رابطه منش‌های اخلاقی با ابعاد بی‌صداقتی تحصيلی با توجه به نقش واسطه‌ای خودفريبی
الموضوعات :حمید بارانی 1 , فرهاد خرمائی 2
1 - بخش روانشناسی تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
2 - بخش روانشناسی تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
الکلمات المفتاحية: بي صداقتی تحصيلی, خودفريبی, منش های اخلاقی,
ملخص المقالة :
هدف پژوهش حاضر تبيين علي ابعاد بي صداقتي تحصيلي در گروهي از دانشجويان دورة کارشناسي دانشگاه شيراز بود. مشارکت کنندگان 303 نفر (185 دختر و 118 پسر) از دانشجويان دورة کارشناسي دانشگاه شيراز (در سال تحصيلي 99-1398) بودند که به روش نمونه گيري خوشه اي تصادفي چندمرحله اي، انتخاب شدند و ابزار هاي منش هاي اخلاقي خرمائي و قائمي (1397)، پرسشنامه خودفريبي سيرونت و همکاران (2019) و بيصداقتي تحصيلي بشير و بلا (2018) را تکميل کردند. به منظور بررسي فرضيههاي پژوهش از مدليابي معادلات ساختاري و نرمافزار AMOS استفاده شد. نتايج نشان داد که مدل پژوهش با داده هاي جمع آوري شده برازش مطلوبي دارد و منش هاي اخلاقي به طور مستقيم و غيرمستقيم (از طريق خودفريبي)، پيشبيني کنندة ابعاد بي صداقتي تحصيلي است. همچنين بيشترين واريانس توسط بُعد دروغ دربارة تکاليف تحصيلي و کمترين واريانس توسط بُعد تقلب در آزمون در مدل تبيين گرديد. به طور کلي يافته هاي پژوهش حاضر نقش منش هاي اخلاقي و خودفريبي را در تبيين ابعاد بي صداقتي تحصيلي و به خصوص بُعد دروغ درباره تکاليف تحصيلي نشان مي دهند.
اعتماد، جلیل و جوکار، بهرام (1397). بی صداقتی تحصیلی و باورهای شناخت شناسی: وارسی نقش تعدیل گری جنسیت. مجله مطالعات آموزش و یادگیری، 10 (1)، 132- 112.
بارانی، حمید؛ خرمائی، فرهاد؛ شیخ الاسلامی، راضیه و فولادچنگ، محبوبه (1399). رابطه هیجان تحصیلی امید و بی صداقتی تحصیلی: بررسی نقش واسطه ای کمک طلبی تحصیلی. مجله روانشناسی، 23 (4)، 406- 388.
بارانی، حمید؛ فولادچنگ، محبوبه و درخشان، معراج (1398). رابطه ذهن آگاهی و بی صداقتی تحصیلی: نقش واسطه گری امید تحصیلی. مجله مطالعات آموزش و یادگیری، 11 (2)، 70 -50.
جوکار، بهرام و حق نگهدار، مرجان (1395). رابطه هویت اخلاقی با بی صداقتی تحصیلی: بررسی نقش تعدیلی جنسیت. مجله مطالعات آموزش و یادگیری، 8 (2)، 162- 143.
خامسان، احمد و امیری، محمداصغر (1390). بررسی تقلب تحصیلی در میان دانشجویان دختر و پسر. فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری، 6 (1)، 61-53.
خرمائی، فرهاد و قائمی، مریم (1397). بررسی ویژگی های روان سنجی پرسشنامه منش های اخلاقی. بخش روانشناسی تربیتی، دانشگاه شیراز.
علیخواه، فردین؛ بولاغی، مهدی و یاقوتی، هدا (1393). تقلب در امتحان؛ نگاهی از درون؛ مطالعه ای در بین دانشجویان دانشگاه گیلان. فصلنامه راهبرد فرهنگ، 7 (27)، 188- 161.
علیوردی نیا، علی اکبر؛ صالح نژاد، صالح (1392). بررسی عوامل مؤثر در اقدام به تقلب دانشجویان. فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری، 8 (1)، 93-85.
کشکولی، فرامرز (1396). تبیین علی رفتارهای آسیب زای تحصیلی. پایان نامه دکتری. دانشگاه شیراز.
گلمن، دنیل (1996/ 1390). زندگی در باتلاق فریب: روانشناسی خودفریبی، ترجمه رامین بختیاری. تهران: نشر نواندیش.
محمودنژاد، خاتون و شیخ الاسلامی، راضیه (1398). نقش واسطه ای عدم درگیری اخلاقی در رابطه بین هویت اخلاقی و رفتار غیرمولد تحصیلی. مجله مطالعات آموزش و یادگیری، 11 (76)، 44- 26.
نادی، محمدعلی؛ عزیزی، هاجر و مسجدی، نفیسه (1398). رابطه بین ویژگی های شخصیتی، رفتار اخلاقی و احساس گناه با رفتار شهروندی اجباری. مجله روانشناسی، 23 (1)، 98- 83.
Alsuwaileh, B., & Alradaan, D. (2015). University students’ dishonest academic practices: The case of the College of Basic Education. Ain Shams Educational Journal, 39, 122-147.
