نقش صفات مرضی شخصیت، طرحوارههای ناسازگار اولیه و طرحوارههای هیجانی در پیش‌بینی اختلالات شخصیت خوشه B
الموضوعات :
محمد ولی پور
1
(گروه روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.)
بهناز شیدعنبرانی
2
(گروه روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.)
فاطمه داودی
3
(گروه روانشناسی، موسسه آموزش عالی حکمت رضوی، مشهد، ایران.)
حمیدرضا آقامحمديان شعرباف
4
(گروه روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.)
علیرضا گل
5
(گروه روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.)
الکلمات المفتاحية: اختلالات شخصیت, صفات مرضی شخصیت, طرحوارههای ناسازگار اولیه, طرحوارههای هیجانی,
ملخص المقالة :
به دليل شیوع بالای اختلالات شخصیت و تغییر مدل طبقه‌بندی اختلالات شخصیت در DSM-5 هدف مطالعه حاضر تعیین نقش صفات مرضی شخصیت، طرحوارههای ناسازگار اولیه و طرحوارههای هیجانی در پیش‌بینی اختلالات شخصیت خوشه B است. این پژوهش توصیفی و از نوع مطالعات همبستگی بود. نمونه آماری 359 نفر (230 نفر زن و 129 نفر مرد) بود که به صورت در دسترس از بین افراد دامنه سنی 18 تا 50 سال شهرستان مشهد انتخاب گردید. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه تشخیصی شخصیت (PDQ-4)، پرسشنامه شخصیت براساس DSM-5 (PID-5)، پرسشنامه طرحوارههای ناسازگار اولیه (YSQ) (یانگ، 1998) و مقیاس طرحواره‌هاي هیجانی لیهی (LESS) بود. برای تحلیل داده‌ها از آمار توصیفی، همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه به روش گام‌به‌گام استفاده شد. داده‌های به‌دست آمده به وسیله نرم‌افزار SPSS-25 تحلیل گردید. یافته‌های این پژوهش نشان داد که متغیرهای قابلیت درک، مهارگسیختگی، اتفاق نظر، روان‌پریشی و خصومت مرضی به شکل معناداری دارای توان پیش‌بینی اختلال شخصیت ضداجتماعی هستند و متغیرهای قابلیت درک، مهارگسیختگی، کنترل، عاطفه منفی، سرزنش، دوام، دیدگاه ساده‌انگارانه به هیجان، نشخوار فکری و کرختی به شکل معناداری دارای توان پیش‌بینی اختلال شخصیت مرزی هستند و متغیرهای خصومت مرضی، احساس گناه، محدودیت مختل، سرزنش، ارزش‌های برتر، روان‌پریشی و اتفاق نظر به شکل معناداری دارای توان پیش‌بینی اختلال شخصیت خودشیفته هستند و متغیرهای اتفاق‌نظر، مهارگسیختگی، خصومت مرضی، گسستگی، عاطفه منفی، گوش‌به‌زنگی و دیگرجهت‌مندی به شکل معناداری دارای توان پیش‌بینی اختلال شخصیت نمایشی هستند. از یافته‌های این پژوهش می‌توان نتیجه گرفت که صفات مرضی شخصیت، طرحوارههای ناسازگار اولیه و طرحوارههای هیجانی در پیش‌بینی اختلالات شخصیت خوشه B نقش معناداری را دارد.
امینی، مهدی؛ دباغی، پرویز و لطفی، مژگان. (1397). بررسی ویژگیهای روانسنجی نسخه فارسی پرسشنامه شخصیت بر اساس ویرایش پنجم راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (PID-5) در پرسنل وظیفه. مجله طب نظامی، ۲0(۲) ، ۱۵۳-۱۴۵.
ایمانی، مهدی و پورشهبازی، مهرداد. (1395). پیش بینی اختلال شخصیت مرزی بر اساس مولفه‌های انعطاف‌پذیری روانشناختی: پذیرش و عمل، ارزشها و گسلش شناختی. فصلنامه پژوهش در سلامت روانشناختی. ۱۰ (۴) ، ۹-۱
بشرپور، سجاد و میری، میرنادر. (1397). نقش واسطه ای بی اشتیاقی اخلاقی در رابطه بین صفات تاریک شخصیت و استعداد خیانت زناشویی. مجله روانشناسی، 3(87)، 286-271.
