران، نشر پيروز، 1354. #
نساج، حمید، «بررسی امکان تأثیرپذیری افلاطون از زرتشت؛ با تأکید بر آموزة مُثُل افلاطون و فروهر زرتشت»، مجله تاریخ فلسفه، ش1، 1389. #
هالینگ، ویل، تاریخ فلسفه غرب، ترجمه عبدالحسین آذرنگ، تهران، انتشارات ققنوس، چ1، 1381. #
Coulter., C.R., Turner, Patricia, Encyclopedia of Ancient Deities, Routledge, London, 1998. #
Dahall, M.N., History of Zoroastrianism, Oxford University Press, New York, 1938. #
Hartz, Paula R., World Religions: Zoroastrinism, vol. 14, Viva Books Pvt.Ltd, New Delhi, 2008. #
Nigosian, S., Zoroastrian Faith: Tradition and Modern Research, McGill-Queen Press, 1993. #
