بررسی تأثیر حمایت‌های مالی دولت بر نوآوری شرکت‌های دانش‌بنیان: مبتنی بر داده‌های پیمایش نوآوری ایران
الموضوعات :پریسا ستاری 1 , محمدصادق خیاطیان یزدی 2 , فرهاد پناهی فر 3
1 - دانشگاه شهیدبهشتی
2 - دانشگاه شهیدبهشتی
3 - دانشگاه شهیدبهشتی
الکلمات المفتاحية: انواع نوآوری, شاخص‌های سنجش نوآوری, شرکت‌های دانش‌بنیان, ابزارهای مالی دولت, طرح ملی پیمایش نوآوری ایران.,
ملخص المقالة :
در دنیای کنونی، بقای هر سازمان یا شرکت نیازمند توانایی رقابت‌پذیری آن با سایر سازمان‌ها می‌باشد و از آنجایی‌که نوآوری یکی از مهم‌ترین محرک‌های رقابت‌پذیری شرکت‌ها محسوب می‌گردد، قادر است با ایجاد پویایی، بقای سازمان‌ها را حفظ کند؛ از طرفی یکی از چالش‌های هر سازمان برای انجام نوآوری، بحث تأمین مالی می‌باشد و از آنجایی‌که دولت‌های سراسر جهان برنامه‌هایی برای حمایت از نوآوری شرکت‌های کوچک و متوسط و دانش‌بنیان دارند، هدف از مقاله حاضر، بررسی تأثیر حمایت‌های مالی دولت بر نوآوری شرکت‌های دانش‌بنیان می‌باشد. برای تحلیل این موضوع از داده‌های پیمایش نوآوری ایران در بازه زمانی سال 1391 تا 1393 استفاده شده است. اجرای طرح ملی پیمایش نوآوری توسط معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در راستای ارتقای ظرفیت‌های نوآورانه و فناورانه در کشور و گذار به اقتصاد دانش‌بنیان انجام شده است. تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان در این بازه زمانی، 1300 شرکت بوده که از این میان نمونه‌ای تصادفی به تعداد 306 شرکت از انتخاب شده است. روش تحقیق حاضر مدلسازی معادلات ساختاری مبتنی بر واریانس می‌باشد و برای تحلیل داده‌ها از نرم‌افزارهای SPSS و PLS استفاده شده است. یافته‌های تحقیق نشان‌دهنده آن است که حمایت‌های مالی دولت بر نوآوری‌های فرایندی، بازاریابی و سازمانی شرکت‌های دانش‌بنیان، تأثیر مثبتی داشته است در‌حالی‌که این شرایط برای نوآوری محصولی وجود ندارد.
1- کمالی، احمد و محمدپور، مسعود، "تحلیل نقش فن بازار در ایجاد و تقویت نوآوری در سازمان"، نشریه علمی پژوهشی مدیریت نوآوری، شماره 4، زمستان 1392.
2- پورصادق، ناصر "بررسی رابطه بین سبک‌های تصمیم‌گیری با مزیت رقابتی در شرکت‌های کوچک و متوسط شهرک‌های صنعتی استان آذربایجان‌غربی"، فصلنامه صنعت و دانشگاه، شماره 19 و 20 ، بهار و تابستان 1392.
3- آراستی، محمدرضا، کرمی‌پور، آزیتا و قریشی، بابک، "شناسایی عوامل مؤثر بر ظرفیت نوآوری بنگاه‌های اقتصادی: مطالعه موردی شرکت‌های اتوماسیون صنعتی در ایران"، فصلنامه علوم مدیریت ایران، شماره 15، پاییز 1388.
4- دهقانان، حامد و هرندی، عطاءاله، "بررسی تأثیر سرمایه اجتماعی بر عملکرد نوآورانه: با تأکید بر نقش میانجی انتقال دانش (مطالعه موردی شرکت‌های دانش‌بنیان ایرانی فعال در حوزه فناوری اطلاعات)"، نشریه علمی پژوهشی مدیریت نوآوری، شماره 1، بهار 1393.
5- ترات، پل (2012) مدیریت نوآوری و توسعه محصول جدید، ترجمه محسن امامی و ابراهیم سوزنچی کاشانی، مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور، تهران، 1395.
