اثر توان بخشی شناختی رایانهای بر بهبود اختلال شناختی خفیف وظرفیت حافظه کاری
الموضوعات :حسین زارع 1 , علی اکبر شریفی 2 , سارا حشم دار 3
1 - گروه روانشناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
2 - گروه روانشناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
3 - گروه روانشناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
الکلمات المفتاحية: توانبخشی شناختی رایانه ای, اختلال شناختی خفیف, ظرفیت حافظه کاری ,
ملخص المقالة :
پژوهش حاضر با هدف تعیین اثر توانبخشی شناختی رایانهای بر بهبود اختلال شناختی خفیف و ظرفیت حافظة کاری زنان سالمند انجام گردید. این مطالعه از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیشآزمون _پسآزمون با گروه کنترل و پیگیری یک ماهه به شمار میرود. آزمودنیها 16 نفر از زنان سالمند با اختلال شناختی خفیف و ظرفیت پایین حافظة کاری (65) سال به بالا در خانة سالمندان مهرپویان شهر بهبهان درسال 1397 بود. که به روش نمونهگیری در دسترس انتخاب و بهصورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل گمارده شدند. هر گروه شامل 8 نفر بود. برای ارزیابی آزمون مختصر معاینه وضعیت روانی (MMSE) (فولشتاین وهمکاران، 1975) و آزمون ظرفيت حافظة کاری (دانیمن و کارپنتر، 1980) به کار رفت. گروه آزمایش، با استفاده از نرمافزار توانبخشی حافظه، 8 جلسه آموزش دیدند و گروه کنترل هیچ آموزشی را دریافت نکرد. دادهها با آزمون تحلیل واریانس مختلط تحلیل شدند. نمرات آزمون مختصر معاینة وضعیت روانی و ظرفیت حافظة کاری گروه آزمایش، به طور چشمگیری افزایش یافت.در نتیجه توانبخشی رایانهای اثر قابل ملاحظهای بر بهبود اختلال شناختی خفیف و ظرفیت حافظة کاری زنان سالمند داشت
اسد زاده، حسن. (1383). حافظة فعال، فناوری آموزشی و یادگیری. درمجموعه مقالات دومین سمینار فناوری آموزشی.دانشکدة روانشناسی وعلوم تربیتی. تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
زارع، حسین و لطفی، راضیه. (1394). اثر میزان بار و ظرفیت حافظه کاری بر فرایند مهار شناختی در تکلیف استروپ. مجلة روانشناسی. 19(2):187-175.
شریفی، علی اکبر. (1394). ساخت یک برنامه رایانه ای توان بخشی حافظه و بررسی تأثیر آن بر بهبود عملکرد حافظه بیماران آسیب مغزی تروماتیک. رساله دکتری، مرکز تحصیلات تکمیلی دانشگاه پیام نور، تهران.
شریفی، علی اکبر ؛زارع، حسین وحاتمی، جواد. (1394). تأثیرتوانبخشی شناختی رایانه ای بر عملکرد حافظة فعال بیماران مبتلابه آسیب مغزی تروماتیک. تازه های علوم شناختی. 4(17): 71-78.
فروغان ،مهشید وهمکاران.( 1387). هنجاريابي معاينه مختصر وضعيت شناختي سالمندان ساكن شهر تهران.تازه هاي علوم شناختي .2(10)29-37.
مجتبی زاده ،محمد. (1385 ،1384). بررسی رابطة بین حافظة فعال، میزان اضطراب وپیشرفت تحصیلی در بین دانش آموزان پسرسال سوم دبیرستان های شهر زنجان. پایان نا مه ی کارشناسی ارشد .دانشکدة روانشناسی وعلوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی.
ویلسون، باربارا. (1393). توانبخشی حافظه، ترجمه حسین زارع وعلی اکبرشریفی. تهران: دانشگاه پیام نور.
ویلسون، باربارا ا؛ گریسی، فرگوس؛ ایوانز، جاناتان ج و بیتمن، اندرو. (1395). مبانی نظری و راهنمای عملی توان بخشی عصب-روان شناختی، ترجمة حسین زارع، سید مرتضی نظری و مریم عابدین. تهران: انتشارات ارجمند.
Akhtar, S., Moulin, C.J.A., & Bowie, P.C.W. (2006). Are people with mild cognitive impairment aware of the benefits of errorless learning? Neuropsychol Rehabil, (16), 329-346.
American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th ed.). Washington, DC: American Psychiatric Publishing.
Athilingam,P. ( 2008).Validation of an instrument to measure cognitive function in patients with heart failure. Rochester, NY: University of Rochester School of Nursing.
Baddeley,A.D., & Wilson,B.A. (1994). When implicit learning fails amnesia and the problem of error elimaination. Neropsychologia , 40 (10),1737-1743.