Ampuni, S., Kautsari, N., Maharani, M., Kuswardani, S., & Buwono, S. B. S. (2019). Academic dishonesty in Indonesian college students: An Investigation from a moral psychology perspective. Journal of Academic Ethics, 1- 23. https://doi.org/10.1007/ s10805-019-09352-2
Aquino, K., & Reed, I. I. (2002). The self-importance of moral identity. Journal of Personality and Social Psychology, 83 (6), 1423- 1440.
Arnold, I. J. (2016). Cheating at online formative tests: Does it pay off?. The Internet and Higher Education, 29, 98–106.
Bandura, A. (1991). Social cognitive theory of moral thought and action. In W. M. Kurtines & J. L. Gewirtz (Eds.), Handbook of moral behavior and development (Vol. 1). Hillsdale, NJ: Erlbaum.
Bandura, A. (1999). Social cognitive theory of personality. In John, O. P., Robins, R. W., & Pervin, L. A. (Eds.). (2010). Handbook of personality: Theory and research (Vol. 2). Guilford Press.
Barclay, L. J., Whiteside, D. B., & Aquino, K. (2014). To avenge or not to avenge? Exploring the interactive effects of moral identity and the negative reciprocity norm. Journal of Business Ethics, 121 (1), 15- 28.
Bashir, H., & Bala, R. (2018). Development and Validation of Academic Dishonesty Scale (ADS): Presenting a Multidimensional Scale. International Journal of Instruction, 11 (2), 57- 74.
Bazerman, M. H., & Gino, F. (2012). Behavioral ethics: Toward a deeper understanding of moral judgment and dishonesty. Annual Review of Law and Social Science, 8 (1), 85- 104.
Cochran, J. K. (2015). Morality, rationality and academic dishonesty: A partial test of situational action theory. International Journal of Criminology and Sociology, 4, 192- 199.
Cohen, T. R., & Morse, L. (2014). Moral character: What it is and what it does. Research in Organizational Behavior, 34, 43- 61.
Kline, R. B. (2016). Methodology in the social sciences. Principles and practice of structural equation modeling (4th ed.). New York, NY, US: Guilford Press.
Koscielniak, M., & Bojanowska, A. (2019). The role of personal values and student achievement in academic dishonesty. Frontiers in Psychology, 10, 1-7. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2019.01887.
Lu, H. J., & Chang, L. (2011). The association between self-deception and moral self-concept as functions of self-consciousness. Personality and Individual Differences, 51 (7), 845- 849.
McCabe, D. L., & Trevino, L. K. (1996). What we know about cheating in college longitudinal trends and recent developments. Change: The Magazine of Higher Learning, 28 (1), 28-33.
McFerran, B., Aquino, K., & Duffy, M. (2010). How personality and moral identity relate to individuals’ ethical ideology. Business Ethics Quarterly, 20 (1), 35- 56.
Mulder, L. B., & Aquino, K. (2013). The role of moral identity in the aftermath of dishonesty. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 121 (2), 219- 230.
Rimkus, L. K. (2012). A new measure of counterproductive student behavior. M. A. Thesis. The Faculty of the Department of Psychology East Carolina University.
Roberts, F., Thomas, C. H., Novicevic, M. M., Ammeter, A., Garner, B., Johnson, P., & Popoola, I. (2017). Integrated moral conviction theory of student cheating: an empirical test. Journal of Management Education, 42 (1), 104-134.
Schumacker, R. E., & Lomax, R. G. (2004). A beginner’s guide to structural equation modeling. psychology press.
Sirvent, C. (2006). Self-deception and addiction. Northern Mental Health, 26, 39- 47.
Sirvent, C., Herrero, J., de la Villa Moral, M., & Rodríguez, F. J. (2019). Evaluation of self-deception: Factorial structure, reliability and validity of the SDQ-12 (self-deception questionnaire). PloS one, 14 (1), 1- 14.
Smedley, A., Crawford, T., & Cloete, L. (2015). An intervention aimed at reducing plagiarism in undergraduate nursing students. Nurse education in practice, 15 (3), 168- 173.
Thomas, D. (2017). Factors that explain academic dishonesty among university students in Thailand. Ethics & Behavior, 27 (2), 140-154.
Whitley, B., & Keith-Spiegel, P. (2002). Academic dishonesty: An educator guide. New York, NY: Psychology Press.
Whitson, J. A., & Galinsky, A. D. (2008). Lacking control increases illusory pattern perception. Science, 322 (5898), 115-117.
Winterich, K. P., Aquino, K., Mittal, V., & Swartz, R. (2013). When moral identity symbolization motivates prosocial behavior: The role of recognition and moral identity internalization. Journal of Applied Psychology, 98 (5), 759- 770.
Wowra, S. A. (2007). Moral identities, social anxiety, and academic dishonesty among \American college students. Ethics & Behavior, 17 (3), 303-321.
Xueqin, J. (2010, October 16). Cheating in China. Retrieved from http://thediplomat.com/2010/10/cheating-in-china/.
Ziegler, M., Mac Cann, C., & Roberts, R. (Eds.). (2011). New perspectives on faking in personality assessment. Oxford University Press.