6- تید، جو و بسنت، جان. (2009). مدیریت نوآوری، یکپارچه‌سازی تغییرات فناورانه، بازار و سازمان. جلد اول ترجمه: محمدرضا آراستی، سیدکامران باقری، مرضیه رستمی، سیاوش ملکی‌فر و جواد نوری، مؤسسه خدمات فرهنگی رسا، تهران، 1391.
7- معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری (1395). گزارش تحلیلی طرح ملی پیمایش نوآوری ایران (بازه زمانی 1391 تا 1393).
8- قانون حمایت از شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان و تجاری‌سازی نوآوری‌ها و اختراعات، 1389.
9- پورسبزی، فردین. شناسایی و رتبه‌بندی موانع شرکت‌های دانش‌بنیان در تجاری‌سازی تکنولوژی‌های نوظهور (مطالعه موردی: شرکت‌های دانش‌بنیان استان تهران)، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشکده مدیریت. دانشگاه آزاد اسلامی واحد صفادشت، 1395.
10- طبرسا، غلامعلی، رضاییان، علی و نظرپوری، امیرهوشنگ "طراحی و تبیین مدل مزیت رقابتی مبتنی بر هوشمندی سازمانی در شرکت‌های دانش‌بنیان"، فصلنامه علمی پژوهشی تحقیقات بازاریابی نوین، شماره اول، بهار 1391.
11- علی احمدی، علیرضا، قاضی‌نوری، سروش. "اولویت‌بندی ابزارهای سیاستی حمایت از شرکت‌های تازه تأسیس فناوری‌محور در کشور با استفاده از مدل تصمیم‌گیری چند معیاره فازی". فصلنامه علمی پژوهشی سیاست علم و فناوری. سال اول، شماره 3، پاییز 1387.
12- پور تیموری، فرزین، جمشیدی، لاله "بررسی عملکرد نوآورانه شرکت‌های دانش‌بنیان مستقر در مرکز رشد علم و فناوری دانشگاه سمنان"، نشریه صنعت و دانشگاه، شماره 23 و 24، بهار و تابستان 1393.
13- اکبرزاده، نجمه، شفیع‌زاده، احسان. "بررسی نقش دولت در بهبود روند ایجاد و توسعه کسب و کارهای دانش‌بنیان". فصلنامه تخصصی پارک‌ها و مراکز رشد، سال نهم، شماره 33، زمستان 1391.
14- دستورالعمل کمک بلاعوض به شرکت‌هاي دانش‌بنیان متقاضی معافیت‌هاي مالیاتی، موضوع ماده 3 قانون در صورت استفاده از حسابرسان مالی، 1393.
15- نقی‌زاده، رضا و رحمن خمسخی، زهرا، "مطالعه موردی نظام‌های مالیاتی حامی دانش‌بنیان در سایر کشورها و مقایسه آن با ایران"، ششمین کنفرانس بین‌المللی و دهمین کنفرانس ملی مدیریت فناوری، 1395.
16- آیین‌نامه اجرایی قانون حمایت از شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان و تجاری‌سازی نوآوری‌ها و اختراعات، 1396.
17- محسنین، شهریار و اسفیدانی، محمدرحیم. "معادلات ساختاری مبتنی بر رویکرد حداقل مربعات جزیی به کمک نرم‌افزار Smart-Pls" (چاپ دوم)، انتشارات مهربان نشر، تهران، 1396.
18- آذر، عادل، غلامزاده، رسول و قنواتی، مهدی. "مدلسازی مسیری- ساختاری در مدیریت، کاربرد نرم‌افزار SmartPLS"، انتشارات نگاه دانش، تهران، 1391.
19- داوری، علی و رضازاده، آرش. "مدلسازی معادلات ساختاری با نرم‌افزارPLS"، سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی، تهران، 1392.
20- رجب‌زاده قطری، علی، صفری، رضا و معمارپور، مهدی. "کاربردهای آمار با نرم‌افزارهای SmartPLS، LISREL، SPSS، انتشارات نگاه دانش، تهران، 1393.
21- Quintane, E.R, Casselman, M.B, Reiche, S. & Nylund, P. “Innovation as a knowledge-based outcome”. Journal of Knowledge Management, 1(36), 2011.
22- Khamseh, A., Bakhshi Fatasami, N. (2014). “Evaluation and comparison of innovation management factors in automotive after-sale services industry in iran”. Indian Journal of Fundamental and Applied Life Sciences, Vol.5 (S1), pp. 672-684, 2015.
