شاخصه¬های زبانی و اندیشگانی بانوگشسب¬نامه
الموضوعات :سمیه شرونی 1 , محمدرضا صالحی مازندرانی 2
1 - زبان و ادبیات دانشگاه شهیدچمران اهواز
2 - دانشگاه شهید چمران اهواز
الکلمات المفتاحية: حماسه¬, سرایی, بانوگشسب¬, نامه, سبک¬, شناسی, شاخصه¬, های زبانی و اندیشگانی.,
ملخص المقالة :
بانوگشسب نامه منظومه ای حماسی است که موضوع آن شرح زندگی و دلاوری های بانوگشسب، دختر رستم است و تنها حماسه ملی ایران است که پهلوان بانویی قهرمان حماسه است. در پژوهش های علمی، تعیین ارزش واقعی یک اثر، تا حدود زیادی منوط به مطالعات سبک شناسی است؛ بنابراین سبک منظومه های حماسی همواره مورد توجه پژوهشگران ادبیات فارسی بوده است و در پژوهش های بسیاری به حماسه و به ویژه حماسه هایی که در دوره های بعد به تقلید از شاهنامه سروده شده اند، پرداخته اند. این پژوهش نیز که با بررسی دقیقِ مبتنی بر مطالعات سبک شناسانه صورت گرفته، بر آن است تا شاخصه های زبانی و اندیشگانی بانوگشسب نامه را به عنوان یکی از منظومه های حماسی ایران، نشان دهد. بررسی دقیق و جز به جز تمام ابیات این منظومه، که بر پایه ی قصه های راویان و آنچه که بر زبان میراث داران فرهنگ ایران زمین جاری بود، نشان داد که این اثر- که سراینده آن نامعلوم است- در میان منظومه های که به تقلید از حماسۀ استاد توس سروده شده، تا حدودی موفق بوده است. مضامین غنایی و عاشقانه، رجز خوانی، نفوذ اندیشه های دینی و مذهبی، دعا و مناجات، جاری شدن خطبۀ عقد توسط موبدان، مردسالاری و ذکر برخی از نکات اخلاقی از مهم ترین مضامین محتوایی و محور اندیشگانی این منظومه است.
منابع و ماخذ
آموزگار، ژاله(1374)، تاریخ اساطیر ایران، چاپ دوم، تهران: سمت.
بهار، مهرداد(1378)، پژوهشی در اساطیر ایران، تهران: آگه.
ریاحی، مجمدامین(1388)، سرچشمه¬های فردوسی شناسی، چاپ سوم، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی
شمیسا، سیروس(1374)، سبک¬شناسی شعر، تهران: فردوس.
__________(1388)، کلیات سبک¬¬شناسی ، چاپ سوم، تهران: انتشارات میترا.
شفیعی کدکنی، محمدرضا(1379)، موسیقی شعر، چاپ ششم، تهران: نشرآگاه.
______________(1372)، صور خیال در شعر فارسی، چاپ پنجم، تهران: آگاه.
صفا، ذبیح الله(1363)، حماسه سرایی در ایران، تهران، انتشارات امیر کبیر.
صبور، داریوش(1370)، آفاق غزل فارسی، چاپ دوم، تهران: گفتار.
فردوسی، ابوالقاسم(1369)، شاهنامه، تصحیح ژول مول، با مقدمه محمد امین ریاحی.
فتوحی، محمود(1391)، سبک¬شناسی، تهران: سخن.
کراچی، روح انگیز(1382)، بانوگشسب¬نامه، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی.
نلدکه، تئودور(1369)، حماسه ملی ایران، ترجمه بزرگ علوی، تهران: نشر جامی و سپهر.
ناتل خانلری، پرویز(1347).«زبان شعر»، مجله سخن، دوره هجدهم، صص 260-257.
نشریات
ریاحی زمین، زهرا و جباره ناصر، عظیم(1390).«آمیزش اسطوره و حماسه در روایتی دیگر از بانوگشسب¬نامه» ،نشریه ادب¬پژوهی، شماره هجدهم، صص 170-145.
قنبری، ندا(1394)،«بررسی تحلیلی عنصر پیشگویی در اساطیر ملل»، فصلنامه پارسه، شماره 15.
ذبیح¬نیا عمران، آسیه(1387)، «تراژدی فرزند کشی در ایران اساطیر و پدرکشی در اساطیر یونان»، نامۀ پارسی، شماره 46 و 47.
مزداپور، کتایون(1383)، «قدرت بانوگشسب و تیر عشق»، فصلنامۀ کتاب فرزان، شماره 7، صص 89-61.
مهراد پی، لیدا(1377)، «ارتباط شعر و موسیقی»، مقام موسیقایی، شماره 3، ص 137.
مهمان¬دوست کتلر، رقیه و فخر اسلام، بتول(1396).«بررسی مولفه¬های غنایی و کارکرد آن در منظومه بانوگشسب¬نامه»، فصلنامه علمی پژوهشی زبان و ادب فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج، سال نهم، شماره 32.
پایان نامه
خوارزمی، حمیدرضا(1392)،«تکوین و تحول چهره قهرمان در اسطوره¬ها و حماسه ملی ایران»، رساله دکتری، استاد راهنما دکتر محمدرضا صرفی و استادان مشاور دکتر محمود مدبری و دکتر عنایت¬الله شریف¬پور، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان.
شهبازی، اصغر(1392)، «بررسی زبان حماسی در حماسه¬های دینی تا منظومه¬ی حمله¬ی حیدری»، پایان¬نامه کارشناسی ارشد، استاد راهنما دکتر مهدی ملک ثابت و استادان مشاور دکتر یدالله جلالی پندری و دکتر محمدرضا نجاریان، گروه زبان و ادبیات فارسی دانشکده زبان و ادبیات دانشگاه یزد.
نظری کوره بیجاری، محدثه(1395)،« مقایسه سبک¬شناسانه گشتاسپ¬نامه با گرشاسپ-نامه»، پایان¬نامه کارشناسی ارشد، استاد راهنما دکتر محمد شفیع صفاری و استاد مشاور دکتر سید اسماعیل قافله باشی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه بین المللی امام خمینی.
