تأملی بر مبانی رهیافت ارتقاي ادراک کودکان از محیط زیست با بهره‌گیری از هنر محیطی
الموضوعات :
فائزه‌السادات حسنی حلم
1
(دانشگاه هنر تهران)
الکلمات المفتاحية: آموزش کودکان ادراک کودکان مفاهیم محیط زیستی مهارت تفکر هنر محیطی مهارت زیست‌محیطی هنر کودک,
ملخص المقالة :
امروزهرهیافتی جدید و راهبردی برای آموزش مفاهیم و بایسته‌های محیط زیست به کودکان در حال شکلگیری است که بر پایة هنر محیطی استوار است. هدف از این رهیافت تبدیل بحران زیستی به یک گفتمان اندیشه‌ورزانه در راستاي بهبود درک عمیق و مهارتهای تفکر، هوشیار کردن و تقویت حواس، پرورش احساسات و ایجاد نگرشي تازه و متفاوت نسبت به رابطة انسان با محیط زیست بواسطة هنر با موضوعیت محیط زیست است. پژوهش حاضر به بررسی مبانی راهکارهای ارائه شده دربارة رهیافتی میپردازد که بکار بستن آن در هنر محیطی میتواند موجب ارتقاي ادراک و فهم کودکان از محیط زیست شود. بر همين اساس، در این نوشتار که به روش توصیفی ـ تحلیلی انجام شده است، جایگاه آفرینشهای هنری و کاوشگری هنری در بستر طبیعت، بمنظور بهبود تفکر و گفتگوی اندیشه‌ورزانه در مورد محیط زیست به کودکان، ارزيابي میشود. یافته‌های این پژوهش نشان میدهد که هنر محیطی با ماهیت ارتباط سهل و آسان با مخاطب و قابلیت دوسویه، عینی، تجربی، تأملی، تعاملی با محیط زیست، میتواند در مقام روش، محرک و واسطه در مسیر اندیشه‌ورزی کودکان برای تعامل مسالمت‌آمیز با محیط زیست و تربیت شهروندانی متفکر و متعهد، بکار گرفته شود. ویژگی برجستة این رهیافت، ابتناء آن بر روشهای بصری، نمادین و مفهومی در هنر محیطی، در برابر روشهای صرفاً علمی در برخی از رهیافتهای رایج است.
بنسون، جان (1393) اخلاق محیط زیست، ترجمة عبدالحسین وهاب‌زاده، تهران: جهاد دانشگاهی.
حسن‌پور، محسن؛ كثيري، اعظم؛ ايلوخاني، آتوسا؛ ایلوخانی، مسعود (1395) هنر در دنیای امروز، تهران: شهید رجایی.
دیوئی، جان (1391) هنر بمنزلة تجربه، ترجمة مسعود اولیاء، تهران: ققنوس.
ریخته‌گران، محمدرضا (1386) حقیقت و نسبت آن با هنر، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامی.
سوداگر، محمدرضا (1390) «ضرورت وساطت هنر بر آموزش به کودکان»، تفکر و کودک، سال دوم، شمارة اول.
قائدی، یحیی (1395) مبانی نظریه فلسفه بر کودکان، تهران: مرآت.
كان، پيتر، كلرت، استفن (1394) كودك و طبيعت، ترجمه عبدالحسين وهاب‌زاده و آرش حسينيان، تهران: جهاد دانشگاهي.
لوو، ريچارد (1395) آخرين كودك جنگل، ترجمة آرش حسينيان، تهران: تلنگر.
ويلسون، رات (1395) طبيعت و كودك خردسال، ترجمة عبدالحسين وهاب‌زاده، تهران: صحرا.
Boeckel, J.V. (2009). Arts-based environmental education and the ecological crisis: Between opening the senses and coping with psychic numbing. Metamorphoses in Children's Literature and Culture (pp.145-164). Turku, Finland: Enostone.
Flowers, A. et al. (2019). Effects of an art-based environmental education camp program on the environmental attitudes and awareness of diverse youth. The journal of environmental education. 50, 208-222.
Frantz, C.M. & Mayer, S. (2014). The importance of connection nature in assessing environmental education. Studies in educational evaluation. 41, 85-89.
Gur, C. (2011). International conference on education and educational psychology philosophy in the early years (pp. 501-511); www.sciencedirect.com/Procedia-social and behavioral sciences 12.
Inwood, H.J. (2013). Cultivating artistic approaches to environmental learning: Exploring eco-art education in elementary classroom. International electronic journal of environmental education. Vol.3, Issue 2.
Mantere, M-H. (2014). Coming back to the sense, an artistic approach to environmental education. Published at: www.natureart.edu
Plumwood, V. (1991). Nature, self and gender: feminism, environmental philosophy and the critique of rationalism (pp. 3-27). Published by: Wiley.
Turgeon, W. (2015). Philosophy for children and environmental philosophy. https://www. academia.edu/35059083/Philosophy_for_Children_and_Environmental_philosophy_docx.
York, R. A. (2014). Re-connecting with nature: Transformative environmental education through the arts. Ph.D. thesis, University of Toronto.