23- Guan, J and Yam, R.C.M. “Effects of government financial incentives on firms” innovation performance in China: Evidences from Beijing in the 1990s”, journal of Research Policy, 44:1, 273-282. 2014.
24- Dalziel, M., Tahmina, T., Zhao, X. “The Impact of Investments in Research and Innovation: A Literature Review”. 35th DRUID Celebration Conference 2013, Barcelona, Spain, June 17-19. 2013.
25- Tavassoli, S and Karlsson, C. “Firms’ Innovation Strategies Analyzed and Explained”, Centre of Excellence for Science and Innovation Studies (CESIS), Paper No. 396: 1-30. 2015.
26- Cavalli, N. “The Symbolic Dimension of Innovation Processes”, American Behavioral Scientist, Volume 50 Number 7, 958-969. 2007.
27- Oslo Manual: Guidelines for collecting and interpreting innovation data. OECD Publishing. 3rd Edition. 2005.
28- Goffin, K and Mitchell, R. ”Innovation Management: Strategy and implementation using the pentathlon framework (2th edn)”, Palgrave Macmillan, England. 2010.
29- Buesa, M, Heijs, J, Baumert, T. “The determinants of regional innovation in Europe: A combined factorial and regression knowledge production function approach”, Research Policy 39, 722–735. 2010.
30- Hagedoorn, J, Cloodt, M. “Measuring innovative performance: is there an advantage in using multiple indicators?”, Research Policy, 32, 1365–1379. 2003.
31- Karabulut, A. “Effects of Innovation Types on Performance of Manufacturing Firms in Turkey”, World Conference on Technology, Innovation and Entrepreneurship, Istanbul. 2015.
32- Bas, C, Mothe, C, Uyen, T. “The differentiated impacts of organizational innovation practices on technological innovation persistence”, European Journal of Innovation Management, Vol. 18, pp.110-127. 2015.
33- Neagu, C. “Knowledge Based Organization An identification model”, Boston: Springer, Volume 262; pp. 407-421.2008.
34- Liebowitz, J and Beckman, T. “Knowledge Organizations: what every manager should know”, Lucie press, America.1998.
35- Oslo Manual: Guideline for collecting, reporting and using data on innovation. the measurement of scientific, technological and innovation activities. 4rd Edition, 2018.
36- Baldridge, V, Burnham, R. “Organizational Innovation: Individual, Organizational and Environmental Impacts”, Johnson Graduate School of Management, Cornell University, volume 20. 1975.
37- Lee, N, Sameen, H and Cowling, M. “Access to finance for innovative SMEs since the financial crisis”, Research Policy, 44:2, 1-11. 2014.
38- Löfsten, H and Lindelöf, F. “Science Parks and the growth of new technology-based firms academic-industry links, innovation and markets”, Research Policy, 31:6, 859–876. 2002.
39- Dalziel, M., Tahmina, T., Zhao, X. “The Impact of Investments in Research and Innovation: A Literature Review”. 35th DRUID Celebration Conference 2013, Barcelona, Spain, June 17-19. 2013.
40- http://www.businessdictionary.com/definition/government
41- http://htdf.ir/Load/pages/8
42- http://www.hakhamaneshtrading.com
43- http://daneshbonyan.isti.ir
44- Hanel, P. “Impact of Government Support Programs on Innovation by Canadian manufacturing firms”. Paper for the International Conference: Evaluation of Government funded R&D Activities, Vienna, Austria, 15 – 16. 2003.
45- Garcia, C., Mohnen, P. “Impact of government support on R&D and innovation”. 2010.
46- Kim, M., Lee, S.Y. “The effects of government financial support on business innovation in South Korea”. Asian Journal of Technology Innovation, Vol. 19, No. 1, June 2011, 67–83. 2011.
47- Radicic, D., Pugh, G., Hollanders, H., Wintjes, R., Fairburn, and J. “The impact of innovation support programs on small and medium enterprises innovation in traditional manufacturing industries: An evaluation for seven European Union regions”. Government and Policy0 (0) 1–28. 2015.
48- Kim, S.J, Kim, E.M, Suh, Y. & Zheng, Z. “The effect of service innovation on R&D activities and government support systems: the moderating role government support systems in Korea”. Journal of Open Innovation: Technology, Market and Complexity, (2016) 2:5. 2016.
49- Fornell, C and Larker, D.F. “Evaluating Structural Equation Models with unobservable variables and measurement error”, journal of marketing research, 18(3), 39-50. 1981.
