مدل ساختاری اختلال وسواس جبری براساس کمالگرايی ناسازگار و کنترل روانشناختی والدين
الموضوعات :شهرام وکیلی هریس 1 , شعله لیوارجانی 2 , نعیمه محب 3
1 - گروه روانشناسی، دانشکده علوم انسانی و تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز
2 - گروه روانشناسی، دانشکده علوم انسانی و تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز
3 - گروه روانشناسی، دانشکده علوم انسانی و تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز
الکلمات المفتاحية: اختلال وسواس جبری, کمالگرايی ناسازگار والدينی, کمالگرايی ناسازگار شخصی, کنترل روانشناختی والدين.,
ملخص المقالة :
هدف از تحقيق حاضر تعيين نقش ميانجي کمالگرايي ناسازگار شخصي و کنترل روانشناختي والدين در اختلال وسواس جبري با استفاده از روش معادلات ساختاري (SEM) است. طرح تحقيق از نوع توصيفي همبستگي ميباشد. شرکتکنندگان 586 دانشجوي دانشگاه آزاد اسلامي واحد تبريز، دانشگاه تبريز و دانشگاه شهيد مدني آذربايجان در ايران بودند که با استفاده از روش نمونهگيري خوشهاي انتخاب شدند. دادهها با استفاده از سياهه وسواس جبري (نسخه تجديد نظر شده)، مقياس کمالگرايي چند بعدي فراست و مقياس کنترل روانشناختي وابستهمدار و پيشرفتمدار جمعآوري شد و توسط نسخه 24، SPSS و AMOS پردازش شد. مدل پيشنهادي با استفاده از SEM تأييد شد (94/1 = χ2/df ، 04/0=RMSEA ، 97/0=CFI، 96/0=GFI، 94/0=AGFI) و نشان داد، کمالگرايي ناسازگار والديني با ميانجيگري کمالگرايي ناسازگار شخصي و کنترل روانشناختي والدين با ضريب استاندارد 0/47 در سطح معناداري 0/05>p بر اختلال وسواس جبري اثر ميگذارد. يافتهها با حمايت از مدل فرضي، يک چارچوب مقتضي از آسيبشناسي رواني را ارائه ميدهد که در آن کمالگرايي والديني از طريق کنترل روانشناختي والدين و کمالگرايي ناسازگار شخصي اختلال وسواس جبري را پيشبيني ميکند. اين يافتهها ميتواند در توسعه آسيبشناسي، کارآمدي مداخلات درماني و پيشگيري اختلال وسواس جبري مفيد واقع شود.
باباپور خيرالدين، جليل؛ اسماعيلپور، خليل و سعيدي دهقاني، سميه (1392). نقش کمالگرايي در پيشبيني احساس خستگي شناختي، جسماني و اجتماعي. مجلة روانشناسي، 19 (2)، 174-163.
بادان فيروز، علي، طباطبايي، سيد موسي، ناجي، احمد علي. (1396). بررسي ويژگيهاي روانسنجي نسخه فارسي مقياس کنترل روانشناختي وابستهمدار و پيشرفتمدار در دانشآموزان دبيرستان. روان شناسي مدرسه، 6 (3), 7-22.
بيطرف، شبنم؛ شعيري، محمدرضا و حکيم جوادي، منصور (1389). هراس اجتماعي، سبکهاي والدگري و کمالگرايي. روانشناسي تحولي (روانشناسان ايراني)، 7 (25)، 75ـ 83.
رحيمي، مهنوش و زمانيها، شيما (1397). پيشبيني وسواس فکري ـ عملي دانشجويان براساس کمالگرايي والدين و تکانشگري. فصلنامه علوم اجتماعي، 12 (43)، 308-295.
سرشار، عاطفه؛ ملتفت، قوام و نيکدل، فريبرز (1396). بررسي رابطه کمالگرايي و سازگاري هيجاني با نقش واسطه باورهاي انگيزشي. مجلة روانشناسي، 21 (4)، 427-412.
محمود عليلو، مجيد. (1385). کمال گرايي، صفات شخصيتي و الگوهاي رفتار والديني درک شده در افراد وسواسي- اجباري وارسي کننده. فصلنامه روانشناسي دانشگاه تبريز، 1 (2 و 3)، 252-229.