فرخزادیان، علی اصغر؛ رضایی، فاطمه؛ صادقی، مسعود. (1397). نقش میانجی طرحوارههای هیجانی در رابطه بین آسیب‌های دوران کودکی با اختلال اضطراب فراگیر. نشریه علمی روانشناسی بالینی و شخصیت، 17(2)، 101-89.
گل، علیرضا؛ شیدعنبرانی، بهناز؛ آقامحمدیان شعرباف، حمیدرضا و نامور طباطبایی، سجاد. (1399). نقش صفات مرضی، روان بنه‌های ناسازگار اولیه و طرحوارههای هیجانی در پیش بینی اختلالات شخصیت خوشه C. مجله روانشناسی. 24 (3)، 282- 265.
صدوقی، زهره؛ آگیلار- وفایی، مریم؛ رسول‌زاده طباطبایی، کاظم و اصفهانیان، نامیه (1387). تحلیل عاملی نسخه کوتاه پرسشنامه طرحواره یانگ در نمونه غیربالینی ایرانی. مجله روانپزشكي و روانشناسي باليني ايران. ۱۴ (۲)، ۲۱۹-۲۱۴
یوسفی، رحیم؛ چلبیانلو، غلامرضا و باغبان نوین، رقیه. (1394). پیش بینی علائم اختلال‌های شخصیت بر پایه طرحوارههای ناسازگار اولیه و صفات شخصیت. مجله علوم رفتاری، 9(1)، 50-41
Azizi, A., Mohammadkhani, P., Pourshahbaz, A., Doulatshhi, B., & Moghaddam, S. (2018). Role of Emotion Regulation in Psychopathology. Iranian Rehabilitation Journal, 16(2), 113-120.
Bach, B., & Bernstein, D. P. (2019). Schema therapy conceptualization of personality functioning and traits in ICD-11 and DSM-5. Current Opinion in Psychiatry, 32(1), 38-49.
Bach, B., Lockwood, G., & Young, J. E. (2018). A new look at the schema therapy model: organization and role of early maladaptive schemas. Cognitive behavior therapy, 47(4), 328-349.
Bilge, Y., & Balaban, G. (2021). The Relationships between Personality Disorders and Early Maladaptive Schemas and the Moderating Role of Gender. Anatolian Journal of Psychiatry/Anadolu Psikiyatri Dergisi, 22(1).
Boden, M. T. Westermann, S. McRae, K. Kuo, J. Alvarez, J. Kulkarni, M. R. & Bonn-Miller, M. O. (2013). Emotion regulation and posttraumatic stress disorder: a prospective investigation. Journal of Social and Clinical Psychology, 32(3), 296-314.
Carr, S. N., & Francis, A. J. (2010). Early maladaptive schemas and personality disorder symptoms: An examination in a non‐clinical sample. Psychology and Psychotherapy: Theory, Research and Practice, 83(4), 333-349. (1)
Davidson C, Johnson N. Abnormal psychology.10th Ed. New York: John Wiley; 2007.
Divandari, H., Ahi, G., Akbari, H., & Mahdian, H. (2010). The young schema questionnaire - short form (SQ-SF): investigation psychometric properties and factor structure between students in Islamic Azad university, Kashmar Branch, Journal of Educational Research, 4(20), 103.
Frías, Á., Navarro, S., Palma, C., Farriols, N., Aliaga, F., Salvador, A., Aluco, E., Martínez, B., & Solves, L. (2018). Early maladaptive schemas associated with dimensional and categorical psychopathology in patients with borderline personality disorder. Clinical Psychology & Psychotherapy, 25(1), e30-e41.
Garofalo, C., Velotti, P., Callea, A., Popolo, R., Salvatore, G., Cavallo, F., & Dimaggio, G. (2018). Emotion dysregulation, impulsivity and personality disorder traits: A community sample study. Psychiatry Research, 266, 186-192.
