عشق طريقي بسوي کمال انساني (مقايسه‌يي بين نگاه ابن‌سينا و ملاصدرا)
الموضوعات :
فاطمه سليماني
1
(دانشگاه امام صادق(ع))
الکلمات المفتاحية: عشق کمال انساني عشق حقيقي عشق مجازي تلطيف سر اتحاد استحسان ابن‌سينا ملاصدرا ,
ملخص المقالة :
حکماي اسلامي از جمله ابن‌سينا، عشق انساني را به عشق حقيقي و مجازي تقسيم کرده‌اند. عشق حقيقي همان اشتياق و حب شديد به ذات و صفات الهي است و عشق مجازي، خود به عشق نفساني و عشق حيواني تقسيم ميشود. مبدأ عشق نفساني، سنخيت و مشالکت جوهري نفس عاشق و معشوق است، اما مبدأ عشق حيواني، شهوت جسماني و خواهش لذت حيواني است. ابن‌سينا، عشق مجازي را يکي از عوامل «تلطيف سر» ميداند و «تلطيف سر» از اهداف رياضت عارفانه و طريقي براي رسيدن به کمال است. ملاصدرا نيز معتقد است که در عشق مجازي نفساني، اتحاد نفس عاشق با معشوق از طريق استحسان و تمثل زيباييهاي ظاهري و باطني معشوق، منجر به لطافت روح و آمادگي در نفس عاشق ميگردد بطوري که او را آمادة پذيرش مقام فناء في‌الله ميگرداند. برهمين اساس ميگويد: «المجاز قنطره الحقيقة»؛ عشق مجازي پلي است براي رسيدن به عشق حقيقي و در نهايت کمال انساني.
ابن‌سينا، الاشارات و التنبيهات، شرح خواجه نصيرالدين طوسي، قم، نشر بلاغت، 1375. #
ابن‌سينا، رسائل (رساله العشق)، قم، انتشارات بيدار، 1400 ق. #
ابن‌سينا، الرسائل، رساله العرشيه، قم، انتشارات بيدار، 1400 ق. #
ابن‌سينا، الشفاء، قاهره، الهيئت العامه لشئون المطابع الأميريه،1380 ق#
ابن‌سينا، معراج نامه، مشهد، پژوهشهاي آستان قدس رضوي، 1365. #
ابن‌منظور، لسان العرب، بيروت، دارالتراث العربي، 1408 ق. #
امامي جمعه، سيدمهدي، فلسفه هنر در عشق‌شناسي ملاصدرا، تهران، مؤسسه تأليف و ترجمه و نشر آثار هنري «متن»، چ 2، 1388. #
سروش، عبدالکريم، قمار عاشقانه، قم، انتشارات بيدار، 1372 ش. #
ملاصدرا، الحکمة المتعالية في الاسفار الاربعة، تصحيح، تحقيق و مقدمه مقصود محمدي؛ باشراف استاد سيد محمد خامنه‌اي، تهران، بنياد حکمت اسلامي صدرا، ج 7، 1380. #
ملاصدرا، شواهد الربوبية، تصحيح جلال‌الدين آشتياني، تهران، مرکز نشر دانشگاهي، 1360. #
ملاصدرا، کسر اصنام الجاهلية، تصحيح محسن جهانگيري؛ باشراف استاد سيد محمد خامنه‌اي، تهران، بنياد حکمت اسلامي صدرا، 1381. #
طباطبايي، سيدمحمدحسين، الميزان في تفسيرالقرآن، ترجمه سيدمحمدباقر موسوي همداني، بنياد فرهنگي علامه طباطبايي، 1370. #
کاشاني، عبدالرزاق، شرح منازل السائرين، قم، انتشارات بيدار، 1372. #
