سنّت و نمود آن در شعر شفیعی کدکنی
الموضوعات :
یعقوب نوروزی
1
(گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد ماکو، دانشگاه آزاد اسلامی، ماکو، ایران)
جواد خلیلی
2
(دانشگاه ارومیه)
الکلمات المفتاحية: شفیعی کدکنی, سنت گرایی, ادبیات سنتی فارسی, واژگان, مضامین, تصاویر شعری,
ملخص المقالة :
آشنایی عمیق و همه جانبه شفیعی کدکنی با ادب فارسی و تحقیق و تفحص مستمر او در متون و دیوانهای شعری فارسی، سبب شده که نشانه های بارزی از تاثیر سنت در شعر او دیده شود. این تاثیر در همه ابعاد ژرف ساختی و روساختی شعر او آشکار است ، هم در زبان شعری شاعر دیده می شود و هم در تصویرپردازی شاعرانه و هم در معنا و محتوی و مضامین شعری. شیفتگی او به سنت شعری فارسی ، سبب شده که هر از گاهی عباراتی از این شاعران را در شعر خود آورده و در بافتی هنرمندانه نو و کهنه را با هم درآمیزد. شاعر در بسیاری موارد ابیات و مصراعهایی از شاعران سنتی را در شعر خود آورده و گاه واژگان و ترکیبات و اصطلاحاتی را از آنان گرفته و در شعر خود آورده است؛ در برخی موارد مضامین تکراری شاعران کلاسیک را در شعر خود آورده است.گاهی نیز تصویرهایی را از شاعران سنتی و معاصر در شعر خود آورده است. باورهای عامیانه و اشارات تاریخی و اساطیری نیز از دیگر نشانه های توجه شفیعی به سنت است. هدف ما در این مقاله بررسی همه جوانب این تاثیرپذیری و توجه به سنت است. برای این منظور همه موارد ذکر شده در شعر شفیعی مورد پژوهش قرار گرفت و نمودهایی از این تاثیرپذیری و گرایش به سنت را آوردیم.
1. ابن خلف تبریزی،محمد حسین(1362)،برهان قاطع،به اهتمام محمد معین،چ پنجم،تهران،امیرکبیر
2. ابوالفضل بیهقی(1380)،تاریخ بیهقی،بر اساس نسخه دکتر فیاض،مقدمه و توضیحات از منوچهر دانش پژوه،چ دوم،انتشارات هیرمند
3. انوری ابیوردی،علی بن محمد(1337)،دیوان اشعار،به کوشش سعید نفیسی،تهران،چاپخانه پیروز
4. بامدادي محمد ،فاطمه مدرسي(1388)، ،نگاهي به اثرپذيري اشعار شفيعي کدکني از آثار قدما، نشریه ادب پژوهی،زمستان 1388،دوره3،شماره10،از ص 83تا 108
5. برگزیده اشعار رودکی و منوچهری چاپ ششم 1377 ناشر اساطیر تالیف دکتر اسماعیل حاکمی
6. بریان، بریور(1365)، گرفتگیهای ماه و خورشید ، ترجمة محسن مدیر شانه چی ، مشهد
7. پورنامداران، تقی(1377) آوازباد و باران، تهران: نشر چشمه
8. جامی،(1336)نفحات الانس ، چاپ مهدى توحیدى‌پور، تهران. کتابفروشى سعدى
9. حافظ شیرازی(1366)،دیوان غزلیات،به کوشش دکتر خلیل خطیب رهبر،چ چهارم،انتشارات صفی علیشاه
10. خاقانی شروانی(1385)،دیوان،به کوشش دکتر ضیاءالدین سجادی،چ هشتم،تهران، انتشارات زوار
11. خیام نیشابوری(1385)،دیوان رباعیات. به کوشش دکتر عباس عطاری.تهران. نشر آسیم
12. دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی
13. دبیر سیاقی،محمد،(1374)،پیشاهنگان شعر فارسی،تهران:مجموعه سخن پارسی،شرکت کتابهای جیبی
14. رودکی،ابوعبدالله(1374)،دیوان رودکی،منوچهر دانش پژوه،تهران،انتشارات توس
15. سعدی شیرازی،مصلح الدین(1389)،گلستان ، به اهتمام محمدعلی فروغی ، چاپ پانزدهم ،تهران،انتشارات امیرکبیر
16. سعدی،مصلح بن عبدالله،(1362)،کلیات سعدی،به تصحیح محمد علی فروغی،تهران،امیرکبیر
17. شاملو،احمد(1382)،مجموعه‌آثار(دفتر یکم شعرها)،چاپ چهارم،تهران،انتشارات نگاه
18. شفيعي كدكني، محمدرضا (1376)، آيينه اي براي صداها، تهران: سخن.
19. شفیعی کدکنی،محمدرضا(1356)،در کوچه باغهای نیشابور،چ پنجم،تهران:توس
20. شفیعی کدکنی،محمدرضا،هزاره دوم آهوی کوهی،انتشارات سخن،تهران،1376
21. شهریار،محمد حسین(1391)،دیوان، چ چهل و یکم،تهران ،انتشارات زرین
22. عطار نیشابوری،(1346)،تذکره الاولیاء،به تصحیح محمد استعلامی،تهران،زوار
23. فتوحی،محمود،(1377)،نقد شعر شفیعی،کتاب ماه ادبیات و فلسفه،ازص20تا 23
24. فرخی سیستانی(1382)،گزیده سخن پارسی،بکوشش دکتر خلیل خطیب رهبر، چاپ مروی
25. معین،محمد(1380)،فرهنگ فارسی،چ هجدهم،تهران،امیرکبیر
26. مولوی،جلال الدين محمد بلخي( 1392) مثنوي معنوي، تصحيح قوام االدين خرّمشاهي، تهران: دوستان
27. مولوی،جلال الدین محمد(1337)،کليات شمس،ج2،تهران،اميرکبير
28. ناصر خسرو،ابومعین حمیدالدین(1380)،دیوان اشعار،به اهتمام سید نصرالله تقوی،تصحیح مجتبی مینوی،تهران ، انتشارات معین
29. نظامی گنجوی(1376)،خسرو و شیرین ، به کوشش دکتر سعید حمیدیان چاپ اول ،نشر قطره
30. نیما یوشیج، درباره هنر شعر و شاعری،به کوشش سیروس طاهباز،چ اول،انتشارات نگاه ،1385
1. Meador, Betty De Shong (2001). translator and editor Inanna, Lady of Largest Heart: Poems of the Sumerian High. University of Texas
2. T. S. Eliot. Tradition and individual The SacreWood: Essays and Poetry & Criticism ,London: Methuen, 1960