مهدوي مزده، مامک؛ حجازي، الهه و نقش، زهرا (1397). رابطه ادراک از سبکهاي والديني با تاباوري: نقش واسطهاي عامليت انساني. مجلة روانشناسي، 22 (3)، 343-326.
ميز، کاورنس اس؛ گامست، گلن و گارينو، ا.جي (1396). پژوهش چندمتغيري کاربردي (طرح و تفسير)، ترجمه: حسن پاشا شريفي و همکاران، تهران: رشد.
Alonso, P., Menchón, J. M., Mataix-Cols, D., Pifarré, J., Urretavizcaya, M., Crespo, J. M., ... & Vallejo, J. (2004). Perceived parental rearing style in obsessive–compulsive disorder: Relation to symptom dimensions. Psychiatry Research, 127(3), 267-278.
American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5®). American Psychiatric Pub.
Anderson, J. C., & Gerbing, D. W. (1988). Structural equation modeling in practice: A review and recommended two-step approach. Psychological Bulletin, 103(3), 411.
Angelakis, I., Gooding, P., Tarrier, N., & Panagioti, M. (2015). Suicidality in obsessive compulsive disorder (OCD): A systematic review and meta-analysis. Clinical Psychology Review, 39, 1-15.
Aycicegi, A., Harris, C. L., & Dinn, W. M. (2002). Parenting style and obsessive‐compulsive symptoms and personality traits in a student sample. Clinical Psychology & Psychotherapy: An International Journal of Theory & Practice, 9(6), 406-417.
Boisseau, C. L., Thompson-Brenner, H., Pratt, E. M., Farchione, T. J., & Barlow, D. H. (2013). The relationship between decision-making and perfectionism in obsessive-compulsive disorder and eating disorders. Journal of Behavior Therapy and Experi-mental Psychiatry, 44(3), 316-321.
Brown, L. A., Wakschal, E., Russman-Block, S., Boisseau, C. L., Mancebo, M. C., Eisen, J. L., & Rasmussen, S. A. (2019). Directionality of change in obsessive compulsive disorder (OCD) and suicidal ideation over six years in a naturalistic clinical sample. Journal of Affective Disorders, 245, 841-847.
Byrne, B. M. (2016). Structural equation modeling with AMOS: Basic concepts, applications, and programming. Routledge.
Clark, D. A. (2004). Cognitive-behavioral therapy for OCD. Guilford Press.
Costa, S., Hausenblas, H. A., Oliva, P., Cuzzocrea, F., & Larcan, R. (2015). Perceived parental psychological control and exercise dependence symptoms in competitive athletes. International Journal of Mental Health and Addiction, 13(1), 59-72.
De Haan, A. D., Soenens, B., Deković, M., & Prinzie, P. (2013). Effects of childhood aggression on parenting during adolescence: The role of parental psychological need satisfaction. Journal of Clinical Child & Adolescent Psychology, 42(3), 393-404.
Frost, R. O., Marten, P., Lahart, C., & Rosenblate, R. (1990). The dimensions of perfectionism. Cognitive Therapy and Research, 14(5), 449-468.
Ghassemzadeh, H., Khamseh, A., & Ebrahimkhani, N. (2005). Demographic variables and clinical features of obsessive-compulsive disorder in Iran: A second report. Obsessive-Compulsive Disorder Research, 243-271.
Hill, R. W., Huelsman, T. J., Furr, R. M., Kibler, J., Vicente, B. B., & Kennedy, C. (2004). A new measure of perfectionism: The Perfectionism Inventory. Journal of Personality Assessment, 82(1), 80-91.
Honjo, S., Hirano, C., Murase, S., Kaneko, T., Sugiyama, T., Ohtaka, K., ... & Wakabayashi, S. (1989). Obsessive‐compulsive symptoms in childhood and adolescence. Acta Psychiatrica Scandinavica, 80(1), 83-91.
Hudziak, J. J., Van Beijsterveldt, C. E. M., Althoff, R. R., Stanger, C., Rettew, D. C., Nelson, E. C., ... & Boomsma, D. I. (2004). Genetic and Environmental Contributions to the Child Behavior Checklist Obsessive-Compulsive Scale: A Cross-cultural twin study. Archives of General Psychiatry, 61(6), 608-616.