Bahar-Fuchs ,A., et, al. (2017). Tailored and adaptive computerized cognitive training in older adults at risk for dementia: A randomized controlled trial. J. Alzheimers Dis., 60 (3),889–911.
Berry ,A.S., et, al. (2010). The influence of perceptual training on working memory in older adults. Electronic Article, PLoS ONE, 5(7): 1–8.
Brehmer ,Y., Westerberg, H., & Backman, L. (2012). Working memory training in younger and older adults: Training gains. Transfer, and maintenance. Front Hum Neurosci. Free PMC Article, (27),6 – 63.
Cicerone ,K.D., et, al. (2005).Evidence-based cognitive rehabilitation: Updated review of the literature from 1998 through 2002. Archives of Physical Medicine and Rehabilitation ,1681–92.
Daneman,M., & Carpenter ,P.A. (1980).Individual differences in working memory and reading . Journal of Verbal Learning and Verbal Behavior, (19),450-466.
Feldman ,H., et, al. (2004). Behavioral symptoms in mild cognitive impairment. Neurology, (62), ll99-1201.
Folstein , M.F., et, al. (1975).A Practical method for grading the cognitive state of patients for the clinical. Journal of Vpsychiatric Research J,12 ( 3),189-198.
Gates, N., Sachdev, P.S., Fiatarone Singh, M.A., & Valenzuela, M. (2011). Cognitive and memory training in adults at risk of dementia: A systematic review. BMC Geriatr, 11-55.
Gooding ,A.L., et ,al. (2016). Comparing three methods of computerised cognitive training for older adults with subclinical cognitive decline. Neuropsychol Rehabil, 26 (5-6),810- 21.
Hyer, L., et, al. (2016). Cognitive training program to improve working memory in older adults with MCI. Clinical Gerontologist, The Journal of Aging and Mental Health, 39 (5),410–427.
Huckans, M., et, al. ( 2013). Efficacy of cognitive rehabilitation therapies for mild cognitive impairment (MCI) in older adults: Working toward a theoretical model and evidence-based interventions. Neuropsychol Rev, (23) ,63–80.
Joel Yager, M.D., et, al.( 2016). Computerized cognitive training for mild cognitive impairment: Couldn’t hurt and might help summary and comment. Psychiatry-Neurology am Jpsychiatry, 14.
Kesler, S. R., Lacayo, N. J., & Jo, B. (2011). A pilot study of an online cognitive rehabilitation program for executivefunction skills in children with cancer-related brain injury. Brain Injury, 25 (1), 101-112.
Kessels ,R.P.C., & deHaan, E.D. (2003). Implicite learning in memory rehabilitation Ameta analysis on crrorless learning and vanishing cuses methods. Journal Experimental of Clinical and Neuropsychology, 25(6), 805-814.
Kirova, A.M., Bays, R .B., & Lagalwar, S. (2015). Working memory and executive function decline across normal aging. Mild cognitive impairment, and Alzheimer’s disease bioMed research international. Volume, Article ID ,748212, 9.
Li, H., et, al. ( 2010). Cognitive intervention for persons with mild cognitive impairment: A meta- Analysis. Ageing Res, Rev, 10 (2),285–329.
Lorbach ,E.R., Webster ,K.E., Menz ,H.B., Wittwer ,J.E., & Merory ,J.R. (2007). Physiological falls risk older people with Alzheimer's disease. Dement Geriatr Cogn Disord, 24 (4), 260-5.
Mitchell, A.J., & Shiri -Freshki, M.( 2009).Rate of progression of mild cognitive impairment to dementiameta- analysis of 41 robust inception cohort studies. Acta Psychiatr Scand, (119),252–265.
Park, D.C., Polk, T.A., Mikels, J.A., Taylor,S. F., & Marshuetz, C. (2001). Cerebral aging, integration of brain and behavioral models of cognitive function. Dialogues Clin, Neurosci, 3, 151–165.
Park, D.C., & Reuter-Lorenz, P. (2009). The adaptive brain: Aging and neuro cognitive scaffolding. Annu,Rev.Psychol, (60),173–196.
Rebok, G.W., Carlson, M.C., & Langbaum, J.B. (2007).Training and maintaining memory abilities in healthy older adults: Traditional and novel approaches. J. Gerontol B. Psychol ,62 (1),53–61.
Terrace, H.S. (1963).Errorless transfer of a discrimination acreass two continua. Journal of the Experimental Analysis of Behavior ,6 (2),213-232.
Terrace ,H.S. (1966). Stimulus control .In W.K ,Honig (Ed), Operant behavior areas of research and application . New York Appletion Century Crofts.
Weintraub, S. ( 2012 ).The neuropsychological profile of Alzheimer disease. Cold Spring Harbor Perspectives in Medicine, 2 (4), 6171.
