بررسي نگره بحران در نظر هوسرل و زمينه‌هاي آن در فلسفه قرن نوزدهم اروپا
الموضوعات :
سيدمسعود سيف
1
(دانشگاه بين¬المللي امام خميني (ره) قزوين )
افشين مؤذن
2
(دانشگاه بين¬المللي امام خميني (ره) قزوين )
الکلمات المفتاحية: ادموند هوسرل پديدارشناسي بحران علوم اروپايي تاريخ‌گرايي نسبيت‌گرايي تأويل پديدارشناسانه,
ملخص المقالة :
در اوايل قرن بيستم ميلادي جريان گسترده‌‌يي پديدار گشت که نويسندگان آن در اشاره به بحران علم و فرهنگ اروپايي با يکديگر همصدا بودند. ادموند هوسرل نيز بعنوان يکي از متفکرين برجستة اروپايي در اوايل قرن بيستم، همگام با اين جريان، پديدارشناسي را بعنوان راهکار غلبه بر اين بحران همه‌جانبه ارائه ميکند که از نظر وي نيمة دوم قرن نوزدهم اروپا را دربرگرفته است. از نظر او اين بحران بصورت فقدان وحدت و انسجام در فلسفه و علوم، اعم از علوم طبيعي و انساني و همچنين بيگانگي علوم از زندگي روزمرة انسان ظهور و بروز يافته است و ريشه‌ها و علل اين بحران بايد در رويکردهاي علمي و فلسفي قرن نوزدهم اروپا جستجو شود. در اين قرن پس از مرگ هگل، با تأثر از مکاتب هگلي و نسبيت‌انگاري تاريخي برآمده از آنها، جريانهايي چون مارکسيسم، بيولوژيسم و هرمنوتيک تاريخ‌گرا پديد آمد که وجه اشتراک همه آنها تمايل به سمت نسبيت‌گرايي بود. اين جريانها هرکدام از منظر خود با نفي امکان نيل به يک حقيقت واحد و يقيني و همچنين نسبي‌سازي اين حقيقت، موجبات بحران مذکور را فراهم آوردند. هوسرل پس از آشکار ساختن ماهيت بحران در مباني تفکر غرب، از طريق خوانشي انتقادي از ريشه‌گرايي دکارتي و در جهت دستيابي به يک بنيان متقن و وحدت‌بخش براي علوم، روشي را با نام «تأويل پديدارشناسانه» پيشنهاد نمود که برغم اينکه پس از وي انتقادات فراواني را برانگيخت، اما به يکي از اصليترين عناصر پديدارشناسي تبديل شد که تقريباً در تمامي انديشه‌هاي پس از هوسرل تأثيرگذار بوده است.
اسپيگلبرگ، هربرت، جنبش پديدارشناسي: درآمدي تاريخي، ترجمه مسعود عليا، تهران، مينوي خرد، ج1، چ2، 1392. #
راسل، برتراند، تاريخ فلسفة غرب، ترجمه نجف دريابندري، تهران، شركت سهامي كتابهاي جيبي، ج3، چ2، 1351. #
شجاعي، مالک؛ بادامچي، نفيسه، «بازگشت از راه استراسبورگ/هانري کربن و تاريخ‌نگاري فلسفه اسلامي»، سوره انديشه،50، 1390. #
عارفي، عباس، «تاريخچة نسبي‌گرايي در فلسفة علم»، فصلنامه ذهن، ش19، 1383. #
كاپلستون، فردريك چارلز، تاريخ فلسفه غرب(از فيشته تا نيچه)، ترجمه داريوش آشوري، تهران، علمي و فرهنگي، ج7، چ5، 1388. #
هوسرل، ادموند، ايدة پديدارشناسي، ترجمه عبدالكريم رشيديان، تهران، انتشارات علمي و فرهنگي، چ3، 1392 ب. #
هوسرل، ادموند، تأملات دكارتي: مقدمه‌يي بر پديدارشناسي، ترجمه عبدالكريم‌رشيديان، تهران، نشر ني، چ5، 1392الف. #
هوسرل، ادموند، فلسفه بمثابه علم متقن، ترجمه بهنام آقايي و سياوش مسلمي، تهران، نشر مركز، 1389. #
Baghramian, Maria, Relativism(The Problems of Philosophy), London, Routledge, 2004. #
Buckley, R. Philip, Husserl, Heidegger and the Crisis of Philosophical Responsibility, New York, Springer, 1959. #
Feest, Uljana, “Husserl’s Crisis as a Crisis of Psychology”, Studies in History and Philosophy of Science: Part C, 43(2), 2012. #
Richards, J., Robert, Darwin’s Metaphysics of Mind, Darwin and Philosophy, ed. vittorio Hoesl an christisn Illies, Notre dam, Notre dam University Press, 2005. #
Rockmore,Tom, Before and after Hegel(A Historical Introduction to Hegel’s Thought), California, University of California Press, 1993. #
Smith, D.W., Husserl, London and New York, Rutledge, 2007. #