Griffin, S. A., & Samuel, D. B. (2014). A closer look at the lower-order structure of the Personality Inventory for DSM-5: Comparison with the Five-Factor Model. Personality Disorders: Theory, Research, and Treatment, 5(4), 406.
Guenole, N. (2014). Maladaptive personality at work: Exploring the darkness. Ind Organ Psychol, 7(1), 85-97.
Hodgins, S., Checknita, D., Lindner, P., Schiffer, B., & A. De Brito, S. (2018). Antisocial personality disorder. The Wiley Blackwell handbook of forensic neuroscience, 1, 229-271.
Janovsky, T., Rock, A. J., Thorsteinsson, E. B., Clark, G. I., & Murray, C. V. (2020). The relationship between early maladaptive schemas and interpersonal problems: A meta‐analytic review. Clinical Psychology & Psychotherapy, 27(3), 408-447.
Jennifer, H., Sangam S., (2020). Histrionic Personality Disorder. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK542325/
Kramer, U. (2019, 2019/05/04). Personality, personality disorders, and the process of change. Psychotherapy Research, 29(3), 324-336.
Krueger, R. F., Derringer, J., Markon, K. E., Watson, D., & Skodol, A. E. (2012). Initial construction of a maladaptive personality trait model and inventory for DSM-5. Psychological Medicine, 42(9), 18-79.
Leahy, R. L. (2018). Emotional schema therapy: distinctive features: Routledge.
Leahy, R. L. (2019). Introduction: Emotional schemas and emotional schema therapy. International Journal of Cognitive Therapy, 12(1), 1-4.
Leahy, R. L. Tirch, D. & Napolitano, L. A. (2011). Emotion regulation in psychotherapy: A practitioner's guide: Guilford Press. Neuroses. Psychoanalytic Quarterly; 7: 46789.
MacDonald, K., Berlow, R., & Thomas, M. L. (2013). Attachment, affective temperament, and personality disorders: A study of their relationships in psychiatric outpatients. Journal of affective disorders, 151(3), 932-941.
McHugh, C., & Balaratnasingam, S. (2018). Impulsivity in personality disorders: current views and future directions. Current Opinion in Psychiatry, 31(1), 63-68.
Morey, L. C., Good, E. W., & Hopwood, C. J. (2022). Global personality dysfunction and the relationship of pathological and normal trait domains in the DSM‐5 alternative model for personality disorders. Journal of Personality, 90(1), 34-46.
Oldham, J. M. (2015). The alternative DSM-5 model for personality disorders. World Psychiatry, 14(2), 234.
Penders, K. A., Peeters, I. G., Metsemakers, J. F., & Van Alphen, S. P. (2020). Personality disorders in older adults: a review of epidemiology, assessment, and treatment. Current psychiatry reports, 22(3), 1-14.
Perrotta, G. (2020). Borderline personality disorder: Definition, differential diagnosis, clinical contexts, and therapeutic approaches. Annals of Psychiatry and Treatment, 4(1), 043-056.
Sabri, V., Yaghubi, H., & Ghasemkhanloo, A. (2021). The role of emotional schema dimensions in predicting borderline personality features. Journal of Research in Psychopathology, 2(5), 8-14.
Young, J., Klosko, J., Weishaar, M. (2019). Schematic therapy is a practical guide for clinicians. Translated by Hassan Hamidpour, Zahra Andouz, Arjmand Publications, 10th edition.
Wan, L., & Liang, G. (2016). The relationship between dysfunctional cognitive attitudes and personality disorder tendency in patients with somatoform disorders. Chinese Journal of Behavioral Medicine and Brain Science, 25(8), 728-731.
Yakeley, J. (2018). Current understanding of narcissism and narcissistic personality disorder. BJPsych advances, 24(5), 305-315.
Yavuz, K. F., Turkcapar, M., Demirel, B., & Karadere, E. (2011). Adaptation, validity and reliability of the Leahy Emotional Schema Scale Turkish version based on Turkish university students and workers. J Psychiatry Neurological Sci, 24(4), 273-282.
