انواع بسامد و کارکرد آن در آفرینش داستان
الموضوعات :
ندا نبی زاده اردبیلی
1
(دانشگاه اردبیل)
الکلمات المفتاحية: روایت¬, شناسی, زمان, بسامد, علوی, ساعدی.,
ملخص المقالة :
یکی از عناصر اصلی هر روایتی عنصر زمان است به گونه ای که فهم روایت را در گرو زمانمندی آن می دانند. ژرار ژنت بزرگترین نظریه پرداز زمان روایی است که آن را ذیل سه تعین نظم، بسامد و تداوم بررسی می کند. بسامد که به بررسی تکرار عناصر روایی می پردازد به سه نوع منفرد، مکرر و بازگو تقسیم می شود. ما در این پژوهش که به روش کتابخانه ای و تحلیلی و توصیفی انجام گرفته است انواع بسامد و کارکرد آن را در آثار داستانی علوی و ساعدی بررسی کرده ایم. نتایج پژوهش نشان می دهد که هر دو نویسنده از انواع مختلف بسامد در داستان های خود بهره گرفته اند. بسامد غالب بر داستان های آن ها بسامد مفرد است. انواع دیگر بسامد هم در این آثار قابل مشاهده است از جمله کارکردهای بسامد مکرر در این داستان ها تاکید، بیان کنایی ، فضاسازی و جلب توجه و ترحم و از جمله کارکردهای بسامد موجز در آن ها شخصیت پردازی و بیان علت امور است. به طور کلی باید گفت کارکرد انواع بسامد در آثار داستانی علوی متنوع تر است.
آدام، ژان¬میشل؛ رواز، فرانسواز، (1383)، تحلیل انواع داستان (رمان/ درام/ فیلم¬نامه). ترجمه¬ی آذین حسین¬زاده و کتایون شهپرزاد، چاپ سوم، تهران: قطره.
اخوت، احمد.(1371).دستور زبان داستان. اصفهان:فردا.
تودوروف، تزوتان، (1379)، بوطیقای ساختارگرا، ترجمه¬ی محمد نبوی، تهران: آگه.
تولان، مایکل¬جی، (1393)، درآمدی نقادانه وزبان¬شناختی بر روایت، ترجمه¬ی ابوالفضل¬حرّی، تهران: بنیاد سینمایی فارابی.
چتمن، سیمور، (1392)، «به سوی نظریه روایت»، گردآورده ابوالفضل حرّی، جستارهایی در باب نظریه روایت و روایت¬شناسی، تهران: خانه کتاب، صص62-21.
درورگریان، فرهاد؛ کوپا، فاطمه؛ اکبرپور مهرآبادی، سهیلا، (1391)، «زمان¬روایی در رمان احتمالاً گمشده¬ام بر اساس نظریۀ ژرار ژنت»، نشریه¬ی مطالعات داستانی، دوره 1، ش2، صص12-5.
ذوالفقاری، محسن؛ اسدی دامناب، اکبر؛(1396)، «بررسی کارکردهای تکرار در القای مضامین اخلاقی و تعلیمی (مطالعه موردی شعر شفیعی کدکنی)»، پژوهشنامه ادبیات تعلیمی، شماره33، صص60-29.
رزاق¬پور، مرتضی؛ طهوری، مریم، (1386)، «سوررئالیسم در داستان واهمه¬های بی¬نام ونشان ساعدی»، فصلنامه اندیشه ادبی، س2، ش5، صص217-195.
رنجبر، ابراهیم؛ نبی¬زاده اردبیلی، ندا؛ صلاحی، عسگر(1395)، «کاربست عنصر زمان در آفرینش داستان گیله¬مرد»، پژوهش¬های ادبی و بلاغی، دوره 4، شماره3، صص42-27.
روحانی، مسعود(1390)، «بررسی کارکردهای تکرار در شعر معاصر (با تکیه بر شعر سپهری، شاملو و فروغ)»، شعرپژوهی، شماره8، صص168-145. ریمون¬کنان، شلومیث، (1387)، روایت¬داستانی: بوطیقای¬معاصر، ترجمه¬ی ابوالفضل حرّی، تهران: نیلوفر.
ژنت، ژرار، (1392)، تخیّل و بیان، ترجمه¬ی الله¬شکر اسداللهی تجرق، تهران: سخن
--------- (1388)، «نظم در روایت»، گردآورنده مارتین مکوئیلان، گزیده مقالات روایت، ترجمة فتاح محمدی، تهران: مینوی خرد، صص148-143.
علوی، بزرگ، (1387)، چمدان، چاپ هفتم، تهران: نگاه.
- ---، -----، (1385)، میرزا، چاپ پنجم، تهران: نگاه.
- ---، -----،الف (1383)، گیله¬مرد. چاپ سوم، تهران: نشر نگاه.
- ---، -----،ب (1383)، ورق¬پاره¬های زندان، چاپ سوم، تهران: نگاه.
لاج، دیوید، (1392)، «درآمدی بر دستورزبان داستان»، گردآورنده ابوالفضل حرّی، جستارهایی در باب نظریه روایت و روایت¬شناسی، تهران: خانة کتاب، صص 85-122.
لوته، یاکوب، (1386)، مقدمه¬ای روایت بر ادبیات وسینما، ترجمه امید نیک¬فرجام، تهران: مینوی خرد.
ساعدی، غلامحسین، (1393)، عزاداران بیل، چاپ سیزدهم، تهران: نگاه.
------،---------(1347)، ترس ولرز، تهران: زمان.
Genette, Gérard. (1972). "Narrative Discourse". Trans. Jane E. Lewin. Oxford: Blackwell.
