بررسی کودک‌همسری در کشور با تأکید بر استان آذربایجان شرقی
الموضوعات :
1 - دانشیار، دانشکده حقوق و علوم اجتماعی، مؤسسه تحقیقات اجتماعی دانشگاه تبریز و عضو قطب علمی جامعه‌شناسی سلامت، تبریز، ایران
الکلمات المفتاحية: کودک‌همسری, ازدواج, ازدواج زودهنگام, طلاق, خانواده, اختلاف سنی,
ملخص المقالة :
کودک‌همسری یکی از چالش‌های اساسی در نهاد خانواده و در جامعه است. کودک‌همسری در طول تاریخ جوامع وجود داشته و بسته به مقتضیات زمانی و مکانی نیز وجود خواهد داشت، اما افزایش آن در جامعه به ویژه به دلایلی مانند فقر و وجود اختلاف فاحش سنی یک تهدیدی بر نهاد خانواده و جامعه تلقی می‌شود. در این نوشتار، آمار کودک‌همسری در کل کشور بر اساس سالنامه‌های آماری معتبر بررسی شده است. نتایج بررسی آماری نشان می‌دهد که روند کودک‌همسری از سال 1390 تا سال 1398 روند صعودی را طی کرده و استان‌های خراسان رضوی، آذربایجان شرقی، سیستان و بلوچستان و خوزستان تا سال 1396 در زمره استان‌هایی قرار دارد که بیشترین نرخ کودک‌همسری در آن‌ها اتفاق افتاده است. در این میان استان‌های یزد و سمنان کم‌ترین آمار را به خود اختصاص داده‌اند. استان آذربایجان شرقی در ازدواج زودهنگام و کودک‌همسری و همچنین در طلاق گروه سنی 10 تا 14 سال در رتبه دوم کشور قرار دارد. در داخل شهرستان‌های استان نیز کودک‌همسری در شهرستان‌های ملکان، بستان‌آباد، سراب و چاراویماق بیشتر رایج است و بالاترین درصد طلاق نیز در ازدواج‌های زودهنگام در شهرستان ورزقان، ملکان، سراب، خداآفرین، کلیبر و هشترود مشاهده شده است. بنابراین برای پیشگیری، تعدیل و کنترل کودک‌همسری‌های غیر منطقی و ناخواسته در جامعه و مدیریت صحیح خانواده‌های کودک‌همسر به نظر می‌رسد آموزش و ارتقای مهارت زندگی و ارتباطی خانواده‌های کودک‌همسر، آموزش و ارتقای آگاهی اقشار مختلف در خصوص پیامدهای کودک‌همسری، پیشگیری اجتماعی، قانونی و اقتصادی از وقوع کودک‌همسری با اختلاف فاحش سنی و کودک‌همسری به دلایل فقر اقتصادی خانواده، ایجاد بانک اطلاعاتی و رصد مسائل و مشکلات فرایند کودک‌همسری، استفاده از رهبران دینی و ائمه جماعات در تغییر باورهای کلیشه‌ای حاکم، ایجاد تکلیف قانونی برای گذاراندن دوره‌های آموزشی مهارت‌های زندگی و زناشویی، ممنوعیت فواصل سنی غیر طبیعی سن زوج و زوجه در ازدواج‌های زیر 14 سال و تشکیل کمیته‌های پزشکی، روان‌شناختی و اجتماعی و فرهنگی برای هدایت صحیح خانواده‌ها در مسیر ازدواج موفق از جمله راه‌کارهایی است که می‌توان نرخ کودک‌همسری‌های غیر طبیعی را کنترل و تعدیل نمود.
1. Ghafari GH-R, Hajian Moghaddam F. Meta-analysis of Family Studies on Iranian Family Factors and Corrosive Factors. Journal of Cultural Management 2013; 7(19): 89-116.
2. Panahi MH, Zarean M. Family Health and its Social Factors. Social Science Quarterly 2012; 21(59): 1-39.
3. Kazemi Z, Niazi S. Investigating the Impact of Cultural Factors on the Pattern of Marriage. Iranian Journal of Sociology 2011; 15(2): 3-23.
4. Banki Porfard AH, Kalantari M, Masoudinia Z. An Introduction to Statistics on Youth Marriage in Iran. Knowledge at Islamic University 2014; 15(3): 26-48.
5. Hagshnas SJ. Family Pathology (Proceedings and Dialogues). 1st ed. Tehran: Presidential Center for Women and Family Affairs; 2009. p.55-83.
6. Child Marriage Statistics in Iran. 2018. Available at: https://www.isna.ir/news/97100804278.
7. Marriage characteristics of the country. 2017. Available at: http://www.women.gov.ir/home/atlas/261.
8. Marriage characteristics of the East Azerbaijan. 2017. Available at: http://www.women.gov.ir/home/atlas/261.
9. Country Registration Organization. Yearbook of Population Statistics. Tehran: Country Registration Organization; 2017.
10. Country Registration Organization. Yearbook of Population Statistics. Tehran: Country Registration Organization; 2018.
11. East Azerbaijan Registration Organization. Yearbook of Population Statistics. Tabriz: Provincial Census Bureau; 2017.
12. East Azerbaijan Registration Organization. Yearbook of Population Statistics. Tabriz: Provincial Census Bureau; 2016.
13. Sadat Safavat H, Mahgol M. The experience of adolescent girls' role in the role of spouse (Early marriage study of girls by Aran Bidgol). Journal of Women's Research 2015; 6(1): 87-106.
14. Saeedi S. Ethnographic study of the phenomenon of early marriage among Afghan immigrants (Hazaras) in the two cities of Hamburg (Germany) and Tehran (Iran). Iranian Anthropological Researches 2017; 7(1): 73-93.
15. Farzizadeh Z, Taleb M, Motoseli M. The Study of Rural Girls' Educational Barriers (Qualitative Research). Education 2017; 33(1): 115-134.
16. Ahmadi K. Resonance of Silence: A Comprehensive Study on Early Child Marriage in Iran. Tehran: Shiraz; 2018.
17. Alizadeh Aghdam MB, Koohi K. Promotion of Women and Family Position in East Azerbaijan Province. Research Project, East Azarbaijan Governorate. Tabriz: No Name; 2019.
