صفات عرفانی و نمادین قلندران در آثار سنایی، عطار، مولانا و حافظ
الموضوعات :
1 - دانشگاه ارومیه
2 - دانشگاه شهید مدنی آذربایجان
الکلمات المفتاحية: قلندر, شعر عرفانی, رندی, ملامتی, خداگونگی.,
ملخص المقالة :
قلندر یکی از اصطلاحاتی است که در ادبیات و شعر عاشقانه کاربرد چشم گیری دارد. این اصطلاح در منابع عرفان و تصوف در معنای صوفیانه به کار رفته است ولی فاقد تعابیر لطیف و توصیفات نمادین و سمبلیک است. شاعران فارسی گو بویژه شعرای عارف و صوفی مسلک در اشعار خویش توصیفاتی لطیف و باریک و دقیق از این اصطلاح را با زبان نمادین و سمبلیک ارائه نمود ه اند. کشف معنای نمادین این واژه در شعر عرفانی در فهم و تفهیم بسیاری از صفات و خصوصیات عرفانی قلندران در شعر کمک شایانی می کند. از جمله صفات و خصوصیات قلندران در شعر نمادین عرفانی می توان به موارد ذیل اشاره نمود: ترک تعلقات، کافری، رندی، ترک ظاهر دین و ظاهر شرع، باده نوشی و... .
ابن بطوطه، 1370، سفرنامه ابن بطوطه، جلد اول و دوم، ترجمه محمد علی موحد، تهران، آگاه .
اسدی طوسی، 1377، لغت فرس، تصحیح و تحشیه فتح الله مجتبایی و علی اشرف صادقی، چاپ دوم، تهران، توس .
افشار، مهران، میر عابدینی، ابوطالب، 1374، آیین قلندری، چاپ اول، تهران، فرا روان.
.برومند سعید، جواد، 1384، آیین قلندران، چاپ اول، تهران، دانشگاه شهید باهنر کرمان .
تبریزی، محمدبن خلف، 1342، برهان قاطع، حاشیه نویسی دکتر محمد معین، تهران، ابن سینا.
چندبهار، لاله تیک، 1380، فرهنگ بهار عجم، تصحیح کاظم دزفولیان، چاپ اول، تهران، طلایه، .
حافظ، شمس الدین محمد، 1385، دیوان اشعار، تصحیح رشد عیوضی، چاپ دوم، تهران، امیر کبیر .
خطیب فارسی، 1362، قلندر نامه خطیب فارسی(سیرت جمال الدین ساوجی)، به تصحیح و توضیح حمید زرین کوب، تهران، توس .
رامپوری، غیاث الدین محمد، 1375، غیاث الغات، جلد چهارم، به کوشش منصور ثروت، تهران، امیر کبیر.پ
زرین کوب، عبدالحسین ، 1386، جستجو در تصوف ایران، چاپ هشتم، تهران، امیر کبیر.
سجادی، سید جعفر، 1375، فرهنگ اصطلاحات و تعبیرات عرفانی، چاپ سوم،تهران، کتابخانه طهوری.
سجادی،سید ضیاالدین، 1380، مقدمه ای بر مبانی عرفان و تصوف، تهران، سمت.
سعدی شیرازی، مصلح الدین ، 1381، گلستان سعدی، تصحیح غلامحسن یوسفی، چاپ ششم، تهران، خوارزمی.
..................................................، 1381، بوستان سعدی(سعدی نامه)، تصحیح غلامحسین یوسفی، چاپ هفتم، تهران، خوارزمی.
سنایی غزنوی، ابوالمجد مجدود بن آدم، 1362، دیوان اشعار، با مقدمه و حواشی و فهرست مدرس رضوی، چاپ سوم، تهران، کتابخانه سنایی
. صراف، مرتضی،1349، آیین قلندری، مجله ارمغان، دورة چهلم و سی و نهم، شمارة 8، 11، 12، بهمن و اسفند.
عطارنیشابوری، فریدالدین، 1375، مختار نامه، تصحیح محمد رضا شفیعی کدکنی، تهران، سخن
..................................... ، 1383، منطق الطیر، تصحیح محمد رضا شفیعی کدکنی، تهران، سخن،
........................................، 1384، دیوان اشعار، به اهتمام تقی تفضلی، چاپ یازدهم ، تهران، علمی و فرهنگی .
گوهرین، صادق، 1376، شرح اصطلاحات تصوف ، جلد اول، ، چاپ دوم، تهران، زوار.
مرتضوی، منوچهر، 1370، مکتب حافظ( مقدمه ای بر حافظ شناسی)، چاپ سوم ، تبریز، ستوده،.
مصاحب، غلامحسین، 1381، دایره المعارف فارسی، جلد دوم، چاپ سوم،تهران، امیر کبیر.
. مولوی، جلال الدین محمد ، 1381، شرح مثنوی معنوی، تصحیح و توضیح کریم زمانی، دفتر اول تا ششم، تهران، زوار.
مولوی، جلال الدین محمد، 1374، دیوان جامع شمس تبریزی، جلد اول و دوم، تصحیح بدیع الزمان فروزانفر، چاپ یکم،تهران، فردوس، 1374.
. نفیسی، علی اکبر، 1318، فرهنگ نفیسی، جلد چهارم، تهران، کتابفروشی خیام.