Kim, L. E., Chen, L., MacCann, C., Karlov, L., & Kleitman, S. (2015). Evidence for three factors of perfectionism: Perfectionistic strivings, order, and perfectionistic concerns. Personality and Individual Differences, 84, 16-22.
Kline, R. B. (2015). Principles and practice of structural equation modeling. Guilford Publications.
León-del-Barco, B., Mendo-Lázaro, S., Polo-del-Río, M. I., & López-Ramos, V. M. (2019). Parental psychological control and emotional and behavioral disorders among Spanish adolescents. International Journal of Environmental Research and Public Health, 16(3), 507.
Martinelli, M., Chasson, G. S., Wetterneck, C. T., Hart, J. M., & Björgvinsson, T. (2014). Perfectionism dimensions as predictors of symptom dimensions of obsessive-compulsive disorder. Bulletin of the Menninger Clinic, 78(2), 140-159.
McKay, D. (2018). Obsessive-compulsive disorder research: Growing in scope, advances unclear. Journal of Anxiety Disorders, 56, 5-7.
Melli, G., Mucci, F., & Marazziti, D. (2018). The role of guilt sensitivity in OCD symptom dimensions. European Neuropsychopharmacology, 28(6), 776.
Moretz, M. W., & McKay, D. (2009). The role of perfectionism in obsessive–compulsive symptoms:“Not just right” experiences and checking compulsions. Journal of Anxiety Disorders, 23(5), 640-644.
Nanda, M. M., Kotchick, B. A., & Grover, R. L. (2012). Parental psychological control and childhood anxiety: The mediating role of perceived lack of control. Journal of Child and Family Studies, 21(4), 637-645.
Parmar, A., & Mishra, A. (2019). The top 100 cited articles on obsessive compulsive disorder (OCD): A citation analysis. Asian Journal of Psychiatry,42, 34-41.
Pinto, A., Dargani, N., Wheaton, M. G., Cervoni, C., Rees, C. S., & Egan, S. J. (2017). Perfectionism in obsessive-compulsive disorder and related disorders: What should treating clinicians know?. Journal of Obsessive-Compulsive and related disorders, 12, 102-108.
Preacher, K. J., & Hayes, A. F. (2008). Asymptotic and resampling strategies for assessing and comparing indirect effects in multiple mediator models. Behavior Research Methods, 40(3), 879-891.
Rousseau, S., Scharf, M., & Smith, Y. (2018). Achievement-oriented and dependency-oriented parental psychological control: An examination of specificity to middle childhood achievement and dependency-related problems. European Journal of Developmental Psychology, 15(4), 378-394.
Sheikhmoonesi, F., Hajheidari, Z., Masoudzadeh, A., Mohammadpour, R. A., & Mozaffari, M. (2014). Prevalence and severity of obsessive-compulsive disorder and their relationships with dermatological diseases. Acta Medica Iranica, 52(7), 511-514.
Soenens, B., Vansteenkiste, M., Luyten, P., Duriez, B., & Goossens, L. (2005). Maladaptive perfectionistic self-representations: The mediational link between psychological control and adjustment. Personality and Individual Differences, 38(2), 487-498.
Steiger, J. H. (2007). Understanding the limitations of global fit assessment in structural equation modeling. Personality and Individual Differences, 42(5), 893-898.
Stoeber, J. (2012). The 2× 2 model of perfectionism: A critical comment and some suggestions. Personality and Individual Differences, 53(5), 541-545.
Stoeber, J., & Otto, K. (2006). Positive conceptions of perfectionism: Approaches, evidence, challenges. Personality and Social Psychology Review, 10(4), 295-319.
Tolin, D. F., Woods, C. M., & Abramowitz, J. S. (2003). Relationship between obsessive beliefs and obsessive–compulsive symptoms. Cognitive Therapy and Research, 27(6), 657-669.
Woody, E. Z., Hoffman, K. L., & Szechtman, H. (2019). Obsessive compulsive disorder (OCD): Current treatments and a framework for neurotherapeutic research. [in press]
Yu, J., Cheah, C. S., Hart, C. H., Sun, S., & Olsen, J. A. (2015). Confirming the multidimensionality of psychologically controlling parenting among Chinese-American mothers: Love withdrawal, guilt induction, and shaming. International Journal of Behavioral Development, 39(3), 285-292.
