بررسی سبک‌شناختی اشعار مهدی اخوان ثالث
الموضوعات :
مهین زنده دل
1
,
سید محمود رضا غیبی
2
1 - دانشگاه ازاد اسلامی واحد مرند
2 - دانشگاه ازاد اسلامی واحد مرند
الکلمات المفتاحية: سبک‌شناسیاخوان ثالثشعر معاصرسطح فکریسطح زبانیسطح ادبی,
ملخص المقالة :
یکی از راه‌های تشخیص سبک و تمایز آن‌ها، بررسی ویژگی‌های زبانی و معنایی و ادبی و فکری ِ یک اثر است. اخوان ثالث یکی از تابناک‌ترین چهره‌های شعر معاصر، با توشه‌ای پربار از ادبیات کلاسیک به شعر نیمایی روی آورد و به متعصّبان کهنه‌پرست ثابت نمود که پرداختن به‌صورت و قالبی نو و بدیع، از عجز شاعر در سرودن شعر به سیاق شاعران قدیم ناشی نمی‌شود. در این پژوهش، به بررسی دستاوردهای بی‌بدیل و گنجینۀ ارزشمند این شاعر خراسانی پرداخته شد و پس از بررسی «مجموعه اشعار مهدی اخوان ثالث» در سطوح مختلف زبانی، فکری و ادبی، بارزترین ویژگی‌های سبکی اشعارش با ذکر نمونه‌های موجود، موردبررسی و طبقه‌بندی سبک شناسانه قرار گرفت. باستان‌گرایی و استفاده از واژگان اصیل فارسی، ترکیب‌سازی‌های بدیع و نو، استفاده از زبان نمادین، تأثیرپذیری از سبک خراسانی، استفاده مناسب و دقیق از صنایع بدیعی و لحن حماسی از مهم‌ترین ویژگی‌های سبک شعری این شاعر سترگ معاصر بودند.
1- آل احمد، جلال. (1357)، ارزیابی شتابزده، تهران: امیرکبیر.
2- اخوان ثالث، مهدی. (1378)، ناگه غروب کدامین ستاره، تهران: انتشارات بزرگمهر.
3- -------------. (1390) ، متن کامل ده کتاب شعر، ج1و2، تهران : نشر زمستان.
4- ایران زاده، نعمت‌الله. (1390)، «نظریة سبک در ایران»، فصلنامة تخصصی سبک‌شناسی نظم و نثر(بهار ادب)،سال چهارم، شمارة دوم، صص1-20.
5- بــهار، محمدتقی.(1389)، سبک‌شناسی، تهران: انتشارات زوّار.
6- پور نامداریان، تقی. (1391)، «بررسی و تأویل چند نماد در شعر معاصر»، ماهنامة ادبیّات پارسی معاصر، شمارة اوّل، سال دوّم، صص25-48.
7- تجلیل، جلیل. (1376)، معانی وبیان، چاپ ششم، تهران: مرکز نشر دانشگاهی
8- حسین پور جافی، علی.(1387)، جریان‌های شعری معاصر، تهران:امیرکبیر.
9- داد، سیما. (1375 )، فرهنگ اصطلاحات ادبی، تهران:انتشارات مروارید.
10- رجائی، محمدخلیل. (1390)، معالم البلاغه در علم معانی و بیان و بدیع، دانشگاه شیراز، مرکز نشر.
11- روزبه، محمد رضا. (1386)، ادبیات معاصر ایران(شعر)، تهران: نشر روزگار.
12- زرقانی، مهدی. (1384) ، چشم‌انداز شعر معاصر ایران، تهران: نشر ثالث.
13- زمردی، حمیرا، مرشدی، هانیه. (1389)، «بررسی تاثیر شاهنامه فردوسی بر آثار مهدی اخوان ثالث در حوزه سبک‌شناسی»، روایات اساطیری و داستان‌پردازی، فصلنامه تخصصی سبک‌شناسی نظم و نثر (بهار ادب)، سال سوم، شماره3، صص:71-90.
14- سعدی، مشرف الدین مصلح بن عبدالله. (1386)، کلیات سعدی، به تصحیح نظام الدین نوری، تهران: انتشارات کتاب آبان.
15- سمیعی گیلانی، احمد. (1386)، «مبانی سبک‌شناسی شعر»، فصلنامة ادب پژوهی، شماره 2، صص49-76.
16- شمیسا، سیروس. (1373)، کلیّات سبک‌شناسی، تهران:انتشارات فردوس.
17- شفیعی کدکنی، محمدرضا.(1368)، موسیقی شعر، تهران: نشر آگاه.
18- -------------------. (1370)، صور خیال در شعر فارسی، تهران: نشر آگاه.
19- -------------------. (1391)، حالات و مقامات م.امید، تهران: انتشارات سخن.
20- شکری، حمیده، پورالخاص، شکرالله، صلاحی، عسگر. ( 1396)،«بررسی طنز سیاه در آثار مهدی اخوان ثالث»، کنفرانس ملی تحقیقات بنیادین در مطالعات زبان و ادبیات.
21- صفوي، کوروش.(1375)، از زبان‌شناسی به ادبيات، جلد اول (نظم)، تهران: انتشارات سورة مهر، چاپ اول.
22- صمصام، حمید، شیخ‌زاده، نازنین. (1395)،«برجسته‌سازی در شعر اخوان ثالث»، ماهنامة دانشگاه آزاد زاهدان، شمارة 6، صص70-48.
23- عاصی، مصطفی، نوبخت، محسن. (1390) «تحلیل سبک‌شناختی شعر اخوان(آنگاه پس از تندر) رویکردی نقش‌گرا»، زبان شناخت، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال دوم، شماره دوم، صص69-98.
24- علوی مقدم، محمدرضا اشرف زاده. ( 1390)، معانی و بیان، ،تهران: نشر سمت، چاپ هفتم.
25- کاخی، مرتضی. (1379)، باغ بی‌برگی، تهران: زمستان.
26- کریمی، فرزاد، غلامحسین زاده، غلامحسین، طاهری، قدرت الله. (1391)، «سبک‌شناسی روايت در شعر اخوان ثالث (با تأکید بر نقد روايي نشانه‌ها)»، کاوش نامه زبان و ادبیات فارسی، سال سیزدهم، شماره24، صص43-63.
27- لنگرودی، شمس. (1381)، تاریخ تحلیلی شعر نو، تهران.
28- نوری، علی‌رضا. (1387)، «نگاهی به شعر اجتماعی مهدی اخوان ثالث»، فصلنامة علمی زبان وادبیّات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی اراک، سال چهارم، شمارة14، تابستان 1387، صص151-168.
29- همایی ، جلال‌الدین .(1370) معانی و بیان ، تهران :نشر هما ، چاپ دوّم.
30- یانس، ندا، (1395). « تأملی در سبک شعر مهدی اخوان ثالث»،کنگره بین‌المللی زبان و ادبیات، دانشگاه تربت‌حیدریه، نمایه شده در سیویلیکا.
